Toespraak minister-president Mark Rutte ter gelegenheid van Veteranendag 2017, Den Haag
Majesteit, ridders militaire Willems-Orde, veteranen, dames en heren,
Ik wil u vandaag graag voorstellen aan de heer Moerman. Paul Moerman is 100 jaar oud. Hij werd geboren in 1916, tijdens de Eerste Wereldoorlog. In de meidagen van 1940 nam hij deel aan de slag om vliegveld Ypenburg en de gevechten bij Overschie, waarbij 98 Nederlandse militairen de dood vonden. Hij weet hoe het is om zich een weg te banen langs brandende gebouwen, terwijl de granaten hem om de oren vliegen. Hij weet hoe het is om kameraden te verliezen.
Vandaag draagt Paul Moerman de namen van zijn gestorven kameraden in een lijst op zijn borst. Hij doet dat bij elke herdenking of bijeenkomst van veteranen die hij bezoekt. Want, zo zegt hij: ‘Deze mannen hadden ook graag willen leven, en ik mag nog leven.’
‘Ik mag nog leven.’ Het is een gevoel dat veel veteranen, jong of oud, met gesneuvelde kameraden zullen herkennen. Het gevoel dat het maar weinig had gescheeld, en jij was het geweest die de dood had gevonden, in plaats van zij.
Vanochtend had ik de eer om Paul Moerman te ontmoeten. En niet alleen hem, maar ook Han Altewisher], 82 jaar oud, mocht ik de hand schudden. Hij diende bij de Koninklijke Marine in Korea en Nieuw-Guinea. Ik sprak ook met Eddy Smissaert , 91 jaar oud. Hij zat als kind in een Japans kamp en trad na de oorlog in dienst bij de KNIL.
De verhalen die zij vertellen zijn niet te vergelijken. De plek waar zij dienden, dat wat zij zagen en meemaakten, hun leven na de oorlog – het verschil is hemelsbreed.
Maar zij hebben ook veel gemeen. Het zijn drie mannen met grijze haren, die oorlog hebben beleefd, onvrijheid hebben gekend en bestreden, en die hebben gevochten voor onze vrijheid. Het zijn drie mannen die samen bijna drie eeuwen aan ervaring en wijsheid met zich meedragen. Drie mannen die kameraadschap boven alles stellen. Kijk maar naar die lijst op de borst van Paul Moerman. Of luister naar het grote respect waarmee Han Altewisher en Eddy Smissaert over hun collega’s praten.
Zij zijn hier in Den Haag samen met zeven leeftijdsgenoten. Een bijzondere groep van oudere veteranen. Een groep, die wij moeten koesteren, wiens verhalen wij moeten horen en die wij moeten eren. En dat doen wij vandaag, op Veteranendag. Daarom ben ik heel blij dat zij bij ons in de Ridderzaal zijn. Daar zitten ze. [applaus]
Een man die als geen ander wist hoe belangrijk dat is, was Ted Meines. Ted Meines zat vorig jaar ook vooraan in de Ridderzaal. Zoals ieder jaar. Dit jaar moeten wij hem missen. De vader van de veteranen, oud verzetsstrijder en Indië-veteraan, is op 24 december 2016 op 95-jarige leeftijd overleden. Hij stelde zijn leven in dienst van vrede, veiligheid en rechtvaardigheid. Hij zag het als zijn persoonlijke missie voor veteranen op te komen en hen een stem te geven. Zelfs op zijn sterfbed vroeg hij zich af of zijn werk voortgezet zou worden. Wij zetten het voort, vandaag op Veteranendag. Wij herdenken Ted Meines met het grootste respect.
Ikzelf heb het afgelopen jaar iets kunnen zien van waar onze veteranen voor gevochten hebben - en waar onze militairen vandaag voor vechten. Ik was op bezoek in Zuid-Korea, en raakte diep onder de indruk van de eer die men daar betuigt aan de omgekomen Nederlandse militairen. In Indonesië bezocht ik de erebegraafplaats in Semarang – een plek om stil van te worden. Ik was in Bagdad, waar Nederlandse militairen werken om de dreiging van terrorisme een halt toe te brengen. En binnenkort ga ik naar Litouwen, waar vooruitgeschoven militairen aanwezig zijn vanwege de toegenomen agressie van Rusland.
Deze bezoeken raken aan de inzet van onze militairen, in het verleden én vandaag de dag. Ze zeggen ook iets over de wereld waarin wij nu leven. Er is dreiging aan de oost- en westflank van Europa. En er worden terroristische aanslagen gepleegd in onze buurlanden. Daardoor raken wij er meer dan voorheen van doordrongen hoe kostbaar onze vrijheid is. Die is niet vanzelfsprekend. Die is het verdedigen meer dan waard.
Onze veteranen weten dat als geen ander. Zij weten wat vrijheid en vrede waard zijn. Zij herinneren ons daaraan, ook als we het zelf vergeten in het drukke leven van alledag. Want zij beseffen steeds weer: ‘wij mogen nog leven.’
Vandaag bedanken wij hen. Wij zeggen dank aan Paul Moerman, dank aan Han Altewisher, dank aan Eddy Smissaert. Dank aan alle veteranen.
Dank u wel.