Oandachtspunten nijjierstaspraak boargemaster Y. Dijkstra op tongersdei 3 jannewaris 2002 yn it Riedhûs te Grou
1. Moai dat jo kommen binne!
- wolkom yn it riedhûs fan Boarnsterhim op dizze moaie "winterjûn"
- der is gesellige muzyk (Bert Louissen)
- lit jo troch ús fluchtekener (Auke Jager) portrettearje.
2. Lokkich Nijjier!
- lok en sûnens tawinske!
- winsk jildt foar josels, jo neisten, bedriuw, feriening,
ynstelling of doarp
3. Oandachtspunten
- ik sjoch hiel koart mei jo werom
- mei in knypeach nei it ôfrûne jier besykje ik de eagen oer 'e
takomst gean te litten
- ik neam jo net mear it tal ynwenners ensafuorthinne; as jo dat
wite wolle: alle gegevens steane op in briefke dat aansens foar jo
klear leit
4. Fryske taal
- it seit himsels dat ik dizze taspraak yn 'e Fryske taal hâldt;
de tekst is aansens sawol yn it Frysk as yn it Nederlânsk te
krijen
5. Weromsjen
Ik neam jo trije troch mysels keazen maatskiplike aktiviteiten.
- Op 11 febrewaris 2001 wie de "Geweldig Express" yn ús gemeente.
In ridende útstalling oer sinleas geweld, spul, foaroardielen,
sûndebok en de grutste skat fan 'e wrâld. Dit prachtige projekt
fan it Mei-inoar op Wei-jongereinwurk, de stifting
Fredesedukaasje, stifting Partour en Plysje Fryslân liet oan
hûnderten jonge minsken yn ús gemeente sjen dat mei-inoar libje in
hiele keunst is. In hiel moai projekt!
- Op 6 april lêstlyn waard betocht dat Coopersburg in ieu lyn har
doarren iepene! It earste eksimplaar fan in spesjaal foar de
gelegenheid skreaun boek (!) waard de ambassadeur fan de Feriene
Steaten yn ús lân frou C.P. Schneider (sy wie tige belutsen)
oanbean. In prachtich momint dêr't âldereinwenjen (hoe aktueel);
de relaasje met de F.S. fan Amearika (noch aktueler) én de
beskerming fan ús histoarysk erfguod yn ien kear op weardige wize
foar it fuotljocht helle waarden!
- Op 19 septimber lêstlyn wie der wer sa'n moai momint! Sân
saneamde nijkommers krigen doe hun sertifikaat fan ynboargering.
Nederlânske taal, ús seden en gewoanten en hoe oft it der hjir om
en ta giet stie yn de dêroan foarôfgeande kursus sintraal. Dy nije
meiwenners ôfkomstich fan Thailân, Nij Seelân, Brasilië, Mongoolje
en Afganistan fine hjir, troch hun eigen ynset én dy fan
tsientallen frijwilligers (!) in moai plakje yn ús mienskip.
6. De takomst
Noch nea nei de twadde wrâldoarloch hat de takomst sa bot yn in
teken fan it ferliene stien.
- It meast dúdlik wurdt dat as wy de bylden fan 'e grutste
koördinearre terroristyske aksje út de skiednis op ús netflues
weromhelje. De wrâld reagearet fol ôfgriis. Regearings,
feilichheidstsjinsten, gewoane minsken yn alle lannen freegje
harren fertwivele ôf hoe't wy reagearje moatte. Wat stiet ús te
dwaan? Ik kom aansens op dit sawat allesomfetsjende tema werom.
- Ek grutte bedriuwen, foaral ek eardere steatsbedriuwen lykas NS
en KPN sille har by it fêststellen fan takomstsenario's liede
litte troch de ûnderfinings dy't it ôfrûne jier opdien binne. De
oerheid sil him dêrnjonken ôffreegje oft de ekonomyske opbringst
fan privatisearring en de ûnderfinings fan 'e maatskippij (op dit
stuit kliïnten) wol tsjin inoar opwege.
- Tichterby hûs steane wy foar de fraach oft de brûkte beliedsline
fan 'e letste sân jier oer it gemeentlik belestingnivo sûnder
wizigings trochsetten wurde kin. De gemeenteried wurke mei
fertuten Boarnsterhim fan 'e op ien nei hichtste treed fan 'e
ledder nei de ûnderste regionen (ik ferwiis nei de publikaasje yn
'e L.K.). Om't it bytsje "fet" op 'e bonken fan 'e bedriuwsfiering
fuortwurke is en lúkse en oerstallichheden net mear foarkomme sil
dy brûkte beliedsline opnij oerwage wurde moatte (de needsaak
dêrta knypt nammerstemear nei't it winskenpakket, dy't
gemeentlike finansiering freegje, tanimt).
- De soarchsektor leart ús dat it oars moat en oars kin.
