Toespraak van minister-president Mark Rutte bij de nationale herdenking van 70 jaar D-Day

Toespraak | 06-06-2014

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheid,
Staatssecretaris Arif,
Excellenties,
Geachte veteranen,
Dames en heren,

Generaal Eisenhower zei ooit dat - als het er echt op aankomt - de ransel van de soldaat altijd een minder zware last is dan de ketenen van de gevangene.
En 70 jaar geleden kwam het erop aan.
D-Day, 6 juni 1944, was een beslissend moment in de wereldgeschiedenis.
Het was een dag waar miljoenen mensen in heel Europa al lang vurig naar uitkeken.
Een dag van hoop.
Na een lange en donkere periode van onvrijheid en knechting, van rechteloosheid en vervolging, was daar ineens de belofte van vrijheid die herwonnen zou worden.
Eindelijk.
Dat moet een onbeschrijflijk gevoel zijn geweest.

We zijn vandaag op historische grond.
Hier vlakbij gebeurde het allemaal.
'Nog nooit was er een dageraad geweest als deze', schreef Cornelius Ryan in zijn bestseller over De langste dag.

En vandaag, in aanwezigheid van de helden van toen, komt de geschiedenis wel heel dichtbij.
Als we door onze oogharen kijken, dan zien we ze bijna liggen.
De duizenden vaartuigen die zich in de nachtelijke uren voor de Franse kust hebben verzameld.
We horen in gedachten het ronkende geluid van de eindeloze stoet bommenwerpers, hoog in de wolken, die luchtsteun geven.
En we leven mee met de 200.000 geallieerde militairen, die weten dat ze nu heel snel de dood in de ogen gaan kijken.
Vooral die eerste groep van een paar duizend man, die zich opmaakt om het strand te bestormen.
Gespannen tot in elke vezel van hun lichaam, maar ook vastberaden om de vijand te verslaan.

Velen brachten in die dagen het hoogste offer voor onze vrijheid.
Vandaag is een dag waarop we hen eer bewijzen.
Wij zijn en blijven al onze bevrijders dankbaar.
Wij zijn dankbaar aan de Maquis, de moedige mannen en vrouwen van het Franse verzet, die achter de linies de oorlogsmachine van de Nazi's ontregelden.
Veteranen: wij zijn u dankbaar.
Want vrijheid werd in de geschiedenis van de mensheid hoogstzelden cadeau gedaan.
Maar zelden werd de vrijheid zo duur bevochten als toen.

D-Day was het begin.
Vanaf het strand van Normandië waaierde de vrijheid uit over Europa.
Maar helaas ging dat niet zonder slag of stoot.
Het duurde nog bijna een jaar voordat de overwinning definitief en compleet was.
Een jaar van onvoorstelbare verwoesting en enorme verliezen aan mensenlevens.
Maar ook een jaar waarin helden werden geboren en het kwaad stap voor stap werd teruggedrongen.
Totdat de vrede en de vrijheid een feit waren.

Op steeds meer locaties waar zich in die periode iets bijzonders heeft afgespeeld komen 'lieux de mémoire', zoals onze Franse gastheren dat zo mooi noemen.
Plaatsen van herinnering langs de routes van de bevrijding - de 'Routes of Liberation'.
Een Nederlands initiatief hiervoor krijgt navolging en breidt zich nu uit over verschillende landen.
Dat is belangrijk en goed, omdat het nodig is dat we de verhalen van de bevrijding blijven vertellen.
Het grote verhaal van operatie Overlord.
Maar ook de kleine en de persoonlijke verhalen.
Zo houden we de herinnering levend aan alle gevallenen.
Zo doen we recht aan de moed en dapperheid van u, onze Nederlandse veteranen, en aan die van alle geallieerde militairen.
En zo kunnen we de waarde van vrijheid overdragen op steeds weer nieuwe generaties - een continue opdracht, want vrijheid mogen we nooit voor lief nemen.
Ook morgen, overmorgen en alle dagen daarna is het D-Day.

Dames en heren,

In zijn fameuze 'letter to the troops', de dagorder van 6 juni 1944, markeerde generaal Eisenhower de betekenis van D-Day in krachtige bewoordingen.
'The tide has turned!
The free men of the world are marching together to victory!
(…)
We will accept nothing less than full victory.'

Vandaag, 70 jaar later, hebben deze woorden niets aan kracht ingeboet.
Integendeel, ze hebben alleen maar aan betekenis gewonnen.
Want de compromisloze keuze voor herstel van vrijheid en menselijke waardigheid die toen werd gemaakt, moet ook de onze zijn.
Steeds weer.
Elke dag opnieuw.