Vermoeidheid als gevolg van inspanning gekwantificeerd
De gevoelens van vermoeidheid en uitputting die kunnen optreden tijdens lichamelijke inspanning zijn waarschijnlijk natuurlijke mechanismen om het lichaam te beschermen tegen overbelasting. Drs. Wim Ament onderzocht wat er in het lichaam verandert tijdens verschillende typen van fysieke inspanning. Zijn meetmethoden zouden mogelijk gebruikt kunnen worden om bij een individu te bepalen waar zijn of haar fysieke grenzen liggen. Ament promoveert op 28 maart 2001 aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Bij het samentrekken produceren de spieren melkzuur en ammoniak.
Ament onderzocht de concentraties van deze stoffen in het bloed en
het lichaamszweet van fietsende en hardlopende proefpersonen.
Tevens onderzocht hij de uitademing van ammoniak tijdens deze
inspanningen. Ament toont een verband aan tussen de hoeveelheid
uitgeademde ammoniak en de ophoping van melkzuur in het bloed. Met
behulp van EMG (elektromyogram)-onderzoek zijn de samentrekkende
spieren zelf onderzocht. Pas bij zeer zware lichamelijke
inspanningen blijken er ook veranderingen op te treden in deze
samentrekkende spiercellen. Met een positron emissie tomografische
(PET) camera onderzocht de promovendus de regionale doorbloeding
binnen de spieren tijdens kuitspiersamentrekkingen. De PET-camera
liet de grootste verhogingen van doorbloeding zien in juist dat
type spieren waarvan men denkt dat ze de laagste doorbloeding
hebben (spieren met veel zogeheten type II spiervezels). Opvallend
is dat de patronen in de doorbloeding bij de individuele
proefpersonen verschillend waren, ondanks het feit dat zij dezelfde
enkelbeweging uitvoerden. Op een loopband onderzocht Ament in
hoeverre de plaatsing van de voet verandert tijdens hardlopen tot
fysieke uitputting. Aan het einde van de inspanning bleek de voet
minder nauwkeurig geplaatst te worden dan in het begin.
Vermoedelijk komt dit doordat de inspanning
vermoeidheidsverschijnselen in het centraal zenuwstelsel gaf.
Aments proefschrift geeft vooral een overzicht van 'hoe en waar' er
in het lichaam meetbare grootheden veranderen tijdens verschillende
typen van inspanning. Het verklaart niet hoe het gevoel van
vermoeidheid precies ontstaat. Het is een wetenschappelijke
uitdaging voor de toekomst om de neurofysiologie van dit mechanisme
te ontrafelen. /ImK
Ament ('s-Gravenhage, 1955) studeerde geneeskunde in Groningen. Hij
verrichtte zijn onderzoek bij de disciplinegroep BioMedical
Engineering (BME) in samenwerking met de disciplinegroep Medische
fysiologie van de RUG en enkele afdelingen van het Academisch
Ziekenhuis Groningen. Ament blijft voorlopig verbonden aan de
disciplinegroep BioMedical Engineering.