http://www.minbuza.nl/content.asp?Key=423393
---
Inleiding
Uitstel van de dienstplicht
Bestraffing van dienstweigering en desertie in de praktijk
Inzet van dienstplichtigen in de huidige crisis
Aan de Staatssecretaris van Justitie Immigratie en Naturalisatiedienst
Postbus 30125 2500 GC DEN HAAG Directie Personenverkeer, Migratie en
Vreemdelingenzaken i.o. Afdeling Asiel- en Migratiezaken Bezuidenhoutseweg
67 2594 AC Den Haag
Datum 16 oktober 2001 Auteur DPV/AM
Kenmerk DPV/AM-731121 Telefoon 070 348 56 43
Blad /5 Fax 070 348 50 46
Bijlage(n) Geen E-mail dpc-am@minbuza.nl
Betreft Militaire dienstplicht in Macedonië
In deze brief informeer ik u over enkele aspecten van de militaire
dienstplicht in Macedonië, voorzover van belang voor de beoordeling van
asielverzoeken. Tenzij anders aangegeven is deze informatie ontleend aan
rapportages van de Nederlandse ambassade in Macedonië.
Inleiding
---
De totale sterkte van de Macedonische strijdkrachten bedraagt circa 16.000
man, waaronder 8.000 dienstplichtigen. De landmacht vormt met 15.000
personen het grootste onderdeel van de strijdkrachten. Daarnaast kent
Macedonië een bescheiden luchtmacht (700 personen). Naast de actieve
strijdkrachten telt Macedonië circa 60.000 reservisten.
De etnisch Albanese bevolkingsgroep van Macedonië is op dit moment als volgt vertegenwoordigd in de Macedonische strijdkrachten. Circa een derde van de dienstplichtigen is etnisch Albanees. Het aantal etnisch Albanese officieren en onderofficieren, met name bij de special forces, is daarentegen nog beperkt. Er zijn twee etnisch Albanese generaals. Ongeveer 3 % van de officieren is etnisch Albanees. Inmiddels is er door de Macedonische regering een plan opgesteld om deze achterstand te verkleinen.
De militaire dienstplicht in Macedonië wordt geregeld in de Wet op de
Defensie. De huidige Wet op de Defensie is op 30 mei 2001 door het
Macedonische parlement aangenomen. Op 1 juni 2001 is de Wet op de Defensie
gepubliceerd in de Macedonische Staatscourant en daarmee van kracht
geworden.
Alle dienstplichtigen worden op 17-jarige leeftijd in de administratie van
het Ministerie van Defensie opgenomen. De dienstplichtige wordt opgeroepen
op 18-jarige leeftijd. De feitelijke dienstplicht vangt aan op 19-jarige
leeftijd. Dienstplichtigen die uit eigen beweging verzoeken om met de
militaire dienstplicht aan te mogen vangen, kunnen dat doen binnen 3 maanden
nadat zij hun verzoek hebben ingediend, mits zij de leeftijd van 18 jaar
hebben bereikt. De oproep ontvangt de dienstplichtige uiterlijk 30 dagen
voor hij in dienst treedt.
De eerste oefening van de dienstplicht in Macedonië duurt 9 maanden. Na het
vervullen van de eerste oefening is men dienstplichtig als reservist en kan
men in die hoedanigheid nog immer voor de strijdkrachten worden opgeroepen.
Uitstel van de dienstplicht
---
Uitstel van de militaire dienstplicht is in beginsel mogelijk om redenen van
scholing, gezinsleven of betrokkenheid van familieleden bij de militaire
diensplicht. De termijn waarvoor uitstel wordt verleend varieert, doch zal
te allen tijde eindigen in het kalenderjaar waarin dienstplichtige de
leeftijd van 27 jaar bereikt.
Na het vervallen van de voorwaarden voor uitstel zal de dienstplichtige een
militaire dienstplicht van 9 maanden vervullen. Het uitstel is derhalve niet
van invloed op de lengte van zijn dienstplicht.
Alternatieve dienstplicht
In tegenstelling tot de oude wet, die dateert van 1992, biedt de huidige Wet
op de Defensie de mogelijkheid tot het vervullen van een vervangende
dienstplicht. Gewetensbezwaarden die op grond van morele of religieuze
bezwaren geen wapens willen gebruiken tijdens de militaire dienstplicht,
hebben op grond van artikel 8 van genoemde wet het recht om de eerste
oefening zonder wapens te vervullen, of om de eerste oefening buiten de
strijdkrachten te vervullen (bij een civiele instantie derhalve). In beide
gevallen bedraagt de duur van de vervangende dienst 14 maanden.
