Persbericht
28 maart 2001, nr. 018
Grondlegger anaërobe afvalzuivering prof. Gatze Lettinga bij afscheid:
Vervang riool door afvalbehandeling bij de woonplek
"Onze huidige sanitairconcepten zijn allerminst gebaseerd op duurzaamheid en preventie, maar op een verouderd denkbeeld: afvoer van ons afval vanaf de woonplek met behulp van peperdure transportsystemen. Deze transportsystemen gaan vergezeld met verkwisting van grote hoeveelheden zeer schoon leidingwater en veel overlast voor de burger, met name overlast van stank en graafwerkzaamheden. We staan voor de uitdaging anaërobe zuivering, een gecontroleerde zuurstofloze biologische afbraak, toegepast te krijgen op rioolwater en huishoudelijk afval. Zo kunnen we komen tot minimalisatie van transport van afval door behandeling op of nabij de woonplek. Een vorm van zuivering die effectieve reiniging combineert met energieproductie, duurzamer kan het haast niet!", dit stelt prof.dr.ir. Gatze Lettinga in de afscheidsrede Ontbinding, lucht voor leven, die hij vrijdag 30 maart uitspreekt in verband met zijn afscheid als hoogleraar anaërobe zuiveringstechnologie en hergebruik aan Wageningen Universiteit. Lettinga wordt internationaal gezien al de pionier op het gebied van de ontwikkeling en implementatie van anaërobe behandelingssystemen voor afvalwater, slib, rook en andere afvalstromen. De op basis van zijn technologie ontwikkelde reactoren worden nu wereldwijd toegepast voor de zuivering van industrieel afvalwater. Ter gelegenheid van zijn afscheid is er vanaf donderdag 29 maart in Wageningen een internationaal symposium over de ontwikkelingen in de anaërobe zuiveringstechnologie. De Raad van Bestuur van Wageningen Universiteit en Researchcentrum heeft als eerbetoon van Lettinga besloten een nieuwe bijzondere leerstoel Biologische kringlooptechnologie in te stellen.
Doorbraak in afvalzuivering
Lettinga forceerde in de jaren zeventig een regelrechte doorbraak in
de afvalzuivering met de ontwikkeling van het zogeheten Upflow
Anaerobic Sludge Bed-proces (UASB). Hierdoor werd een goede zuivering
van afvalwater mogelijk bij relatief korte verblijftijden. Wereldwijd
zijn momenteel meer dan duizend UASB reactoren in bedrijf; zon 65% van
alle anaërobe zuiveringsinstallaties die ooit gebouwd zijn. Het grote
succes van deze installaties was voor een groot deel te danken aan de
toepassing van korrelslib, waarin bacteriën hun afbrekende
werkzaamheden optimaal kunnen verrichten. Naast de anaërobe
zuiveringsinstallaties heeft Lettinga ook aanzienlijke bijdragen
geleverd aan het zuiveren van afvalwater met zwavelverbindingen. Voor
zijn verdiensten ontving Lettinga vorig jaar de Koninklijke/Shellprijs
voor Duurzame Ontwikkeling en Energie.
Biologische afbraak
Professor Lettinga gaat bij zijn afscheidsrede in op het proces van
rotting, een biologische gebeuren, waarvoor iedereen om begrijpelijke
redenen de neus ophaalt. "Het verrottingsproces is echter een
buitengewoon fascinerend microbiologische gebeuren: dode materie wordt
in feite grotendeels biologisch vergast". Dit maakt het proces van
verrotting, volgens Lettinga, zo aantrekkelijk voor
behandelingssystemen voor afvalwater, slib en andere afvalstromen.
"Dankzij een intensieve samenwerking met de vervuilende industrie is
anaërobe zuivering nu een volwassen technologie, waarbij effectieve
reiniging wordt gecombineerd met de productie van biogas". Het
ontwikkelde UASB-systeem is volgens hem technisch gezien buitengewoon
eenvoudig. Het korrelslib bestaat uit micro-ecosystemen, met - als het
goed is - daarin alle organismen die het betreffende afvalwater snel
en vrijwel volledig kunnen omzetten in methaan (biogas) en
kooldioxide. "In de regel behoeft er niets anders gedaan te worden dan
het afvalwater zo goed mogelijk met het slib in contact te brengen en
natuurlijk de condities voor groei zo optimaal mogelijk te houden. Het
proces verloopt dan vanzelf, er wordt gas geproduceerd, en dankzij dat
gas wordt het slib in de reactor op een efficiënte maar ook heel
tedere wijze gemengd. Het zijn in feite volledig zelfvoorzienende
zuiveringssystemen", aldus Lettinga.
Duurzaamheid
Lettinga ziet het als een opdracht technologieën te ontwikkelen die de
samenleving in de richting van duurzaamheid stuwen. "Mijns inziens
leiden zeer veel van de huidige innovaties tot precies het
tegenovergestelde, tot vernietiging van kapitaal en grondstoffen,
oeverloos gesleep met goederen en dieren en een beangstigende
voortgaande specialisatie. Innovatie moet geen doel op zich worden".
Werkelijk duurzame milieutechnologieën moeten volgens Lettinga
nauwelijks of geen grondstoffen en energie verbruiken en zelfs de
mogelijkheid bieden om energie en grondstoffen te winnen uit
afvalstoffen. Daarnaast moeten ze een hoge efficiency paren aan een
lange levensduur, op zo mogelijk iedere schaal en locatie toepasbaar
zijn en wat betreft constructie en bedrijfsvoering eenvoudig zijn.
Lettinga constateert dat de anaërobe zuivering een groot succes is in
de industriële sector en dat in dit opzicht de agrarische sector en
publieke sanitairsector nog steeds achter de feiten aanlopen.
Echte boeren
Volgens Lettinga bieden met name anaërobe gistingsmethoden bij uitstek
mogelijkheden om agrarische residuen beter te benutten en te gebruiken
voor de productie van biogas, meststoffen en van organische
bodemverbeteraars. In de agrarische sector kampen we, volgens
Lettinga, in feite met een veel te ver doorgevoerde
geïndustrialiseerde aanpak, met een aantal zeerongunstige effecten
voor het milieu en de samenleving. Met name de wereldwijde eliminatie
van de echte boeren, mensen die met hart en ziel, met liefde voor
plant en dier hun beroep uitoefenen, gaat Lettinga als
"milieutechnoloog en boerenzoon" aan het hart. "Ik ben van mening dat
de echte boeren ten onrechte alleen in het beklaagdenbankje worden
geplaatst, ook al zijn ze voor de ontwikkelingen in de landbouwsector
in zeker mate medeverantwoordelijk. De hoofdverantwoordelijken
vluchten weg", aldus Lettinga.