VERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE
Samenleving en natuur gecondoleerd met Natuurbeleid
Noodzaak van verspreidingsgegevens flora en fauna breed erkend: Ministerie LNV laat verzamelaars in de kou staan.
Steeds vaker worden bouwprojecten gefrustreerd omdat pas in een laat
stadium blijkt dat er zeldzame planten of dieren voorkomen die
wettelijk beschermd zijn. Voorbeelden hiervan zijn vertraging van de
aanleg van een bedrijventerrein in Limburg, van de havenuitbreiding in
IJmuiden en van de aanleg van de A-73. De kosten van deze vertragingen
lopen in de vele miljoenen.
Het negeren van die beschermde soorten kan natuurlijk een oplossing
zijn, maar werkt dat ook? Waarschijnlijk niet, want ten eerste zullen
actiegroepen van zich laten horen, waardoor er weer extra vertragingen
onstaan en dure juridische procedures doorlopen moeten worden. Ten
tweede bestaat er Europese wetgeving die dat verbiedt. En ook dat kan
geld kosten: door het ontbreken van actuele verspreidingsgegevens over
vogels dreigde de Nederlandse Staat een boete van maximaal 200.000
euro per dag aan de Europese Unie te moeten betalen als gevolg van de
hierdoor veroorzaakte vertraging bij de aanwijzing van potentiële
Vogelricht-lijngebieden. De enige oplossing is dus te zorgen dat dit
soort cruciale gegevens op tijd beschikbaar zijn.
Het is dan ook niet vreemd dat hierover in februari een motie is
ingediend in de Tweede Kamer die kamerbreed is ondersteund. In de
motie wordt de staatssecretaris van LNV gevraagd actie te ondernemen
en de gegevensverzameling goed te organiseren door middel van het
Nationaal Programma Verspreidingsonderzoek, een initiatief van de
Vereniging Onderzoek Flora en Fauna (VOFF).
Ooit zorgde de verantwoordelijke overheid zelf voor die
gegevensvoorziening. De laatste tien jaar is men echter meer en meer
gaan leunen op vrijwilligers organisaties. Op nationaal niveau gaat
het hierbij om 13 landelijke organisaties die samen zo'n 15 duizend
vrijwilligers begeleiden. Deze organisaties zijn verenigd in de VOFF.
De vrijwilligers verzamelen in hun vrije tijd de
verspreidingsgegevens die vervolgens worden gebruikt, onder andere
voor de evaluatie van het natuurbeleid. De financiering daarvan
geschiedde in het verleden op ad hoc basis door het departement, door
partijen die in concrete situaties gegevens nodig hadden en door
maatschappelijke organisaties als het Prins Bernard Cultuurfonds.
Het is vreemd dat het departement nu eerst een jaar wil gaan studeren
hoe de gegevensverzameling kan worden aangepakt terwijl de
organisaties die de gegevens kunnen leveren al jaren aan het lijntje
worden gehouden door datzelfde departement. Plannen worden welwillend
in ontvangst genomen en in de la gelegd. Nog vreemder is dat in maart
bekend is geworden dat de ad hoc (subsidie)bijdragen van LNV aan de
organisaties die verspreidingsgegevens verzamelen voor komend jaar met
90% zijn gereduceerd.
Dat heeft twee consequenties.
Door het ontbreken van gegevens zal de uitvoering van projecten
vertragen en zal Brussel met boetes dreigen. Daarmee zullen de
maatschappelijke kosten voor een goed natuurbeschermingsbeleid stijgen
en tegelijkertijd zal daarmee het draagvlak voor natuurbeleid afnemen.
Tweede consequentie is dat de kosten voor gegevensverzameling zullen
stijgen. De gegevensverzamelende organisaties staat het water
inmiddels aan de lippen en zij moeten overwegen op ad hoc basis
gevraagde gegevens tegen commerciële tarieven te beschikking te gaan
stellen. Er komen dan minder gegevens voor meer geld. De kosten zullen
uiteindelijk gemakkelijk het tienvoudige gaan bedragen ten opzichte
van de huidige situatie.
Tijdens de behandeling van de Natuurbeleidsnota 'Natuur voor mensen,
mensen voor natuur' in een algemeen overleg met de leden van de Tweede
Kamer in mei 2000, heeft de staatssecretaris van LNV benadrukt dat zij
het verzamelen van gegevens en de inzet van vrijwilligers erg
belangrijk vindt. Het is nu echter duidelijk dat het departement voor
een dubbeltje op de eerste rij wil zitten en niet echt is
geïnteresseerd in de continuïteit van de
vrijwilligers-organisaties.
Als dit de invulling van de nota Natuur voor mensen-mensen voor natuur
is -die moet leiden tot meer draagvlak voor natuurbehoud, - dan
condoleren wij de samenleving en de natuur met dit beleid. Namens de
Vereniging Onderzoek Flora en Fauna.
------