CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 27
Datum: 22 augustus 2001
Inlichtingen bij: Henk Kox (tel: 070-3383 413), of bij Jacqueline Timmerhuis (tel: 070-3383 477)
Kansen voor zakelijke dienstverlening bij internationale marktliberalisering
Marktregulering werpt in veel landen belemmeringen op voor internationale activiteiten van de zakelijke dienstverlening. Het verminderen van deze belemmeringen maakt welvaartswinsten mogelijk. De welvaartswinsten bestaan vooral uit efficiëntere bedrijfsvoering, lagere prijzen en positieve uitstralingseffecten op het gebied van technologie, kennis en productkwaliteit.
Bij een verdere openstelling en deregulering van buitenlandse markten verkeert de Nederlandse zakelijke dienstverlening in een goede uitgangspositie. Zij kan profiteren van de leereffecten ten gevolge van een vroegtijdige blootstelling aan buitenlandse concurrentie.
Dit blijkt uit het vandaag verschenen CPB Document 'Exposure of the business services industry to international competition'.
De zakelijke dienstverlening is één van de snelst groeiende bedrijfstakken in Nederland. De sector bestaat uit verschillende branches, uiteenlopend van softwarehuizen en consultants, tot ingenieursbureaus en schoonmaakbedrijven. De zakelijke dienstverlening opereert steeds meer over de nationale grenzen heen. Grote ondernemingen expanderen vooral door het opzetten van buitenlandse vestigingen, terwijl de middelgrote bedrijven de buitenlandse markten vooral betreden via exporten. Dat laatste geldt ook voor de gespecialiseerde kleine bedrijven die in internationale niche markten opereren. Vooral grote ondernemingen in de bedrijfstak ondervinden directe concurrentie van buitenlandse aanbieders, en zijn zelf op buitenlandse markten actief.
Drie factoren beperken de buitenlandse concurrentie:
* De eerste is van technische aard: zakelijke diensten zijn slechts beperkt internationaal verhandelbaar. De leverancier moet zijn product veelal zelf 'leveren' in het buitenland, ook al maakt de ICT-revolutie het steeds gemakkelijker het product langs elektronische weg te versturen.
* Het belang van reputaties in de markt voor zakelijke dienstverlening vormt een tweede rem op buitenlandse concurrentie. Omdat de producten vaak niet gestandaardiseerd zijn en de prijzen slechts beperkt vergelijkbaar, worden veel aankoopbeslissingen gebaseerd op mond-op-mond informatie uit collega-bedrijven. De bedrijfstak kent een veelheid van kleine ondernemingen met vaak slechts een lokale reputatie en afzetkring. Voor hen is het moeilijk de informatiebarrière op buitenlandse markten te doorbreken.
* De derde sta-in-de-weg voor uitbreiding van de internationale handel in zakelijke diensten is de marktregulering door nationale overheden. Vooral kennisintensieve diensten, zoals accountancy, juridische en belastingadvisering, architectuur en ingenieursdiensten, zijn in de meeste landen onderworpen aan tal van richtlijnen en verplichtingen. Deze hebben betrekking op de diensten zelf, op de kwalificaties van beroepsbeoefenaren en op de manier van bedrijfsuitoefening. Alleen al de nationale verschillen in reglementering vormen een belemmering voor vrije internationale handel in deze producten. Buitenlandse aanbieders van kennisintensieve zakelijke diensten hebben bovendien nog met diverse aanvullende eisen te maken (bijvoorbeeld de eis om een lokaal kantoor te hebben, het bezitten van de lokale nationaliteit, en herscholingsverplichtingen). Ook wanneer deze eisen niet als zodanig bedoeld zijn, kunnen ze toch effectieve obstakels zijn voor buitenlandse importen en de vestiging van buitenlandse concurrenten.
Van alle onderzochte landen behoren Nederland en het Verenigd Koninkrijk tot de landen waar de markt voor zakelijke diensten het meest geliberaliseerd is en waar buitenlandse bedrijven het gemakkelijkst toegang hebben. Door de relatief vroege blootstelling aan buitenlandse concurrentie zijn in Nederland efficiëntie- en leereffecten opgetreden. Nederlandse bedrijven in de zakelijke dienstverlening verkeren dan ook in een goede positie om hun afzet op buitenlandse markten te vergroten, zodra deregulering en liberalisering daar verder hun beslag krijgen.
De volledige CPB-publicatie 'Exposure of the business services industry to international competition', ISBN 90-5833-071-0, is te bestellen bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefoon: 070-3383425
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: NLG 19,85 (EUR 9,-)
De volledige publicatie is (gratis) beschikbaar als PDFfile op de website van het Centraal Planbureau (www.cpb.nl).