PvdA over Mond- en Klauwzeer 4 april 2001 PvdA-voorlichting
Harm Evert Waalkens: 'Minister heeft te lang gewacht met
vervoersverbod'
Vaccinatie moet op Europese agenda
PvdA over Mond- en Klauwzeer
De PvdA Tweede-Kamerfractie maakt zich zeer grote zorgen over de
uitbraak van mond-en klauwzeer (MKZ). MKZ is erg besmettelijk en
kan zich razendsnel verspreiden.
Vaccineren
Het is van groot belang dat het verschil tussen noodvaccinatie en
preventieve vaccinatie goed wordt begrepen:
Noodvaccinatie
Noodvaccinatie betekent voor het dier slechts uitstel van executie
(letterlijk). Het wordt toegepast binnen de ring die geruimd moet
worden rond een besmet bedrijf, wanneer de destructiecapaciteit
onvoldoende is. Zodat de dieren niet direct hoeven worden
afgemaakt. De dieren worden door de enting zo goed als waardeloos
omdat alle producten die eruit voortkomen (melk, vlees, etc) moeten
worden vernietigd in verband met verspreidingsgevaar van het virus.
Een geënt dier is namelijk niet meer te onderscheiden van een ziek
dier, omdat het dezelfde antistoffen ontwikkelt als een besmet
dier.
Preventieve vaccinatie
Preventieve vaccinatie wil zeggen dat alle dieren jaarlijks worden
ingeënt tegen MKZ. Tot 1991 gebeurde dit, daarna is het in EU
verband afgeschaft, om economische redenen. In de eerste plaats is
enten erg kostbaar, in de tweede plaats zijn er vele landen buiten
de EU die niet enten en die weigeren vlees te importeren uit landen
die dat wel doen, omdat er besmet vlees tussen kan zitten (wegens
de aanwezigheid van antistoffen). Desondanks heeft de PvdA de
Minister gesteund in zijn pogingen het non vaccinatie beleid weer
op de Europese agenda te zetten. Omdat ook dierenwelzijns- en
sociale aspecten mee moeten tellen bij de overwegingen. Er kan zeer
veel leed voorkomen worden door middel van preventieve enting.
De optie dat Nederland tegen de EU in besluit te enten is wat de
PvdA betreft niet aan de orde. We zouden dan niks meer kunnen
exporteren, hetgeen het einde zou betekenen van de Nederlandse
veehouderij. Verreweg het grootste deel van onze productie is
bedoeld voor de export. Meerdere keren hebben we gepleit bij de
minister om het non vaccinatie beleid in Brussel ter discussie te
stellen. Helaas is dit in Permanent Veterinair Comité nooit tot een
agendering gekomen. Dit was mede ingegeven door de afweging van de
handelsbelangen.
Stand van zaken rond de noodvaccinatie
De EU heeft toestemming gegeven om tot noodvaccinatie over te gaan.
PvdA Tweede-Kamerlid Harm Evert Waalkens is tevreden over deze
toestemming. Door de inenting kan de destructie worden uitgesteld
tot er voldoende capaciteit is. Dit betekent dat binnen een straal
van 2 km rond een besmet bedrijf kan worden geënt.
In de media wordt een beetje het beeld geschept dat vaccinatie hét
reddingsmiddel is waarmee het afmaken van dieren kan worden
voorkomen. Bovenstaande uiteenzetting toont aan dat dat beeld niet
correct is. Het toedienen van noodvaccinaties betekent impliciet
een uitstelling van executie voor de dieren. Dankzij het enten kan
de destructie worden uitgesteld. Uiteindelijk worden alle geënte
dieren vernietigd. De consequentie van vaccinatie is, dat het vlees
en ook de melk van dieren niet meer verhandeld mag worden.
