ADVIESCOMMISSIE GENOMICS
Genomics-onderzoek vereist krachtige impuls
11 april 2001
Tijdelijke Adviescommissie Kennisinfrastructuur Genomics:
Genomics-onderzoek vereist krachtige impuls
Op woensdag 11 april zal voorzitter Herman Wijffels het advies van de
Tijdelijke Adviescommissie Kennisinfrastructuur Genomics aanbieden aan
de Ministers Hermans, Jorritsma, Brinkhorst, Borst en Pronk. De
Commissie adviseert het Kabinet dringend op zo kort mogelijke termijn
het genomics-onderzoek in Nederland een krachtige impuls te geven.
Hiervoor is de komende vijf jaar een bedrag van fl. 600 miljoen nodig.
Een zelfstandig functionerend nationaal regie-orgaan, aangehaakt bij
de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), moet
hiervoor een strategie ontwikkelen en de maatregelen in samenhang
aansturen. De Commissie is van mening dat genomics-onderzoek en
aandacht voor de maatschappelijke gevolgen van genomics-onderzoek hand
in hand dienen te gaan.
Het Kabinet heeft eind vorig jaar de Tijdelijke Adviescommissie
Kennisinfrastructuur Genomics ingesteld en gevraagd te adviseren of,
en zo ja welke, investeringen nodig zijn in de kennisinfrastructuur op
het terrein van genomics. Genomics is het onderzoek naar de
samenstelling van het erfelijk materiaal van de mens, dieren, planten
en micro-organismen, en de manier waarop de erfelijke eigenschappen
worden vertaald naar het functioneren van uiteindelijk het gehele
organisme. Genomics is van strategisch belang voor de kwaliteit van de
Nederlandse samenleving. De gezondheidszorg kan verbeteren door een
meer effectieve bestrijding en preventie van ziekten. Voeding kan
gezonder, veiliger en beter houdbaar worden. Tevens kunnen er meer
duurzame productiemethoden ontwikkeld worden. Het gebied is belangrijk
voor de gezondheidszorg, de industrie (voedingsmiddelen, chemie en
farma), de landbouw en het milieubeheer.
De Commissie constateert dat Nederland een goede uitgangspositie heeft
om een vooraanstaande rol te spelen op het terrein van genomics. De
Commissie constateert echter ook dat Nederlandse kennisinstellingen de
snelle internationale ontwikkelingen, vooral op het punt van
grootschalig onderzoek, niet hebben kunnen volgen. Buitenlandse
overheden hebben de afgelopen paar jaar fors in genomics geïnvesteerd.
De toch al snelle ontwikkelingen in dit gebied zullen daardoor
wereldwijd een verdere versnelling ondergaan. De Commissie concludeert
dat het huidige investeringsniveau in Nederland ontoereikend is om mee
te gaan in deze versnelling, waardoor goede kansen op maatschappelijk
en economisch gebied onbenut blijven. Versterking van de
genomics-kennisinfrastructuur is dringend gewenst en past uitstekend
in het streven van het Kabinet naar een vooraanstaande rol van
Nederland in het .Europa van kennis en innovatie..
De Commissie adviseert 300 miljoen gulden te investeren in een beperkt aantal onderzoekszwaartepunten en de bioinformatica. Daarnaast is 200 miljoen gulden nodig voor vernieuwend onderzoek en versterking van de publiek private samenwerking, 50 miljoen voor communicatie over en onderzoek naar maatschappelijke gevolgen, 35 miljoen voor de economische exploitatie van onderzoek en kennisoverdracht en 15 miljoen voor het management van het gehele programma.
De Commissie adviseert deze investeringen te richten op de volgende
gebieden:
* De relatie tussen voeding en gezondheid;
* Methoden voor de verbetering van de voedselveiligheid;
* Mechanismen van infectieziekten;
* Het ontstaan van multifactoriële ziekten, zoals kanker en
auto-immuunziekten, waarbij zowel genetische als omgevingsfactoren van
invloed zijn;
* Functioneren van ecosystemen en duurzaamheid, gericht op
milieuveilige en gezonde plantaardige en dierlijke producten.
Met alle positieve verwachtingen die ten aanzien van genomics bestaan, stelt de Commissie ook vast dat door het betreffende onderzoek gebieden betreden worden, die voor de samenleving nog onbekend zijn en die vele vragen van maatschappelijke, ethische en juridische aard opleveren. In het investeringsprogramma dient daarom plaats te worden ingeruimd voor communicatie met het brede publiek over de mogelijke toepassingen van de ontwikkelde kennis en voor onderzoek naar de maatschappelijke, ethische en juridische aspecten. Voorgesteld wordt bij het al genoemde regie-orgaan een maatschappelijk platform in te richten, waarin maatschappelijke organisaties zitting nemen, voor een dialoog met de samenleving. De Commissie geeft het kabinet zelfs in overweging om, bijvoorbeeld in het verlengde van de werkzaamheden van de Commissie Biotechnologie en Voeding, de Commissie-Terlouw, een maatschappelijke adviesraad in het leven te roepen op het brede terrein van de life sciences, waarin het maatschappelijke platform voor genomics op termijn opgenomen zou kunnen worden.
De Commissie stelt vast dat er grote belangstelling is voor de door
haar voorgestelde activiteiten en dat een breed gedeelde .sense of
urgency. bestaat hier op zo kort mogelijke termijn, nog dit jaar, mee
aan te vangen. Een en ander blijkt ook uit plannen van universiteiten
en onderzoeksinstellingen voor versterking van de eigen inspanningen.
De Commissie gaat ervan uit dat het Kabinet erin zal slagen om op
korte termijn een stevige start te maken met de voorgestelde
investeringsactie.
Noot voor de redactie,