L 283/28 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen 27.10.2001

RICHTL N 2001/65/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 27 september 2001 tot w ziging van de Richtl nen 78/660/EEG, 83/349/EEG en 86/635/EEG met betrekking tot de waarderingsregels voor de jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van bepaalde vennoot- schapsvormen evenals van banken en andere financiële instellingen

HETEUROPEES PARLEMENTEN DE RAAD VAN DE EUROPESE en 83/349/EEG laten het bepaalde in Richtl n 91/ UNIE, 674/EEG onverlet, maar de Commissie kan soortgel ke voorstellen tot w ziging van die richtl n indienen na Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeen- raadpleging van het bevoegde raadgevende comité. schap, en met name op artikel 44, lid 2, onder g),

Gezien het voorstel van de Commissie (1), (6) Het dynamische karakter van de internationale financiële Gezien het advies van het Economisch en Sociaal Comité (2), markten heeft ertoe geleid dat niet alleen traditionele primaire financiële instrumenten, zoals aandelen en obli- Volgens de procedure van artikel 251 van het Verdrag (3), gaties, algemeen ingang hebben gevonden, maar ook diverse vormen van afgeleide financiële instrumenten, Overwegende hetgeen volgt: zoals futures, opties, term ncontracten en swaps. (1) Overeenkomstig artikel 32 van de Vierde Richtl n 78/ 660/EEG van de Raad van 25 juli 1978 betreffende de jaarrekening van bepaalde vennootschapsvormen (4) (7) De in de wereld toonaangevende opstellers van stan- dient de waardering van de posten in de jaarrekening te daarden voor jaarrekeningen schakelen voor de waarde- geschieden op basis van het beginsel van de aanschaf- ring van dergel ke financiële instrumenten van de fingspr s of vervaardigingskosten. methode op grond van de historische kosten meer en meer over op een waarderingsmethode gebaseerd op de (2) Krachtens artikel 33 van Richtl n 78/660/EEG kunnen waarde in het economisch verkeer. de lidstaten vennootschappen toestaan of voorschr ven dat bepaalde activa worden geherwaardeerd, dat bepaalde activa op basis van de vervangingswaarde (8) In haar mededeling Harmonisatie van de jaarreke- worden gewaardeerd, of dat de posten in de jaarrekening ningen: een nieuwe strategie ten aanzien van internatio- volgens andere methoden worden gewaardeerd teneinde nale harmonisatie", vraagt de Commissie dat de Europese rekening te houden met de inflatie. Unie de richtl nen inzake communautaire standaarden voor jaarrekeningen in overeenstemming zou houden (3) In artikel 29 van de Zevende Richtl n 83/349/EEG van met de internationale ontwikkelingen inzake de vaststel- de Raad van 13 juni 1983 betreffende de geconsoli- ling van standaarden voor jaarrekeningen, met name in deerde jaarrekening (5) is bepaald dat de in de geconsoli- het International Accounting Standards Committee deerde jaarrekening opgenomen activa en passiva (IASC). moeten worden gewaardeerd overeenkomstig de arti- kelen 31 tot en met 42 en artikel 60 van Richtl n 78/660/EEG. (9) Teneinde die overeenstemming tussen de internationaal (4) Volgens artikel 1 van Richtl n 86/635/EEG van de Raad erkende standaarden voor de jaarrekeningen en de Richt- van 8 december 1986 betreffende de jaarrekening en de l nen 78/660/EEG, 83/349/EEG en 86/635/EEG te geconsolideerde jaarrekening van banken en andere bewaren, is het nodig genoemde richtl nen zodanig te financiële instellingen (6) moeten de activa en passiva w zigen dat bepaalde financiële activa en passiva op worden gewaardeerd overeenkomstig de artikelen 31 tot basis van de waarde in het economisch verkeer kunnen en met 42 van Richtl n 78/660/EEG, tenz Richtl n worden gewaardeerd. Dit zal de Europese vennoot- 86/635/EEG andersluidende bepalingen bevat. schappen de mogel kheid bieden jaarverslag te geven in overeenstemming met de meest recente internationale (5) De jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening van ontwikkelingen. verzekeringsondernemingen worden opgesteld overeen- komstig Richtl n 91/674/EEG van de Raad van 19 december 1991 betreffende de jaarrekening en de gecon- (10) Deze w ziging van de Richtl nen 78/660/EEG, 83/ solideerde jaarrekening van verzekeringsonderne- 349/EEG en 86/635/EEG komt overeen met de medede- mingen (7). De w zigingen in de Richtl nen 78/660/EEG ling van de Commissie aan het Europees Parlement en de Raad van 13 juni 2000 over de strategie van de (1) PB C 311 E van 31.10.2000, blz. 1. Europese Unie inzake de financiële verslaggeving, waarin (2) PB C 268 van 19.9.2000, blz. 1. wordt voorgesteld erkende internationale standaarden (3) Advies van het Europees Parlement van 15 mei 2001 (nog niet voor de verslaggeving te hanteren voor het opstellen van verschenen in het Publicatieblad) en besluit van de Raad van 30 mei de geconsolideerde financiële verslaggeving van beursge- 2001. (4) PB L 222 van 14.8.1978, blz. 11. Richtl n laatstel k gew zigd b noteerde vennootschappen. Deze w ziging is bedoeld Richtl n 1999/60/EG (PB L 162 van 26.6.1999, blz. 65). om de toepassing mogel k te maken van de internatio- (5) PB L 193 van 18.7.1983, blz. 1. Richtl n laatstel k gew zigd b de nale standaard voor de verslaggeving die betrekking Toetredingsakte van 1994. (6) PB L 372 van 31.12.1986, blz. 1. heeft op de verwerking en de waardering van financiële (7) PB L 374 van 31.12.1991, blz. 7. instrumenten.

