Zorg FNV over tempo reductie RSI-klachten
ARBO - marcel.wilders@fnv.nl
De vorige staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mr. F.H.G. de Grave, heeft in 1998 het beleid van de overheid gericht op het terugdringen van RSI-gebonden aandoeningen geformuleerd. Daarbij achtte hij het reëel te streven naar een reductie met tenminste 10% van de RSI-gerelateerde klachten bij beeldschermwerkers in het jaar 2001. Dit beleid is uiteengezet in een brief aan de Tweede Kamer van 21 april 1998.
Inmiddels is het jaar 2001 voor de helft gepasseerd en de FNV maakt zich grote zorgen over de mate en het tempo waarin deze toch al geringe doelstelling wordt gerealiseerd. Daarom dringt zij aan op een spoedige evaluatie en bijstelling van beleid.
Geachte heer Hoogervorst,
Uw voorganger als staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mr. F.H.G. de Grave, heeft in 1998 het beleid van de overheid gericht op het terugdringen van RSI-gebonden aandoeningen geformuleerd. Daarbij achtte hij het reëel te streven naar een reductie met tenminste 10% van de RSI-gerelateerde klachten bij beeldschermwerkers in het jaar 2001. Dit beleid is uiteengezet in een brief aan de Tweede Kamer van 21 april 1998.
Inmiddels is het jaar 2001 voor de helft gepasseerd en de FNV maakt zich grote zorgen over de mate en het tempo waarin deze toch al geringe doelstelling wordt gerealiseerd. Daarom dringt zij aan op een spoedige evaluatie en bijstelling van beleid.
Graag herinneren we daarbij aan de kanttekeningen die de FNV plaatste in 1998. In onze reactie noemden wij een reductie van 10% weinig ambitieus. Meer dan 900.000 werknemers behoudt dan immers pijn in vingers, polsen, armen, schouders of nek ten gevolge van het werken aan een beeldscherm. Daarop reageerde de staatssecretaris met de opmerking dat de 10% reductie in 2001 niet als einddoel beschouwd moest worden. Dit neemt niet weg dat de FNV zich nog steeds grote zorgen maakt over het zeer grote aantal RSI-gerelateerde klachten en de toereikendheid van de ingezette instrumenten. De ingezette instrumenten zijn thans het maken van resultaatgerichte afspraken in de vorm van arboconvenanten en voorlichting over de oorzaken, gevolgen en preventiemogelijkheden van RSI bij beeldschermwerkers. De FNV noemde deze instrumenten in haar reactie van 28 april 1998 belangrijk, maar onvoldoende. Op het gebied van preventie en reïntegratie zou meer moeten gebeuren.
De FNV heeft toen en daarna een aantal voorstellen gedaan om de reductie van het aantal RSI-gerelateerde klachten te versnellen. Wij willen die opnieuw, in onderlinge samenhang en enigszins geactualiseerd, onder uw aandacht brengen.
Daarbij willen we bij de belangrijke, reeds in gang gezette instrumenten het volgende aantekenen. Het sluiten van arboconvenanten acht de FNV van het grootste belang. Dat neemt niet weg dat het een moeizaam en traag proces is, dat pas tot resultaten kan leiden als vastgelegd is welke concrete maatregelen in de individuele bedrijven genomen moeten worden en de daadwerkelijke uitvoering van die maatregelen is verzekerd. De vraag is ook wat het perspectief is voor werknemers in sectoren waar binnenkort geen arboconvenant nieuwe stijl zal worden afgesloten. Voorlichting is ook belangrijk. De FNV verschaft op haar eigen website veel informatie over het thema RSI. Ook is het mogelijk om 'online' RSI-tests te doen. In de FNV-brochure 'RSI: de prijs voor vooruitgang?' kan men lezen hoe RSI ontstaat en wat men daaraan kan doen. Het vermelden waard is verder de door de FNV ontwikkelde Leergang RSI-consulent. Hoewel door intensieve voorlichtingscampagnes tenminste de beschikbaarheid van informatie over oorzaken, gevolgen en preventiemogelijkheden van RSI als bekend mag worden verondersteld, heeft dat tot op heden nog volstrekt onvoldoende tot adequaat handelen op het niveau van het individuele bedrijf geleid.