Wachtlisten! Yn it lân dêr't de measte minsken yn wielde libje is
in wachttiid fan 1 à 2 jier foar needsaaklike soarch fansels net
akseptabel! It leart ús ek hoe dreech it is op tiid te skeakeljen!
- It ôfrûne jier is foar de greidbuorkerij tige bedriigjend west.
De ûnderfinings met de tongblierkrisis sille foar in grut part
bepale op hokker wize yn 'e takomst mei de bisten omgean wurde
moat. It fraachstik fan it intsjen, de ynfloed fan Europa foar dy
fan Den Haach oer. Sil it ministearje fan lânbou bliuwe of hjit it
nei maaie 2002 ministearje fan itensfeiligens? Ik bin yn elts
gefal bliid dat yn it jier dêr't de wurden "maatskiplik
ûndernimme" noch by 't soad bediskussearre waarden, de agraryske
bedriuwstûke dat al by 't soad yn praktyk brocht!
- It ûnderwerp gemeentlike weryndieling mei wat my oanbelanget ek
yn dit rychje setten wurde. Wól in tal kanttekenings. Ik bin net
ien fan dejinge dy't roppe dat weryndieling (meastentiids bedoele
boargemasters dan har eigen gemeente) needsaaklik is. Fierders soe
ik gemeentlike weryndieling net altyd útslute wolle. Yn
Noard-Hollân mocht ik lieding jaan oan de útfiering fan it beslút
fan 'e gemeenterieden ta frijwillige weryndieling. Weryndieling
moat wol earne ta dwaan! as de relaasje met it publyk de maat fan
'e dingen is dan hoege wy hjir gjin weryndieling, wylst wy
allegearre grutte stêden yn ús lân kenne, dêr't dat op syn minst
wól de baas soe wêze. Fansels; der kinne op 'e Fryske skaal grûnen
wêze, der kinne ek politike motiven wêze. De learing fan 'e ôfrûne
tiid soe wat my oanbelanget wêze kinne: it hoecht net perfoarst;
mar in petear deroer gean wy fansels net út de wei! As it mar
earne oer giet!
- De ûnderfinings yn Enschede en Volendam drukke ús mei de noas op
'e feiligensfeiten. Net élk feiligensrisiko kin útbant wurde.
wêr't mooglik is sille boargers én oerheid risiko's werombringe
moatte. En boppedat sille feiligensfraachstikken foar ynwenners
ynsichtlik wêze moatte lykas no yn alle Fryske gemeenten met de
saneamde feiligenskaart bard is.
- De takomst is oan 'e Euro ..... de gûne is ferliene tiid!
- Wy hawwe in gemeenteried; wy kieze aansens wer in nije Ried! ik
behein my hjir ta in oprop, ék oan 'e jonge kiezers, op 6 maart én
yn maaie (foar de Twadde Keamer) stimmen te gean.
7. Slot
Wy sjogge, dames en hearen, dat ús ûnderfing, it ferliene, einliks
altyd bepalend is foar de takomst. De wrâld feroaret dêrtroch
hieltyd. Foaral mei dy oerweldigjende ûnderfining fan 11
septimber.
De wissichheid fan frijheid en frede (as wie it in sabeare
wissichheid) makke plak foar de trochgeande oandacht, somtiden
striid foar frijheid, respekt en meiminsklikheid. Hiele
generaasjes koenen opgroeie sûnder eangst; opgroeie yn frijheid!
In frijheid dy't min meastentiids net iens gewaar wie. Dát sil
feroarje! dat sil feroarje moatte!
Nederlân en de wrâld binne nei 11 septimber of Enschede of
Volendam op himsels net kwetsberder wurden. Wy binne ús derfan
bewúst wurden dat de wrâld en Nederlân kwetsber binne en sûnder
mis ek bliuwe sille.
Mear dan oant no ta sille wy hoeder wêze moatte fan in feilige,
respektfolle en demokratyske maatskippij. Krekt dêr wêr't it hert
fan 'e maatskippij kloppet; yn ús doarpen, sille wy dat gefoel
(fierder) stâl jaan moatte. Ik bin der fan oertsjûge dat allinne
op it nivo fan 'e gemeente, minsken, âld en jong (foar wat
feiligens en sosjaal oanbelanget) striidber makke wurde kinne.
Hjir, yn ús doarpen, binne wy noch by steat en sprek inoar oan op
elkoars gedrach en ferantwurdlikens.
Eltsenien begrypt dat kriminaliteit, ék de lytse doarpske
kriminaliteit, en diskriminaasje, ék de lytse earst as grap
bedoelde diskriminaasje nei bygelyks âlderein of bûtenlanners, yn
ús doarpen net winske is!!
Sûnder sedemaster wêze te wollen, wol ik stelle dat noarmen en
wearden yn ús maatskippij de kommende tiid in wichtigere rol heare
te spyljen. Uhro Kekkonen sei al in kear dat jo feiligens net
kreëarje troch muorren te bouwen, mar troch doarren te iepenjen.