27.10.2001 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 283/29

(11) Vergel kbaarheid van financiële informatie over de 1. de volgende afdeling wordt ingevoegd: gehele Gemeenschap vergt dat de lidstaten voor bepaalde financiële instrumenten een verslaggevingsme- AFDELING 7 BIS thode op basis van de waarde in het economisch verkeer invoeren. De lidstaten dienen toe te staan dat die Waardering op basis van de waarde in het economisch methode door alle onder de Richtl nen 78/660/EEG, verkeer 83/349/EEG en 86/635/EEG vallende vennootschappen, of bepaalde categorieën van vennootschappen, wordt Artikel 42 bis gehanteerd b de opstelling van zowel de jaarrekening als de geconsolideerde jaarrekening, dan wel van de 1. In afw king van artikel 32 en onder de b de leden 2 geconsolideerde jaarrekening alleen. Voorts dienen de tot en met 4 gestelde voorwaarden moeten de lidstaten voor lidstaten voor alle vennootschappen, of bepaalde catego- alle vennootschappen, of bepaalde categorieën van vennoot- rieën van vennootschappen, te kunnen voorschr ven dat schappen, toestaan of voorschr ven dat financiële instru- die methode wordt gehanteerd b de opstelling van menten, met inbegrip van afgeleide financiële instrumenten, zowel de jaarrekening als de geconsolideerde jaarreke- op basis van de waarde in het economisch verkeer worden ning, dan wel van de geconsolideerde jaarrekening gewaardeerd. alleen. Die toelating of dat vereiste kan beperkt worden tot de geconsolideerde jaarrekening in de zin van Richtl n 83/ (12) Verslaggeving op basis van de waarde in het economisch 349/EEG. verkeer dient slechts mogel k te z n voor posten die zich volgens een brede internationale consensus daartoe 2. Voor de toepassing van deze richtl n worden grond- lenen. Op dit ogenblik bestaat een consensus dat verslag- stoffencontracten die ieder van de contractsluitende part en geving op basis van de waarde in het economisch het recht geven tot afwikkeling in contanten of enig ander verkeer niet op alle financiële activa en passiva dient te financieel instrument, als afgeleide financiële instrumenten worden toegepast, b voorbeeld niet op de meeste posten beschouwd, behalve wanneer: die betrekking hebben op het banking book". a) de contracten gesloten werden en duurzaam dienen voor de verwachte inkoop-, verkoop- of gebruiksbehoeften (13) De toelichting op de jaarrekening dient bepaalde infor- matie te bevatten over financiële instrumenten in de van de vennootschap; balans die tegen de waarde in het economisch verkeer b) z b de totstandkoming voor dat doeleinde werden z n gewaardeerd. Het jaarverslag dient informatie te bestemd; en bevatten omtrent de doelstellingen en het beleid van de vennootschap inzake risicobeheersing met betrekking tot c) de afwikkeling naar verwachting zal geschieden door haar gebruik van financiële instrumenten. levering van de grondstof.

