Kabinet scherpt internationaal veiligheidsbeleid aan
‘Een actief buitenlandbeleid is cruciaal om onze strategische belangen, vrijheden en waarden te verdedigen. We zullen in internationaal verband langere tijd moeten werken aan blijvende oplossingen voor de crisishaarden om ons heen. De keuzes van nu moeten ook straks houdbaar zijn.’ Dit staat in de Beleidsbrief Internationale Veiligheid, getiteld ‘Turbulente Tijden in een Instabiele Omgeving’, waarmee de ministerraad heeft ingestemd op voorstel van minister Koenders van Buitenlandse Zaken. In de brief gaat het kabinet uitvoerig in op crises die Nederland op dit moment raken, bedreigingen die er aan komen en wat Nederland daartegen onderneemt.
Volgens het kabinet is de afgelopen maanden - soms pijnlijk - duidelijk geworden dat veiligheid niet vanzelfsprekend is. ‘We moeten niet alarmistisch zijn, maar wel realistisch. We moeten ernstig rekening houden met een langdurige periode van instabiliteit in de directe omgeving van Europa. Terwijl het aantal crises wereldwijd afneemt, beleven we in de directe omgeving van Europa turbulente tijden. De toenemende instabiliteit in de internationale omgeving van Nederland raakt rechtstreeks aan onze veiligheid en onze welvaart.’
De kabinetsbrief bouwt voort op de Internationale Veiligheidsstrategie van het kabinet die 1,5 jaar geleden werd gepubliceerd. Het kabinet stelt vast dat sindsdien de instabiliteit in de wereld om ons heen sterk is toegenomen. De ring van instabiliteit rond Europa, waarvan sprake was in de Strategie, is groter geworden door de Russische annexatie van de Krim en het conflict in Oost-Oekraïne. Binnen de ring is de instabiliteit sneller toegenomen dan verwacht, met de opkomst van ISIS in Syrië en Irak. Ook elders in het Midden-Oosten en Noord-Afrika is de instabiliteit toegenomen.
We zien ons geconfronteerd met nieuwe manieren van oorlogvoering, aldus het kabinet, waarbij conventionele, niet-reguliere en digitale tactieken worden gecombineerd. Rusland manifesteert zich steeds nadrukkelijker, ook in militair opzicht. De internationale rechtsorde staat toenemend onder druk. Dit alles raakt direct en indirect aan onze nationale veiligheid en onze welvaart. Dat is heel duidelijk geworden met de jonge mannen en vrouwen die afreizen naar Syrië en Irak om daar deel te nemen aan een gewelddadige strijd en met de substantiële dreiging voor terroristische aanslagen in Nederland zelf.
De achtergrond van de conflicten is complex. Er liggen verschillende diepere oorzaken aan ten grondslag. Dit betekent dat snelle oplossingen niet mogelijk zijn. ‘Dat vraagt om internationale samenwerking en een geïntegreerde aanpak. Dit betekent met een gecoördineerde inzet van diplomatie - in de conflictregio’s zelf en in internationale organisaties -, ontwikkelingssamenwerking en defensie, met instrumenten op het terrein van politie, justitie en handel.’
Nederland zal daarbij zoveel mogelijk in Europees verband optrekken. Concreet betekent dit volgens het kabinet dat Europa nog meer verantwoordelijkheid zal moeten nemen voor de veiligheid en stabiliteit in de eigen regio. Ook moet het zich meer concentreren op de stabiliteit in de onmiddellijke nabijheid van Europa. De kwaliteit van vredesmissies en -operaties in EU- en VN-kader moet omhoog. Bescherming van burgers moet daarbij centraal staan. Voor de NAVO staat collectieve verdediging van het bondgenootschappelijk grondgebied weer nadrukkelijk op de agenda.
Nederland zal zich ook concentreren op een aantal thema’s waarover nu goede internationale afspraken moeten worden gemaakt om verdere crises voor te zijn: cyber, foreign terrorist fighters, klimaatverandering, grondstoffenschaarste en nieuwe wapensystemen. ‘We moeten niet alleen oog hebben voor de acute crises van nu, maar ook aandacht hebben voor de crises van morgen’, aldus Koenders.
De brief schetst ook de buitenlandpolitieke kaders voor de kabinetsreactie op de motie-Van der Staaij over het noodzakelijke ambitieniveau van de krijgsmacht in de komende jaren. Het kabinet zal de Kamer in het voorjaar 2015 nader informeren over de uitkomsten van de beraadslagingen daarover.