Diagnose bloedarmoede en malaria kan eenvoudiger
1 september 2001
Uit NWO-onderzoek van Wageningen Universiteit blijkt dat Afrikaanse moeders koorts bij hun kinderen zwaar overraporteren. De kinderen krijgen daardoor onnodig vaak medicijnen tegen malaria. Koortsthermometers zijn zelden aanwezig in Afrikaanse huishoudens. Ook voor de diagnose van bloedarmoede op dorpsniveau is een eenvoudige verbetering mogelijk.
In het onderzoek zeiden veel moeders dat hun zieke kind koorts had, nadat ze het voorhoofd hadden bevoeld, ook al had het kind een normale lichaamtemperatuur. In de praktijk leidt dat snel tot een onterechte diagnose van malaria, zeker als geen gezondheidscentrum in de buurt is waar koorts kan worden bevestigd. Bij afwezigheid van een laboratorium is aanwezigheid van koorts voldoende aanleiding om malariamedicatie te nemen. De kindersterfte aan deze ziekte is nog altijd hoog.
De Wageningse onderzoekers kwamen deze overraportage bij toeval op het spoor. Zij deden onderzoek naar de relatie tussen ijzergebrek en malaria. In de medische wereld is men bang om jonge kinderen in malariagebieden ijzersupplementen te geven, omdat dit in het verleden bij Ethiopische vluchtelingen heeft geleid tot extra gevallen van malaria. In het Keniaanse onderzoek werden echter geen extra malariagevallen ontdekt. De kinderen werden alleen maar gezonder van de ijzersupplementen, en ze groeiden beter. De onderzoekers vermoeden dat extra ijzer alleen gevaarlijk is voor sterk verzwakte en ondervoede kinderen die nauwelijks meer weerstand hebben. De onderzoeksgroep was echter niet groot genoeg om zekere uitspraken te kunnen doen over de veiligheid van verstrekking van ijzertabletten.
De NWO-onderzoekers richtten zich op kinderen tussen de drie maanden en drie jaar oud. Maar liefst 69 procent van de kinderen bleek aan bloedarmoede te lijden. Een tekort aan ijzer was de belangrijkste oorzaak van de bloedarmoede. Dit komt veel voor in arme gezinnen waar kinderen te weinig dierlijke producten eten of drinken.
De relaties tussen bloedarmoede, ijzergebrek en malaria zijn complex. Zo is bloedarmoede één van de gevolgen van malaria. De malariaparasiet vernietigt de rode bloedlichaampjes. Aan de andere kant is het mogelijk dat bij sterk verzwakte kinderen ijzergebrek juist bescherming biedt tegen malaria.
Het onderzoek richtte zich daarnaast op een nieuwe methode voor de bepaling van bloedamoede. De test bestaat uit het toedienen van een druppel bloed op een filterpapiertje. Het filterpapiertje wordt vergeleken met een staalkaart met verschillende kleuren rood. Bij elke kleur staat op de staalkaart aangegeven welke concentratie rode bloedlichaampjes erbij hoort. De methode blijkt goed te voldoen en is zeer geschikt om in de tropen te bepalen welke kinderen in aanmerking komen voor ijzersupplementen.
Nadere informatie bij:
* ir. Hans Verhoef, (WU, afdeling Humane Voeding en Epidemiologie)
* tel. 0317 484421 (werk), 0317 428978 (privé), fax 0317 483342
* e-mail
* Promotie 7 september