(14) Afgeleide financiële instrumenten kunnen de financiële 3. Lid 1 is alleen van toepassing op passiva die: positie van een vennootschap sterk beïnvloeden; infor- a) deel uitmaken van de handelsportefeuille; of matie over afgeleide financiële instrumenten en hun waarde in het economisch verkeer wordt wensel k b) afgeleide financiële instrumenten z n. geacht, ook als de vennootschap de waarderingsmethode op basis van de waarde in het economisch verkeer niet 4. Waardering overeenkomstig lid 1 is niet van toepas- hanteert. Teneinde de administratieve lasten voor kleine sing op: vennootschappen te beperken dienen de lidstaten kleine vennootschappen vr te kunnen stellen van deze infor- a) tot de vervaldag aangehouden niet-afgeleide financiële matieplicht. instrumenten; b) door de vennootschap verstrekte leningen, respectievel k (15) Verantwoording van financiële instrumenten is een te innen vorderingen die geen deel uitmaken van de terrein van de financiële verslaggeving dat aan snelle handelsportefeuille; en veranderingen onderhevig is en opnieuw moet worden bezien door de Commissie op basis van de ervaring die c) belangen in dochterondernemingen, gelieerde onderne- in de lidstaten is opgedaan met verslaggeving op basis mingen en joint ventures, door de vennootschap uitge- van de waarde in het economisch verkeer, geven eigenvermogensinstrumenten, overeenkomsten die een eventuele inbreng in het kader van een samenwer- king tussen bedr ven behelzen, en andere financiële instrumenten met zodanige specifieke kenmerken dat verslaggeving over deze instrumenten volgens de alge- meen aanvaarde prakt k op een andere manier moet HEBBEN DE VOLGENDE RICHTL N VASTGESTELD: geschieden dan voor andere financiële instrumenten.

5. In afw king van artikel 32 kunnen de lidstaten toestaan dat activa of passiva die in aanmerking komen als Artikel 1 afgedekte post in een fair value hedge accounting"-systeem, of welomschreven onderdelen daarvan, gewaardeerd worden op basis van het specifiek uit hoofde van het hedge Richtl n 78/660/EEG wordt als volgt gew zigd: accounting"-systeem vereiste bedrag.

L 283/30 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen 27.10.2001

Artikel 42 ter b) per categorie van financiële instrumenten, de waarde in het economisch verkeer en de waardevermeerderingen 1. De in artikel 42 bis bedoelde waarde in het econo- en -verminderingen die rechtstreeks in de winst- en misch verkeer wordt bepaald op basis van: verliesrekening z n opgenomen evenals veranderingen die in de reserve waarde in het economisch verkeer" z n a) een marktwaarde voor de financiële instrumenten waar- opgenomen; voor direct een betrouwbare markt is aan te w zen. Wanneer de marktwaarde niet dadel k te bepalen valt c) voor elke categorie van afgeleide financiële instrumenten, voor het instrument zelf maar wel voor de bestanddelen vermelding van de omvang en de aard van de instru- ervan of voor een soortgel k instrument, mag de markt- menten, met opgave van alle significante voorwaarden waarde uit die van z n bestanddelen of van het soort- die op het bedrag, het t dstip en de zekerheid van gel k instrument worden afgeleid; of toekomstige kasstromen van invloed kunnen z n; en