Opgeroepen dienstplichtigen die een vervangende dienst willen vervullen, dienen hiertoe binnen 15 dagen na ontvangst van de oproep voor rekrutering een schriftelijk verzoek in te dienen bij het ministerie van Defensie. Een door dit ministerie ingestelde commissie dient binnen 60 dagen op dit verzoek te beslissen. Indien het verzoek wordt afgewezen kan de dienstplichtige binnen 15 dagen beroep aantekenen bij een hogere, door de regering ingestelde commissie. Tegen de beslissing van deze laatste kan men in beroep gaan bij het Macedonische Hooggerechtshof.
Als reservist dienen bij de politie
Iedere Macedonische man heeft de mogelijkheid om - op vrijwillige basis -
gedurende circa één maand een training te krijgen bij de Macedonische
politie (ressorterend onder het ministerie van Binnenlandse Zaken). Dit
houdt in dat men later tijdens crises als reservist kan worden opgeroepen om
bij de politie te dienen.
Er is sprake van coördinatie van de oproepen voor reservisten voor de
politie en die van het leger. Wanneer een reservist door zowel de politie
als de strijdkrachten wordt opgeroepen, hetgeen bij vergissing kan gebeuren,
gaat de politie-oproep voor. Indien geen gehoor wordt gegeven aan een
politie-oproep of als iemand 'deserteert' uit de politiemacht, dan wordt dat
opgevat als 'onttrekking aan de arbeidsplicht'. Dit wordt bestraft met
interne disciplinaire maatregelen en niet volgens de bepalingen in het
Wetboek voor Strafrecht.
Strafmaten voor dienstweigering en desertie
Zowel de Macedonische Wet op de Defensie als het Macedonische Wetboek van
Strafrecht bevatten bepalingen inzake dienstplichtontduiking.
Op grond van artikel 168 van de Wet op de Defensie kan een boete van 5.000
tot 30.000 denaren of een gevangenisstraf oplopend tot 60 dagen worden
opgelegd aan een dienstplichtige die geen gehoor geeft aan een militaire
oproep, dan wel verzuimt het Ministerie van Defensie in te lichten omtrent
een voorgenomen verblijf in het buitenland van langer dan drie maanden of
omtrent een verandering van zijn persoonsgegevens die relevant zijn voor de
militaire bestanden.
Volgens artikel 341 van het Macedonische Wetboek van Strafrecht kan een
persoon die:
1. zonder geldige reden verzuimt te voldoen aan een oproep worden bestraft
met een boete of gevangenisstraf van ten hoogste één jaar;
2. zich schuil houdt teneinde te ontkomen aan de militaire dienstplicht
worden bestraft met een gevangenisstraf van ten minste 3 maanden en ten
hoogste 3 jaar;
3. het land verlaat of in het buitenland verblijft teneinde zich te
onttrekken aan de militaire dienstplicht worden bestraft met een
gevangenisstraf van ten minste 1 jaar en ten hoogste 5 jaar;
4. anderen aanzet tot het begaan van de onder 1 tot en met 3 genoemde
vergrijpen worden bestraft met een boete of een gevangenisstraf van ten
hoogste drie jaar (voor lid 1) dan wel een gevangenisstraf van ten minste
één jaar en ten hoogste tien jaar (voor lid 2 en lid 3);
5. zichzelf aangeeft, nadat hij zich opzettelijk heeft schuilgehouden (lid
2) of in het buitenland heeft verbleven ten einde zich aan de militaire
dienstplicht te onttrekken (lid 3), een mildere straf worden opgelegd of van
strafvervolging worden ontslagen.
Het begrip desertie als zodanig komt niet voor in de wetgeving van
Macedonië. Het "ongeoorloofd verlaten van en vluchten voor de
strijdkrachten" wordt echter bestraft op grond van artikel 344 van het
Macedonische Wetboek van Strafrecht. Volgens dit artikel kan een soldaat
die:
1. zijn eenheid of onderdeel zonder toestemming verlaat en niet binnen 10
dagen terugkeert, of die niet binnen de gestelde tijd terugkeert na een
verlof, worden bestraft met een boete dan wel een gevangenisstraf van ten
hoogste één jaar;
2. zonder toestemming buiten zijn eenheid of onderdeel heeft verbleven
gedurende een periode korter dan 10 dagen, op dezelfde wijze worden bestraft
als in lid 1;
3. zijn eenheid of onderdeel zonder toestemming verlaat tijdens een
belangrijke taak of terwijl de eenheid in staat van paraatheid verkeert,
worden bestraft met een gevangenisstraf van minimaal drie maanden en ten
hoogste drie jaar;
4. zich schuil houdt teneinde de militaire dienstplicht te ontlopen, of zijn
eenheid of onderdeel zonder toestemming verlaat en niet binnen 30 dagen is
teruggekeerd, of na een verlof binnen 30 dagen niet is teruggekeerd, worden
bestraft met een gevangenisstraf van ten minste 6 maanden en ten hoogste 5
jaar;
5. het land verlaat of in het buitenland verblijft teneinde de militaire
dienstplicht te ontlopen worden bestraft met een gevangenisstraf van ten
minste één jaar en ten hoogste 10 jaar;
6. voorbereidingen treft om naar het buitenland te vluchten teneinde de
militaire dienstplicht te ontlopen worden bestraft met een gevangenisstraf
van ten minste 6 maanden en ten hoogste 5 jaar;
7. zich vrijwillig bij de bevoegde autoriteiten meldt, nadat hij zich
schuldig heeft gemaakt aan de vergrijpen zoals omschreven in lid 3 en lid 4,
een mildere straf worden opgelegd.
