Teeven: scherpere scheiding tussen adviserende en rechtsprekende taak van de RSJ

Er komt een duidelijke scheiding tussen de adviserende en de rechtsprekende taak van de Raad voor strafrechtstoepassing en jeugdbescherming (RSJ), naar het model van de Raad van State. Ook wegen straks expliciet de belangen mee van slachtoffers en nabestaanden en de veiligheid van de samenleving in de beslissingen van de RSJ. Verder krijgt de procureur-generaal bij de Hoge Raad de mogelijkheid om cassatie in het belang der wet in te stellen tegen de uitspraken van de RSJ. Dit blijkt uit een wetsvoorstel van staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie dat voor advies naar verschillende instanties is gestuurd, zoals de Raad voor de rechtspraak en het Openbaar Ministerie.

De bewindsman vindt dat een adviserende en rechtsprekende taak binnen één orgaan weliswaar geaccepteerd is en in sommige gevallen ook waardevol kan zijn, maar dat het beter is voor de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de RSJ deze taken organisatorisch te scheiden. Hij wil voorkomen dat in een concreet geval partijdigheid - of de schijn daarvan - zou kunnen ontstaan. Zowel de adviserende als de rechtsprekende taak blijven opgedragen aan de RSJ als geheel, maar deze taken zullen worden uitgeoefend door de Afdeling advisering en de Afdeling rechtspraak die bestaan uit leden en buitengewone leden. De leden kunnen worden benoemd in beide afdelingen of in één van de twee afdelingen, de buitengewone leden maar in één van de twee afdelingen. 

De brede erkenning van de belangen van slachtoffers en nabestaanden en de veiligheid van de samenleving, heeft ook gevolgen voor de rechtspraak van de RSJ. Zo leert de ervaring dat bijvoorbeeld een beroepszaak waarin de beslissing van de directeur om een gedetineerde geen verlof toe te kennen verder kan gaan dan enkel een geschil tussen een gevangenisdirecteur en een gedetineerde. Daarom wil de staatssecretaris de belangen van slachtoffers en nabestaanden en de veiligheid van de samenleving expliciet als toetsingsgrond in de wet opnemen om ze niet uit het oog te verliezen.

Tot slot kan straks de procureur-generaal bij de Hoge Raad cassatie in het belang der wet instellen tegen uitspraken van de RSJ, die nu de hoogste rechterlijke instantie binnen het penitentiaire recht is. Op dit moment is het niet mogelijk tegen beslissingen van de RSJ in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Met de wijziging worden de rechtsvorming en de rechtseenheid gediend, aldus Teeven.