De FNV is er van overtuigd dat er aanvullende instrumenten nodig zijn, die zich richten op de individuele onderneming. In dat kader heeft zij zeer recent het boekje 'Ondernemingsraad en RSI' uitgegeven, dat betrekking heeft op het herkennen, signaleren en aanpakken van RSI-gerelateerde klachten en de rol die de ondernemingsraad daarin kan vervullen. De FNV probeert werknemers te doordringen van het belang om klachten zo spoedig mogelijk te melden. Helaas blijkt in de praktijk niet iedere werkgever ontvankelijk voor een dergelijke vroegtijdige melding. In het ergste geval wordt de meldende werknemer benadeeld in zijn positie in het bedrijf. De druk op werknemers om niet te 'zeuren', maar 'gewoon' door te blijven werken is vaak groot. De FNV is ervan overtuigd dat op den duur een preventieve werking zal uitgaan van schadeclaims aan het adres van de werkgever die zijn zorgplicht van artikel 7:658 BW niet nakomt. Voor de betrokken werknemer is het leed dan echter al geschied. Een belangrijk instrument ter preventie van RSI-klachten als gevolg van langdurig beeldschermwerk is de door FNV Bondgenoten ontwikkelde beeldschermtachograaf.
Waar het uiteindelijk op aankomt is dat de werkgever, al dan niet in het kader van een arboconvenant, met de beschikbare informatie en instrumenten aan de slag gaat. Doet hij dat niet, dan dient hij daarop te worden aangesproken. Daarbij heeft niet alleen de OR of de individuele werknemer, maar ook de overheid een rol. Zij moet ervoor zorgen dat er voldoende concrete normen zijn en voldoende adequate instrumenten met het oog op handhaving.
In het Arbobesluit staan bepalingen omtrent de duur van het beeldschermwerk en het nemen van voldoende pauzes. De werknemer dient niet langer dan 5 tot 6 uur per dag achter een beeldscherm te werken en behoort na twee uur aaneengesloten beeldschermwerk gedurende tien minuten een pauze te nemen dan wel ander werk te doen. Uit onderzoek van de Arbeidsinspectie is gebleken dat grote groepen werknemers meer uren maken en dat de bedrijven waar dit gebeurt dus de wet overtreden. Tegelijkertijd bestaat er steeds meer wetenschappelijke evidentie over de samenhang van lang aaneengesloten beeldschermwerk en het optreden van RSI-klachten. Mede dank zij de door FNV Bondgenoten ontwikkelde beeldschermtachograaf is de tijd die per dag gemoeid is met (aaneengesloten) beeldschermwerk eenvoudig te registreren. De FNV heeft herhaaldelijk er op aangedrongen dat de Arbeidsinspectie deze bepalingen in het Arbobesluit beter gaat handhaven. In de Tweede Kamer hebben politieke partijen ervoor gepleit om werkgevers te verplichten een beeldschermtachograaf of vergelijkbare instrumenten te gebruiken. Een beeldschermtachograaf is thans al belangrijk in het kader van preventie en voorlichting. Door aanvullende regelgeving kan dit instrument ook een nuttige rol spelen bij handhaving. In het Arbobesluit staan ook bepalingen ten aanzien van de ergonomische inrichting van de werkplek. Het is de vraag of de Arbeidsinspectie deze bepalingen op intensieve wijze handhaaft.
Een ander aspect is het advies van de Gezondheidsraad. De raad pleitte voor een beleid gericht op het verminderen van de belasting bij het werk. Ook het streven naar meer pauzes en afwisse-ling van taken werd gezien als een zinvolle strategie. Minder eenduidig was de Gezondheidsraad over behandeling van RSI-klachten. In navolging van de Gezondheidsraad pleit ook de FNV voor het investeren in meer kennis over preventie en over behandelmethoden.
Resumerend wil de FNV graag vernemen of de overheid meent er nog in te slagen om in 2001 de doelstelling van 10% reductie van RSI-gerelateerde klachten te bereiken en hoe dit wordt vastgesteld. De volgende vraag is wat voor de overheid het 'einddoel' is en wanneer de overheid denkt dat te realiseren. Indien de doelstelling van 10% reductie in 2001 niet gerealiseerd wordt, dan is de vraag wat de oorzaken daarvan zijn en wat de overheid daaraan denkt te gaan doen. Verder verzoekt de FNV met klem de in deze brief genoemde argumenten die betrekking hebben op verplichtingen aan bedrijven, de handhaving van relevante bepalingen in het Arbobesluit door de Arbeidsinspectie en het investeren in meer wetenschappelijk onderbouwde kennis alsnog in het beleid te betrekken. De FNV meent dat er drie jaar na het vaststellen van overheidsbeleid ter vermindering van RSI-gerelateerde klachten alle aanleiding is om hier opnieuw naar te kijken.
Een afschrift van deze brief gaat naar de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
In afwachting van uw reactie,
Hoogachtend,
Kitty Roozemond,
Vice-voorzitter FNV
Meer arbo nieuws? Ga naar http://www.fnv.nl/arbo.