Bestraffing van dienstweigering en desertie in de praktijk
---
In de praktijk worden dienstweigeraars door de rechtbank veroordeeld tot het
betalen van een boete. Dezerzijds is geen geval bekend waarbij
dienstweigering met een gevangenisstraf is bestraft. Vanzelfsprekend dient
een voor dienstweigering veroordeelde persoon alsnog de dienstplicht te
vervullen. Voorzover dezerzijds kan worden nagegaan wordt bij de bestraffing
van dienstplichtontduiking geen onderscheid gemaakt naar etnische
achtergrond.
De media hebben incidenteel melding gemaakt van etnisch Albanese soldaten
die zouden zijn gedeserteerd uit de Macedonische strijdkrachten, maar nadere
informatie hierover ontbreekt. Wel is bekend dat vijf etnisch Albanese
soldaten die trachtten uit de militaire barakken in Veles te deserteren met
meenemen van hun wapens, zijn opgepakt en teruggebracht naar de barakken. Er
loopt een strafrechtelijk onderzoek tegen hen.
Inzet van dienstplichtigen in de huidige crisis
---
Het beleid van de Macedonische autoriteiten in de huidige crisis lijkt erop
gericht om etnisch Albanese militairen (en politiebeambten) niet naar de
crisisgebieden te zenden waar zij direct tegenover de etnisch Albanese
gewapende groepering UÇK ('Nationaal Bevrijdingsleger') kunnen komen te
staan en bij gevolg mogelijk zouden moeten participeren in militaire
activiteiten in het veld. Etnische Albanezen worden derhalve doorgaans niet
opgedragen om direct deel te nemen aan de acties tegen het UÇK.
Dat er desondanks etnisch Albanese militairen in het crisisgebied actief
zijn moge blijken uit het feit dat op 6 juni jongstleden in het Sar-gebergte
nabij Tetovo een etnisch Albanese officier, die deel uitmaakte van een
bevoorradingstransport voor voedsel voor eenheden van de strijdkrachten, bij
een hinderlaag van het UÇK is omgekomen. Voorts zouden de wachten van de
militaire barakken in Tetovo ten minste gedeeltelijk uit etnische Albanezen
bestaan.
De Macedonische strijdkrachten maken in de huidige crisis veel gebruik van
reservisten. Deze worden opgeroepen per woonplaats en vervolgens
gelijkertijd ingezet in bepaalde eenheden in bepaalde gebieden. De
opgeroepen reservisten komen vooral uit plaatsen in het vrijwel uitsluitend
door slavische Macedoniërs bewoonde oosten en zuidoosten van het land.
Ook de Macedonische politie maakt gebruik van reservisten (zie uitleg
hierboven). Deze reservisten, die de politietraining hebben doorlopen,
kunnen door de politie worden opgeroepen maar kunnen zich ook uit eigen
beweging voor de politie aanmelden. (De verdiensten voor reservisten bij de
politie zijn naar Macedonische begrippen goed: 800 tot 1000 denaren - ofwel
circa NLG 32 tot 40 - per dag).
Ik hoop u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
voor deze,
de wnd. Directeur Personenverkeer, Migratie en Vreemdelingenzaken i.o.
drs L.S. Veer
Kenmerk DPC/AM-731121
Blad /5
The International Institute for Strategic Studies, The Military Balance
2000-2001, Oxford University Press, oktober 2000.
Vervangende dienstplicht bij een civiele instantie kan worden vervuld
in de gezondheidszorg, bij humanitaire en sociale organisaties alsmede bij
brandbestrijdingsdiensten. Deze civiele instanties moeten daartoe wel door
de Macedonische regering zijn aangewezen. De dienstplichtigen die bij deze
instanties hun eerste oefening vervullen, hebben dezelfde rechten en
plichten als dienstplichtigen die hun eerste oefening bij de strijdkrachten
vervullen.
Een reservist die de politietraining niet heeft gedaan kan niet worden
opgeroepen om bij de politie te dienen.
Gelet op de zeer recente inwerkingtreding van de huidige Wet op de
Defensie is deze informatie gebaseerd op de situatie onder de oude Wet op de
Defensie.
===