Brief aan de Tweede Kamer over 'Bestuur in stedelijke gebieden'
Een parlementair stuk bij het onderwerp Bestuurlijke vernieuwing
12 maart 2001
Samenwerking tussen gemeenten is nodig omdat veel zaken niet
ophouden bij de gemeentegrens. Dat gaat alle inwoners van een
gebied aan. Daarover beslissen dus meerdere gemeenten. Met name in
stedelijke gebieden kan vrijwillige samenwerking soms tot
vrijblijvendheid leiden. Dat betekent dat gemeenten zaken die in
het belang van de gehele regio zijn niet gezamenlijk willen of
kunnen uitvoeren. Terwijl dit in stedelijke gebieden juist zo
belangrijk is. Hier is namelijk de verdichting van de opgaven in
onze samenleving het meest zichtbaar (werken, wonen,
voorzieningen, leefbaarheid, milieu), terwijl tegelijkertijd ook
de schaarste aan fysieke ruimte het grootst is.
Dat vraagt om een meer verplichtende vorm van samenwerking tussen
de grote stad en de omliggende gemeenten. Daarom is in 1994 de
Kaderwet bestuur in verandering in werking getreden. Deze
tijdelijke wet is van toepassing op de samenwerkingsgebieden rond
de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht,
Eindhoven/Helmond, Arnhem/Nijmegen en Enschede/Hengelo. Gemeenten
moeten verplicht in een regionaal bestuur een aantal taken op het
terrein van ruimtelijke ordening, volkshuisvesting, verkeer en
vervoer, economische zaken en milieu uitvoeren. Omwille van het
regionaal belang is het dus mogelijk dat een beslissing van de
gezamenlijke gemeenten ingaat tegen de wens van een individuele
gemeente.
De samenwerking tussen gemeenten op basis van de Kaderwet heeft
nuttige resultaten opgeleverd. Echter, de regelingen op grond
waarvan in de zeven gebieden wordt samengewerkt, lopen af in het
jaar 2003. Dat betekent dat deze vorm van samenwerking alleen via
een nieuwe wettelijke voorziening kan worden voortgezet. Daarnaast
zijn er veel opgaven die de gemeenten in de stedelijke gebieden de
komende jaren moeten uitvoeren, zoals de bouw van koop- en
huurwoningen, de aanleg van bedrijventerreinen, groengebieden,
fietspaden, tram- of buslijnen. Daarom is het van belang om
bestuurskracht, continuïteit en samenhang in beleid in stedelijke
gebieden te garanderen. De komende tijd wordt bekeken op welke
wijze die samenwerking kan worden vormgegeven en hoe die van
nieuwe impulsen kan worden voorzien.
Onlangs is de beleidsnotitie "Bestuur in stedelijke gebieden" aan
de Tweede Kamer aangeboden. De visies van zeven kaderwetgebieden,
zes provincies, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het
Interprovinciaal Overleg en andere betrokkenen vormen een
belangrijke basis voor deze notitie. De beleidsnotitie bevat een
analyse van ervaringen, standpunten en ontwikkelingen op basis
waarvan de contouren van continuering van de regionale
samenwerking in een aantal stedelijke gebieden na afloop van de
Kaderwet bestuur in verandering worden geschetst. Op basis van
deze notitie wordt de komende maanden een wetsvoorstel voorbereid.