b) een waarde, verkregen met behulp van algemeen d) een overzicht van de verschuivingen gedurende het aanvaarde waarderingsmodellen en -technieken voor de boekjaar in de reserve waarde in het economisch instrumenten waarvoor niet direct een betrouwbare verkeer.""; markt is aan te w zen. Dergel ke waarderingsmodellen en -technieken dienen een redel ke benadering van de 2. in artikel 43, lid 1, marktwaarde op te leveren. a) wordt de verw zing in punt 10 naar de artikelen 31 en 2. Financiële instrumenten die niet op betrouwbare w ze 34 tot en met 42" vervangen door een verw zing naar kunnen worden gewaardeerd aan de hand van een van de in de artikelen 31 en 34 tot en met 42 quater", en lid 1 beschreven methoden dienen overeenkomstig de arti- kelen 34 tot en met 42 te worden gewaardeerd. b) wordt het volgende punt toegevoegd:

Artikel 42 quater 14. Ingeval financiële instrumenten niet overeenkom- stig afdeling 7 bis op basis van de waarde in het 1. Niettegenstaande artikel 31, lid 1, sub c), wordt een economisch verkeer z n gewaardeerd: verandering in de waarde van een overeenkomstig artikel 42 ter gewaardeerd financieel instrument opgenomen in de a) voor iedere categorie afgeleide financiële instru- winst- en verliesrekening. Een dergel ke verandering wordt menten: evenwel rechtstreeks als eigen vermogen opgenomen in de reserve waarde in het economisch verkeer" wanneer: i) de waarde in het economisch verkeer van de instrumenten, indien een dergel ke waarde a) het opgenomen instrument een instrument is ter afdek- kan worden bepaald middels een van de in king in het kader van een systeem van hedge accoun- artikel 42 ter, lid 1, voorgeschreven ting" waarb dergel ke waardeveranderingen in hun methoden; geheel of gedeeltel k niet in de winst- en verliesrekening ii) informatie over de omvang en de aard van de hoeven te worden verwerkt; of instrumenten; en

b) de waardeverandering verband houdt met een wissel- b) voor financiële vaste activa als bedoeld in artikel koersverschil dat zich voordoet in een bedrag dat deel 42 bis, in aanmerking genomen tegen een hoger uitmaakt van een netto-investering van een vennoot- bedrag dan de waarde in het economisch schap in een buitenlandse entiteit. verkeer en zonder dat gebruik wordt gemaakt van de mogel kheid van waardecorrecties in de 2. De lidstaten kunnen toestaan of eisen dat een waarde- zin van artikel 35, lid 1, sub c), aa): verandering van een verkoopbaar financieel actief dat geen i) de boekwaarde en de waarde in het econo- afgeleid financieel instrument is, rechtstreeks als eigen misch verkeer van de afzonderl ke activa, vermogen wordt opgenomen in de reserve waarde in het dan wel van passende groepen van deze economisch verkeer". afzonderl ke activa; ii) de redenen waarom de boekwaarde niet is 3. De reserve waarde in het economisch verkeer" wordt verminderd, met opgave van de aard van de aangepast wanneer de gereserveerde bedragen niet meer aanw zingen die ten grondslag liggen aan de noodzakel k z n voor de toepassing van de leden 1 en 2. overtuiging dat de boekwaarde zal kunnen worden gerealiseerd."; Artikel 42 quinquies 3. artikel 44, lid 1, wordt vervangen door: Ingeval financiële instrumenten op basis van de waarde in het economisch verkeer worden gewaardeerd, moet in de 1. De lidstaten kunnen de in artikel 11 bedoelde toelichting het volgende worden vermeld: vennootschappen toestaan verkorte toelichtingen op te stellen b hun jaarrekeningen zonder de in artikel 43, lid 1, a) de significante hypothesen die aan de waarderingsmo- punten 5 tot en met 12, en punt 14, sub a), vereiste dellen en -technieken ten grondslag liggen, indien de informatie. De toelichting moet echter de in artikel 43, lid waarde in het economisch verkeer overeenkomstig 1, punt 6, gespecificeerde informatie bevatten voor alle artikel 42 ter, lid 1, sub b), is bepaald; posten in kwestie.";

