Braks waarschuwt voor verregaande marktwerking in onderwijs
Tijdens de opening van het nieuwe studiejaar van Fontys Hogescholen op 5 september jl. heeft ir. G.J.M. Braks (voorzitter van de Raad van Toezicht van Fontys en lid van de Eerste Kamer) kritisch gereageerd op de toekomstverkenning "Grenzeloos Leren' van minister Hermans en staatssecretaris Adelmund. De heer Braks waarschuwt voor verregaande marktwerking in het onderwijs. De ideeën lijken niet erg doordacht. De zorgtaak van de overheid voor het onderwijs komt in het gedrang.
In zijn toespraak met de titel "Onderwijs als publieke opdracht" gaat de
heer Braks in op marktwerking in relatie tot de maatschappelijke taak van
het hoger onderwijs.
De kenniseconomie stelt het hoger onderwijs voor grote uitdagingen. Meer
jongeren opleiden, meer volwassen werknemers bij- en omscholing bieden in
het kader van een leven lang leren, meer toegepast onderzoek verrichten voor
bedrijven. Tegelijkertijd zal de rijksbijdrage per student na 2003 weer
dalen. Hoe kan de minister verwachten dat hogescholen zich omvormen tot
veelzijdige kenniscentra, voldoen aan dwingende kwaliteitscriteria, meer
hoog gekwalificeerde docenten aantrekken, digitaliseren en de
concurrentieslag aangaan met binnenlandse en buitenlandse instellingen,
kortom onderwijsinstellingen van de 21ste eeuw worden en tegelijkertijd deze
hele omslag binnen de huidige krimpende budgetten financieren? De verwijzing
naar marktwerking door middel van vraagfinanciering in de vorm van
leerrechten of vouchers voor onderzoek is dan de makkelijkste oplossing om
het tekort aan onderwijsfinanciering te beheersen.
Overheid en instellingen dragen een gezamenlijke verantwoordelijkheid om een breed, gevarieerd en hoogstaand onderwijsaanbod aan te bieden. Dat betekent voldoende scholing bieden, tekorten aan hoog opgeleid personeel in sectoren als onderwijs en zorg bestrijden, lange termijn employability creëren en maatschappelijke vorming bieden. Onderwijs is ook waarden-educatie en het levendig houden van de eigen cultuur. De heer Braks vreest dat de adoratie van het Amerikaanse voorbeeld voorbij gaat aan de culturele belangen van de Europese bevolking. Bovendien lijken de Nederlandse plannen niet aan te sluiten bij wat elders in Europa gebeurt. Braks pleit voor een zorgvuldig en diepgaand debat dat zich ook bezint op de sociale beginselen van ons onderwijsbestel en een relatie legt met de publieke opdracht van de overheid en de noodzaak om daarvoor voldoende middelen vrij te maken.
De hele toespraak van dhr. Braks kunt u downloaden door in de rechtermarge
op het diskette-icoontje te klikken.