Klimatologisch overzicht van het jaar 2000 in Ukkel.

Marc Vandiepenbeeck
KMI , Ringlaan 3 , 1180 Brussel

Het laatste jaar van de 20ste eeuw was zacht en nat.

Met uitzondering van de maand juli waren de temperaturen van alle andere maanden in Ukkel hoger dan de normaalwaarden (zie figuur 1). Nochtans kan geen enkele maand als bijzonder opmerkelijk worden beschouwd wat de temperaturen betreft : alleen de maand mei was zéér abnormaal warm (zie definities voor het niveau van abnormaliteit op het einde van deze tekst). Daartegenover staat dat het totaal van alle warme maanden ervoor heeft gezorgd dat het jaar 2000 globaal gesproken als uitzonderlijk warm kan worden beschouwd. Met een gemiddelde temperatuur van 11,2 °C komt het op de derde plaats in de reeks van de jaarlijkse gemiddelde temperaturen te Brussel-Ukkel sinds de waarnemingen werden gestart in 1833. Het warmste jaar blijft 1989 met een gemiddelde temperatuur van 11,3 °C gevolgd door het jaar 1990 met 11,2 °C. De normaalwaarde voor de gemiddelde jaartemperatuur bedraagt 9,8 °C.

Vooral de maand mei was 's nachts opmerkelijk warm : voor deze maand waren de gemiddelde waarden van de dagelijkse minima de hoogste waarden van deze eeuw met een waarde van 11,3 °C ; het vorige record dateerde van 1917 (met 10,9 °C). Een ander opmerkelijk feit dit jaar was het laattijdig intreden van de vorst te Ukkel : wij moesten wachten tot 22 december vooraleer de temperatuur negatief werd, normaal treed de eerste vorst in rond 8 november. Sinds 1951 is dit de tweede laattijdige vorstdag; het vorige record dateerde uit 1984 wanneer de eerste negatieve temperaturen op 29 december werden waargenomen.

Dit jaar was het aantal neerslagdagen te Ukkel hoger dan normaal (zie figuur 2) Met 224 neerslagdagen ligt het totaal 21 dagen boven de normaalwaarde en dit kan als abnormaal worden beschouwd. Wij moeten tot 1988 terugkeren om een hoger aantal dagen met neerslag te vinden namelijk 235. Het record blijft nog steeds dat van 1974 met 266 neerslagdagen.

In vergelijking met de normaalwaarden waren slechts drie maanden droger dan normaal : januari, juni en augustus (zie figuur 3). Met uitzondering van de waarden van oktober en december die nagenoeg normaal waren, waren alle andere maanden natter dan normaal. Het teveel aan neerslag in juli was zéér abnormaal terwijl dat van februari abnormaal hoog was. Anderzijds was het tekort aan neerslag tijdens de maanden juni en augustus abnormaal.

Het neerslagtotaal voor de twaalf maanden bedraagt 852,2 mm tegenover een normale waarde van 780,1 mm. Dit teveel is normaal. Te Ukkel was het natste jaar van deze eeuw 1965 met 1073,9 mm neerslag.

De maandelijkse zonneschijnduren waren meestal lager dan de normale waarden (zie figuur 4) Opmerkelijk was de sombere julimaand met slechts 93 h zonneschijn te Ukkel ; daardoor werd juli 2000 de somberste julimaand sinds het begin van de heliografische metingen in 1887. Het vorige record dateerde uit 1888 met 100 h zonneschijn. Het jaartotaal bedraagt 1388 h zonneschijn tegenover een normaalwaarde van 1555 h. Deze waarde kan als zéér abnormaal worden beschouwd, aangezien dit slechts gemiddeld één keer om de 6 to 10 jaar voorkomt. Maar wij moeten slechts tot 1998 terugkeren om een nog somberder jaar te vinden : dat jaar hadden wij slechts recht op 1325 h zonneschijn. Het somberste jaar blijft 1981 met nauwelijks 1223 h zonneschijn.

In ons land was het jaar 2000 relatief winderig. Windstoten van meer dan 100 km/h werden in het anemometrische meetnet onder andere geregistreerd op 28 mei, 30 oktober en 10 december. De windstoten tijdens deze laatste datum waren echter verbonden aan hevige onweders en niet zozeer aan stormweer. De windstoten die op die dag werden gemeten bereikten 130 km/h te Bierset nabij Luik maar het was niet uitgesloten,zoals dit vaak bij onweer het geval is, dat lokaal gelijkaardige of hogere snelheden werden bereikt. In het land werd gedurende 105 dagen donder gehoord of bliksem gedetecteerd door het systeem Safir. In de maand mei hadden wij het hoogste aantal onweersdagen met een totaal van 20. Windhozen die schade hebben aangericht werden waargenomen op 10 mei te Alleur, 15 september te Schoten en te Herzele en op 10 december in de streek van Wortegem-Petegem.

Verschijnsel bereikt of overtroffen één maal in n normaal
a abnormaal 6 jaar
za zeer abnormaal 10 jaar
u uitzonderlijk 30 jaar
zu zeer uitzonderlijk 100 jaar

Tabel 1: Waarden voor 2000 en normalen voor de verschillende meteorologische parameters gemeten te Ukkel.

2000
normalen
luchtdruk (herleid tot gemiddeld zeeniveau) (hPa).

1014.8
1015.6
gemiddelde windsnelheid (m/s)

3.5
3.6
zonneschijnduur (h)

1392
1555
"ware" gemiddelde temperatuur (°C)

11.2
9.8
gemiddelde maximumtemperatuur (°C)

14.7
13.5
gemiddelde minimumtemperatuur (°C)

7.7
6.3
absolute maximumtemperatuur (°C)

31.8
29.9
absolute minimumtemperatuur (°C)


-4.4

-8.6
aantal vriesdagen (min
29
52.6
aantal winterse dagen (max

1
9.9
aantal zomerse dagen (max >= 25 °C)

20
21.3
aantal hittedagen (max >= 30 °C)


2

3.3
gemiddelde relatieve luchtvochtigheid %

84
82
gemiddelde dampdruk (hPa)

11.4
10.3
neerslagtotaal (mm)

852.2
780.1
aantal neerslagdagen (neerslag >= 0.1)

224
203

Figuur 1 : Temperatuur

Maandelijks gemiddelde van de luchttemperatuur te Ukkel (België) (°C) Normalen en absolute uitersten vanaf 1833

Figuur 2 : Aantal neerslagdagen

Maandelijks aantal neerslagdagen te Ukkel (België) (dagen) Normalen en absolute uitersten vanaf 1833

Figuur 3 : Neerslag

Maandelijkse totalen van neerslag te Ukkel (België) (mm) Normalen en absolute uitersten vanaf 1833

Figuur 4 : Zonneschijnduur

Maandelijkse totalen van de zonneschijnduur te Ukkel (België) (uren) Normalen en absolute uitersten vanaf 1887

Laatste oppuntstelling : januari 2001



Voor uw commentaar en vragen, stuur een e-mail naar Marc Vandiepenbeeck