Het is namelijk niet meer te herkennen of de dieren antilichamen dragen dankzij het vaccin of doordat ze besmet zijn met MKZ. Het is dan ook van groot belang dat alleen tot noodvaccinatie wordt overgegaan indien de destructiecapaciteit onvoldoende is. Om de ziekte zo efficiënt mogelijk te bestrijden moeten in eerste instantie de besmette bedrijven zo snel mogelijk worden geruimd. Pas wanneer die capaciteit onvoldoende is, heeft noodvaccinatie zin. Het veterinaire beleid met betrekking tot de bestrijdingsaanpak moet in de eerste plaats gericht zijn op het zo snel mogelijk ruimen van de besmette bedrijven en in een cirkel er omheen. Vaccinatie betekent dat er pas na ongeveer een week immuniteit is opgebouwd. In de tussenliggende tijd kan het virus zich al over een groot gebied kunnen verspreiden. Dit is ook een van de lessen uit de bestrijding varkenspest.
Crisis management
Vanuit met name de hoek van LTO en de KNMvD (dierenartsen) is er
veel kritiek op de wijze waarop het Ministerie communiceert. Een
schrijnend voorbeeld daarvan is de brief van de RVV die afgelopen
weekend naar 9 bedrijven is gegaan met de vermelding dat er MKZ was
geconstateerd, dit bleek een vergissing. Dit soort fouten mogen
niet meer worden gemaakt.
De MKZ crisis maakt pijnlijk duidelijk hoe er met dieren wordt
gesleept. Het in stand houden van het algemeen vervoersverbod is op
dit moment van groot belang.
De situatie in het gebied waar gevaccineerd wordt
Op dit moment is het gebied tussen Deventer, Zwolle en Apeldoorn
'op slot gezet'. Dit is een grootscheepse noodvaccinatie en
uitdrukkelijk geen preventieve vaccinatie. Het vlees van de dieren
die zijn geent, zijn als gevolg van de EU regelingen niet meer
geschikt voor de export.
Harm Evert Waalkens heeft er bij de minister sterk op aangedrongen
om Nederland, net als ten tijde van de varkenspest te
compartimenteren. Dit is het aanwijzen van duidelijk gescheiden
gebieden. Het is toegestaan om dieren binnen de compartimenten te
vervoeren. Echter, niet toegestaan om dieren van compartiment naar
compartiment te vervoeren. Op deze manier is de kans dat het MKZ
virus zich verspreid vele malen kleiner dan de manier waarop we nu
met de dieren omgaan.
Vaccineren van dieren in dierentuinen
De beslissing om dieren in dierentuinen te vaccineren moet aan de
beheerders van de tuinen zelf worden overgelaten. Uiteraard staat
de PvdA achter dit standpunt.
Grote grazers in natuurgebieden zouden geisoleerd moeten worden,
door ze bijvoorbeeld naar het midden van een gebied te drijven en
ze uit de buurt te houden van boerenbedrijven. Dit vergt in sommige
gevallen de samenwerking van meedere eigenaren.
Volksgezondheid en diergezondheid
Mond- en klauwzeer is niet gevaarlijk voor mensen. Net als de
meeste virusziekten is mond- en klauwzeer soortgebonden. Toch
kunnen mensen het virus overbrengen op dieren. Maar voor de
volksgezondheid dreigt geen gevaar.
Als dieren mond- en klauwzeer krijgen kunnen ze weer herstellen.
Het is overigens een ontzettend pijnlijke ziekte. Jonge dieren
lopen 50 procent kans dood te gaan. Gemiddeld gaat een op de
twintig volwassen besmette dieren dood. Na herstel is de kans op
spontane abortussen, steriliteit en chronische aandoeningen bij de
dieren groot. Een echt medicijn tegen mond- en klauwzeer bestaat
niet.
Vanwege de enorme besmettelijkheid van mond- en klauwzeer is het
onverstandig de dieren gewoon uit te laten zieken. De kans dat het
ene dier het andere aansteekt is ongelofelijk groot. Het virus laat
zich gemakkelijk over een afstand van vijf kilometer via de lucht
verplaatsen. Ook mensen, autobanden en zelfs vogeltjes kunnen het
virus snel overbrengen.
De consequenties van de MKZ-uitbraak zijn nu al heel groot en het
einde is nog niet in zicht. We zullen in Europees verband het
preventief vaccineren moeten agenderen en vooral samen met de
wetenschap op zoek moeten gaan naar marker vaccins. (vaccins
waarmee kan worden aangetoond hoe een antilichaam is ontstaan).
Deze marker vaccins zouden we preventief kunnen gaan inzetten.