27.10.2001 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen L 283/31

4. in artikel 46, lid 2, wordt het volgende punt ingevoegd: nomen evenals, overeenkomstig artikel 42 quater van die richtl n, veranderingen die in de f) wat betreft het gebruik door de vennootschap van finan- reserve waarde in het economisch verkeer" z n ciële instrumenten en voorzover zulks van betekenis is opgenomen; voor de beoordeling van haar activa, passiva, financiële positie en resultaat, c) voor elke categorie van afgeleide financiële - de doelstellingen en het beleid van de vennootschap instrumenten, vermelding van de omvang en de inzake de beheersing van het risico, met inbegrip van aard van de instrumenten, met opgave van alle haar beleid inzake hedging van alle belangr ke significante voorwaarden die op het bedrag, het soorten voorgenomen transacties waarvoor hedge t dstip en de zekerheid van toekomstige accounting wordt toegepast, alsook kasstromen van invloed kunnen z n; en - het door de vennootschap gelopen pr srisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, en kasstroomrisico."; d) een overzicht van de verschuivingen gedurende 5. in artikel 59, lid 2, sub a) en b), wordt de verw zing naar het boekjaar in de reserve waarde in het econo- de artikelen 31 tot en met 42" vervangen door een verw - misch verkeer". zing naar de afdelingen 7 of 7 bis"; 6. het volgende artikel wordt ingevoegd: 15. Ingeval financiële instrumenten niet op basis van de waarde in het economisch verkeer overeenkomstig afdeling 7 bis van Richtl n 78/660/EEG z n gewaar- Artikel 61 bis deerd: Uiterl k op 1 januari 2007 toetst de Commissie de bepa- lingen in de artikelen 42 bis tot en met 42 quinquies, artikel a) voor iedere categorie afgeleide instrumenten: 43, lid 1, punten 10 en 14, artikel 44, lid 1, artikel 46, lid 2, sub f), en artikel 59, lid 2, sub a) en b), aan de ervaring i) de waarde in het economisch verkeer van de die is opgedaan met de toepassing van de bepalingen inzake instrumenten, indien een dergel ke waarde de waarderingsmethode gebaseerd op de waarde in het kan worden bepaald middels een van de in economisch verkeer, rekening houdend met de internatio- artikel 42 ter, lid 1, van die richtl n voorge- nale ontwikkelingen op het gebied van de jaarverslaggeving schreven methoden; en dient z in voorkomend geval b het Europees Parlement en de Raad een voorstel in tot w ziging van bovenge- ii) informatie over de omvang en de aard van de noemde artikelen."; instrumenten; en

