21 februari 2001
VEILING RADIOFREQUENTIES
Bert Bakker
Spreeknotities Bert Bakker (D66) voor het debat over het (niet) veilen
van radiofrequenties 1. Een veiling heeft ook voordelen: het is
transparant, en het is een manier om een prijs te bepalen voor een
ongeprijsd goed. Maar elke veiling moet (van geval tot geval) worden
beoordeeld op zijn merites.
2. De voorgenomen veiling van radiofrequenties heeft wat D66 betreft
meer nadelen dan voordelen. Ik som ze op:
-Anders dan de naam 'zero-base' doet vermoeden, gaat het hier niet om
een nulsituatie. De afgelopen tien jaar is een markt gegroeid - voor
een belangrijk deel tegen de verdrukking in.
-Immers: veel van de nu gebruikte frequenties zijn in de eerste plaats
door partijen zelf ontdekt, vervolgens is het gebruik daarvan via
rechter en (deels) via de Tweede Kamer afgedwongen - waardoor
inmiddels een aantal bloeiende zenders zijn ontstaan, naast overigens
zenders met een veel marginalere economische positie.
-Ook een realiteit is dat het merendeel van de frequenties nu en in de
toekomst om niet wordt toegekend aan de publieke omroep. Dat kan ook
moeilijk anders, maar diezelfde publieke omroep is ook ten volle
actief op de reclamemarkt, en concurreren daarmee dus wel met de
commerciele zenders. Het staat nog te bezien of deze vorm van
concurrentievervalsing wel houdbaar is in Europees opzicht.
3. Bovengenoemde bezwaren had ik ook eerder kunnen hebben, en die kanttekeningen heb ik ook eerder geplaatst. Maar de twee agenda's: bescherming van de publieke omroep, en de ideologie van de veiling, konden tot voor kort in deze Kamer rekenen op een meerderheid.
4. Ook voor mij geldt dat er de laatste weken een belangrijk bezwaar is bijgekomen: dat was het massale protest van luisteraars naar commerciele zenders die ons eigenlijk voorhielden: wat hebben jullie in Den Haag nou weer bedacht om ons favoriete station het leven zuur te maken. Dat gaf ook in mijn fractie het laatste zetje: men moet nooit weglopen voor impopulaire maatregelen, maar die maatregelen moeten dan wel een goede reden hebben. Onze afweging is dat de voordelen in dit geval niet opwegen tegen de nadelen.
5. (overigens: misverstand: ook zonder veiling zullen luisteraars vaak een nieuwe frequentie moeten opzoeken - maar het doel van zero-base is dan ook optimalisering van het frequentiegebruik. Iedereen die ons brieven heeft gestuurd met 'laat ons station op 88.4 FM' moet zich realiseren dat het erom gaat het totaal aan beschikbare frequenties zo goed mogelijk te benutten. Sommigen blijven waar ze zitten, andere zullen moeten verplaatsen. Maar aan het eind van de rit acht mijn fractie het belangrijk dat de bestaande zenders ook in de toekomst van een deugdelijke frequentie verzekerd kunnen zijn.
6. Dat geldt zowel voor landelijke als voor regionale als voor
middengolf-zenders.
7. De D66-fractie vraagt daarom aan de staatssecretaris (met alle
begrip overigens voor de lastige positie die vooral in termen van tijd
is ontstaan) om een alternatief te ontwerpen, waarin bestaande
radiozenders kunnen blijven bestaan, en waarin ruimte voor nieuwkomers
op een eerlijke manier wordt verdeeld. Dat kan een veiling zijn, het
kan ook op een andere manier, maar ik voeg daaraan toe dat mijn
fractie bepaald niet zit te wachten op een 'beauty contest', waarin de
verschillende plannen op hun inhoud worden beoordeeld.
8. Laatste opmerking: ik hoor dat het kabinet bang is voor 'claims'.
Ik vraag het kabinet om dat te onderbouwen. Welke claims hebben zich
in het verleden voorgedaan? Op basis van welke economische schade? Is
de verlenging van frequenties die vorig jaar is doorgevoerd (tot
1/9/2001) aanleiding geweest tot claims, en zo ja, van wie precies?
En: zouden in het geval van het doorvoeren van het kabinetsvoorstel
(en voor alle helderheid: D66 voelt daar niets voor) niet even grote,
zo niet nog hogere claims kunnen worden verwacht?