Onderzoek: voordelen van arbitrage in TTIP groter dan nadelen
De voordelen van afspraken over arbitrage in het TTIP-vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie wegen op tegen de risico's. Dat blijkt uit een onderzoek dat minister Lilianne Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking woensdag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. De minister vindt dat toekomstige afspraken zo moeten worden vormgegeven dat de risico's op misbruik worden verkleind.
Aanleiding tot het onderzoek zijn begrijpelijke zorgen over arbitrage in TTIP onder maatschappelijke organisaties en bedrijven in Nederland en andere landen. Deze zijn hierbij ook betrokken geweest. 'Er is goed gekeken naar de risico's en de voordelen van afspraken over arbitrage in het TTIP-verdrag. Het toont aan dat de risico's voor Nederland beperkt zijn. Het merendeel van de aanbevelingen om deze regeling beter vorm te geven, onderschrijf ik', aldus Ploumen. Het onderzoek is uitgevoerd door de Universiteit Leiden, de universiteit van het Duitse Halle en Ecorys.
In de onderhandelingen over TTIP wordt gesproken over arbitrageclausules. Ondernemers die in het buitenland aan de slag gaan worden door zulke clausules beschermd tegen onrechtmatige onteigening, oneerlijke behandeling, discriminatie en andere vormen van benadeling. Mochten ondernemers onterecht schade oplopen, dan kunnen ze die via arbitrage verhalen bij de overheid.
Vanwege de zorgen over de vormgeving van de investeringsbeschermingsafspraken liet Ploumen onderzoek doen naar de risico's. De onderzoekers stellen dat de voordelen van het systeem lijken op te wegen tegen de nadelen. Ook zien zij geen grond voor het ontstaan van een 'Amerikaanse claimcultuur' bij geschillenbeslechting. De onderzoekers noemen ook het risico op een zogeheten 'regulatory chill' (het in de koelkast zetten van beleid door overheden omdat ze vrezen voor claims) beperkt. De financiële risico's die Nederland neemt door in te stemmen met afspraken over arbitrage zijn ook beperkt, aldus de onderzoekers.
Als de afspraken over arbitrage worden opgenomen in TTIP, dan ziet de minister goede mogelijkheden om het instrument te verbeteren. Ze is het eens met de onderzoekers dat de regeling minder makkelijk toegankelijk moet worden voor brievenbusmaatschappijen. Ook onderschrijft Ploumen de conclusie dat door de arbitragetribunalen sneller moet worden gekeken of een claim niet ongegrond is. Tevens is ze het eens met het voorstel om vaker via mediation tot een oplossing te komen.
De minister geeft in de brief verder aan dat zij zich in Europees verband met overtuiging zal inzetten om verbeteringen in de investeringsbeschermingsafspraken aan te brengen. Ze zal de uitkomsten van het onderzoek dan ook delen met haar Europese collega's en zoveel mogelijk met andere EU-landen optrekken om verbeterpunten door te voeren.