b) voor de financiële vaste activa die vallen onder Artikel 2 artikel 42 bis van die richtl n, in aanmerking genomen tegen een hoger bedrag dan hun Richtl n 83/349/EEG wordt als volgt gew zigd: waarde in het economisch verkeer en zonder dat gebruik wordt gemaakt van de mogel kheid van 1. artikel 29, lid 1, wordt vervangen door: waardecorrecties in de zin van artikel 35, lid 1, sub c), aa) van die richtl n: 1. De in de geconsolideerde jaarrekening op te nemen activa en passiva worden gewaardeerd volgens uniforme i) de boekwaarde en de waarde in het econo- methoden en overeenkomstig de afdelingen 7 en 7 bis en misch verkeer van de afzonderl ke activa, dan artikel 60 van Richtl n 78/660/EEG."; wel van passende groepen van deze afzonder- l ke activa; 2. in artikel 34 ii) de redenen waarom de boekwaarde niet is a) wordt de verw zing in punt 10 naar de artikelen 31 en verminderd, met opgave van de aard van de 34 tot en met 42" vervangen door een verw zing naar aanw zingen die ten grondslag liggen aan de de artikelen 31 en 34 tot en met 42 quater", en overtuiging dat de boekwaarde zal kunnen worden gerealiseerd."; b) worden onderstaande punten toegevoegd: 14. Ingeval financiële instrumenten op basis van de 3. aan artikel 36, lid 2, wordt het volgende punt toegevoegd: waarde in het economisch verkeer overeenkomstig afdeling 7 bis van Richtl n 78/660/EEG z n e) wat betreft het gebruik door de ondernemingen van gewaardeerd: financiële instrumenten en voorzover zulks van bete- kenis is voor de beoordeling van hun activa, passiva, a) de significante hypothesen die aan de waarde- financiële positie en resultaat, ringsmodellen en -technieken ten grondslag liggen, indien de waarde in het economisch - de doelstellingen en het beleid van de onderne- verkeer overeenkomstig artikel 42 ter, lid 1, sub mingen inzake de beheersing van het risico, met b), van die richtl n is bepaald; inbegrip van hun beleid inzake hedging van alle belangr ke soorten voorgenomen transacties waar- b) per categorie van financiële instrumenten, de voor hedge accounting wordt toegepast, alsook waarde in het economisch verkeer en de waarde- vermeerderingen en -verminderingen die recht- - het gelopen pr srisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico, streeks in de winst- en verliesrekening z n opge- en kasstroomrisico.";

L 283/32 NL Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen 27.10.2001

4. het volgende artikel wordt ingevoegd: Artikel 4 Artikel 50 bis 1. De lidstaten doen de nodige wettel ke en bestuursrechte- Uiterl k op 1 januari 2007 toetst de Commissie de bepa- l ke bepalingen in werking treden om vóór 1 januari 2004 aan lingen in artikel 29, lid 1, artikel 34, leden 10, 14 en 15, en deze richtl n te voldoen. Z stellen de Commissie daarvan artikel 36, lid 2, sub e), aan de ervaring die is opgedaan met onverw ld in kennis. de toepassing van de bepalingen inzake de waarderingsme- thode gebaseerd op de waarde in het economisch verkeer, Wanneer de lidstaten deze bepalingen aannemen, wordt in die rekening houdend met de internationale ontwikkelingen op bepalingen zelf of b de officiële bekendmaking daarvan naar het gebied van de jaarverslaggeving en dient z in voorko- deze richtl n verwezen. De regels voor deze verw zing worden mend geval b het Europees Parlement en de Raad een vastgesteld door de lidstaten. voorstel in tot w ziging van bovengenoemde artikelen.". 2. De lidstaten delen de Commissie de tekst mede van de Artikel 3 belangr ke bepalingen van nationaal recht die z op het onder deze richtl n vallende gebied vaststellen. De tekst van artikel 1, lid 1, van Richtl n 86/635/EEG wordt vervangen door de volgende tekst: 1. De artikelen 2 en 3, artikel 4, leden 1, 3, 4 en 5, de Artikel 5 artikelen 6, 7, 13, 14, artikel 15, leden 3 en 4, de artikelen 16 tot en met 21, 29 tot en met 35, 37 tot en met 41, Deze richtl n is gericht tot de lidstaten. artikel 42, eerste zin, de artikelen 42 bis tot en met 42 quinquies, artikel 45, lid 1, artikel 46, leden 1 en 2, de artikelen 48, 49 en 50, 50 bis, artikel 51, lid 1, de artikelen 56 tot en met 59, 61 en 61 bis van Richtl n 78/660/EEG Gedaan te Brussel, 27 september 2001. z n, tenz in deze richtl n anders is bepaald, van toepassing op de in artikel 2 bedoelde instellingen. Artikel 35, lid 3, de artikelen 36 en 37 en artikel 39, leden 1 tot en met 4, van Voor het Europees Parlement Voor de Raad deze richtl n z n echter niet van toepassing op activa en passiva die worden gewaardeerd overeenkomstig afdeling 7 De voorzitster De voorzitter bis van Richtl n 78/660/EEG.". N. FONTAINE C. PICQUÉ