Toespraak van staatssecretaris Dijksma tijdens het Springtij Forum op Terschelling

Toespraak | 23-09-2016

Dames en heren,

Op de eerste plaats wil ik u allen een compliment maken: u laat zich 3 dagen vrijwillig opsluiten op een eiland!

Al dat water om ons heen roept misschien claustrofobische gevoelens bij u op. Of er gaat juist een droomwens in vervulling.

Ik krijg op eilanden – zeker met mooie natuur en stranden, zoals hier – een Robinson Crusoe-gevoel. U kent het verhaal: een zeeman lijdt schipbreuk, spoelt aan op een eiland en moet daar zien te overleven.

Iedere dag was er weer een uitdaging waar hij een slimme oplossing voor moest verzinnen. Omdat er geen kookpotten waren, moest hij zelf leren pottenbakken. Zo hield hij het hier 28 jaar uit.

U mag gelukkig na 3 dagen weer weg. En we gaan hier niet pottenbakken, maar 3 dagen lang boetseren aan nieuwe, duurzame oplossingen. We delen kennis, inspireren elkaar en we tanken positieve energie. Die energie is hard nodig.

Even terug naar afgelopen december: toen sloten 196 landen een nieuw mondiaal klimaatakkoord. Alle landen zetten alles op alles om de opwarming van de aarde in ieder geval ruim onder de 2 graden te houden en ernaar te streven die tot anderhalve graad te beperken.

Fantastisch dat al die landen het met elkaar eens werden. Maar Parijs leverde nóg iets moois op. Er is weer hoop, optimisme en positieve energie.
2 weken geleden was het Duurzame Dinsdag. Het kabinet krijgt dan het houten koffertje gevuld met duurzame ideeën uit de samenleving. Dit jaar was het aantal inzendingen verdubbeld.

Voor mij is dit het bewijs dat mensen echt een verandering teweeg willen brengen. Ze willen de opwarming van de aarde stoppen. Samen zorgen voor een groene, gezonde en veilige planeet met genoeg voedsel en drinkwater voor ons allemaal. Die positieve vibe moeten we vasthouden. Oplossingen – groot en klein – blijven nodig.

Want we staan voor de grote uitdaging om onze kinderen en kleinkinderen ook van deze wereld te kunnen laten genieten. En dat kan alleen als we zuinig zijn met wat we nu hebben en werken aan het tegengaan van klimaatverandering.  

 

Dat moet bij ons een oerinstinct losmaken: de wil om te overleven en voor onze toekomst te vechten. Net als Robinson Crusoe, die ook moest knokken om te overleven.

We moeten anders gaan leven:

• Geen fossiele brandstoffen meer, maar duurzame en schone alternatieven.
• Geen wegwerpartikelen, maar producten die lang mee gaan en van herbruikbare materialen zijn gemaakt.
• Geen ongezonde stoffen meer in het milieu en ons drinkwater, maar een schone en veilige leefomgeving.

Lastige puzzels, die om drastische keuzes vragen. En de oplossingen liggen niet voor het oprapen.

Mijn gedachten gaan even terug naar toen ik 19 was. Ik mocht toen als jeugdvertegenwoordiger van de Nederlandse Delegatie de Verenigde Naties toespreken over de relatie tussen bevolkingsgroei en klimaat. Ik citeerde toen Mahatma Gandhi: 'De wereld heeft genoeg voor al onze behoeftes, maar te weinig voor al onze begeertes.' Een kwart eeuw later is dat citaat nog steeds meer dan waar…

Samen zijn we verantwoordelijk voor de volgende generaties. Als staatssecretaris wil ik daar aan bijdragen.

Komende maart zijn de verkiezingen en daarna moet er een nieuwe regering worden gevormd. Tot die tijd zet ik mij 200 procent in voor een groenere wereld:

Nederland moet het klimaatakkoord van Parijs nog ratificeren. Het kabinet heeft vrijdag goedkeuring gegeven en het parlement is nu aan zet.

Op 26 oktober houden we de eerste Nationale Klimaattop. Doel is om hier de ambities in het klimaatakkoord van Parijs samen met bedrijven en organisaties om te zetten in klimaatacties in Nederland. We moeten van papier naar praktijk.

Dat is ook de insteek tijdens de volgende grote internationale klimaattop in Marrakesh (november 2016).

Volgende week praten landen over het bereiken van een akkoord over het aanpakken van CO2-uitstoot in de luchtvaart. Ik ben daar ook, want deze sector moet ook een bijdrage leveren aan het klimaat.

Vorige week presenteerde ik het rijksbrede programma Circulaire Economie. Ook hier gaat het om concrete acties: zichtbare initiatieven die helpen om onze samenleving in 2050 helemaal circulair te maken. Dat moeten we samen doen: met huishoudens, milieubeweging, bedrijven, gemeenten en Europese partners.

We gaan een grondstoffenakkoord afsluiten en met stakeholders transitieagenda’s vaststellen. Hierin wordt deze grote ambitie stapje voor stapje realiteit.

Nederland is een van de gezondste landen ter wereld, maar ik ben pas tevreden als we echt een ‘non-toxic environment’ hebben bereikt: een leefomgeving die bijdraagt aan je gezondheid.

Met andere overheden, kennisinstellingen en maatschappelijke partners werken we aan het creëren van slimme en gezonde steden. Dat betekent: gezonde lucht, afname van geluidshinder, het verminderen van onze klimaatvoetafdruk en het behoud van natuur en biodiversiteit binnen en buiten de stad.

In Utrecht doen de ministeries van IenM en Economische Zaken, de gemeente Utrecht en provincie Utrecht dat in een Living Lab door bijvoorbeeld schone en duurzame mobiliteit te stimuleren om leefkwaliteit te verbeteren. Allemaal stappen in de goede richting.

Maar ik weet ook dat er kritiek is op ons klimaatbeleid. Kritisch zijn mag. Het kán ambitieuzer en de samenwerking kan beter. Kritiek motiveert mij om extra stappen te zetten. Ik hoop u ook. De positieve energie in de samenleving bewijst dat het kán.

 

Het is belangrijk dat we ons blijven realiseren dat we allemaal aan dezelfde kant staan:  

• Een bank die gelooft in een slimme ondernemer met een prachtidee.
• Een Willy Wortel die een high tech testlab mag gebruiken om zijn Ei van Columbus te testen.
• De overheid die drempels wegneemt voor iedereen met ideeën die bijdragen aan meer duurzaamheid.

We hebben elkaar keihard nodig om verder te komen. Daarom houden we bijeenkomsten over Circulaire Economie, Klimaat en een gezonde leefomgeving. En daarom zijn we op Terschelling om te praten over duurzame oplossingen.  

En dat brengt me weer bij Robinson Crusoe. Het eiland waarop hij aanspoelde, was geen onbewoond eiland.

Robinson ontmoette een jongen die hij Vrijdag noemde. Zij werkten samen en wisten samen te overleven. Samen stonden zij sterk.

Ik zou u daarom willen oproepen vandaag op dit eiland uw Vrijdag [vandaag een heel toepasselijke naam] te zoeken – mocht u hem of haar nog niet hebben gevonden. Om elkaar uit te dagen. Om elkaar te inspireren. En misschien om met elkaar samen te werken.

Samen kunt u een groene golf aan duurzame oplossingen aan het rollen brengen. Ik hoop dat ik u – samen met de Vrijdag die u op dit eiland hebt ontmoet – te zien op de Nationale Klimaattop op 26 oktober.

Dank u wel!