Litte wy ôfprate yn it nije jier de doarren te iepenjen, elkoar it
yn it sin te bringen as wy driigje yn 'e fout te gean. It
neilitten dêrfan liedt ta ûnferskilligens; en dat is it begjin fan
'e wei dy't by ûnfrede eindicht.
Sa'n ôfspraak soe, nim ik oan in betsjuttingsfolle stipe wêze
kinne op wei nei mear lok foar alle minsken yn Boarnsterhim!
Ik winske jo in goed en sûn jier ta!
Ype Dijkstra Grou, 3 jannewaris 2002
4
Aandachtspunten nieuwjaarstoespraak burgemeester Y. Dijkstra op
donderdag 3 januari 2002 in het Raadhuis te Grou (± 20.30 uur)
1. Fijn dat u gekomen bent!
- welkom in het raadhuis van de gemeente Boarnsterhim op deze mooie
"winteravond"
- er is gezellige muziek (Bert Louissen)
- laat u door onze sneltekenaar (Auke Jager) portretteren.
2. Gelukkig Nieuwjaar!
- geluk en gezondheid toegewenst!
- wens geldt voor uzelf, uw dierbaren, bedrijf, vereniging, instelling
of dorp
3. Aandachtspunten
- ik kijk heel kort even met u terug
- met een knipoog naar het afgelopen jaar probeer ik een blik op de
toekomst te werpen
- ik noem u niet meer het aantal inwoners etc.; als u dat wilt weten:
alle gegevens staan op een briefje dat straks voor u gereed ligt
4. Friese taal
- het spreekt vanzelf dat ik mijn toespraak in de Friese taal houd; de
tekst is straks zowel in het Fries als het Nederlands beschikbaar
5. Terugblik
Ik noem u drie door mijzelf gekozen maatschappelijke activiteiten.
- Op 11 februari 2001 was de "Geweldig Express" in onze gemeente. Een
rijdende tentoonstelling over zinloos geweld, ruzie, vooroordelen,
zondebokken en de grootste schat van de wereld. Dit prachtige project
van het Samen op weg jeugdwerk, de stichting Vredeseducatie, stichting
Partour en Politie Fryslân liet aan honderden jonge mensen in onze
gemeente zien dat samen leven een hele kunst is. Een heel mooi
project!
- Op 6 april jl. werd herdacht dat Coopersburg een eeuw geleden haar
deuren opende! Het eerste exemplaar van een speciaal voor de
gelegenheid geschreven boek (!) werd de ambassadeur van de Verenigde
Staten in ons land Mrs. C.P. Schneider (zij was zéér betrokken!)
aangeboden. Een prachtig moment waar ouderen huisvesting (hoe
actueel); de relatie met de V.S. van Amerika (nog actueler!) én de
bescherming van ons historische erfgoed in één keer op waardige wijze
in de schijnwerpers werden gezet!
- Op 19 september jl. was er weer zo'n mooi moment! Zeven zg.
nieuwkomers ontvangen dan hun certificaat van inburgering. Nederlandse
taal, onze zeden en gewoonten en hoe het hier allemaal gaat in
Nederland stonden in de daaraan voorafgaande cursus centraal. Deze
nieuwe medelanders afkomstig uit Thailand, New Zeeland, Brazilië,
Mongolië en Afghanistan vinden dankzij hun eigen inzet én die van
tientallen vrijwilligers (!) een mooi plekje in onze gemeenschap.
6. De toekomst
Nog nooit na de Tweede Wereldoorlog heeft de toekomst zo sterk in het
teken van het verleden gestaan.
- Het meest duidelijk wordt dat wanneer wij de beelden van de grootste
gecoördineerde terroristische aanval uit de geschiedenis op ons
netvlies terughalen. De wereld reageert vol afschuw. Regeringen,
veiligheidsdiensten, gewone mensen in alle landen vragen zich
vertwijfeld af hoe wij moeten reageren. Wat staat ons te doen? Ik kom
dadelijk op dit bijna allesomvattende thema terug.
- Ook grote bedrijven, zeker ook voormalige staatsbedrijven zoals de
NS en KPN, zullen zich bij het bepalen van toekomstscenario's laten
leiden door de ervaringen die het afgelopen jaar zijn opgedaan. De
overheid zal zich daarnaast afvragen of de economische opbrengst van
privatisering en de ervaringen van de samenleving (thans cliënten) wel
tegen elkaar opwegen.
- Dichterbij huis staan wij voor de vraag of de gehanteerde
beleidslijn van de laatste zeven jaren m.b.t. het gemeentelijk
belastingniveau ongewijzigd kan worden voortgezet. De gemeenteraad
werkte met succes Boarnsterhim van de op één na hoogste sport van de
ladder naar de onderste regionen (ik verwijs naar de publicatie in de
L.C.). Omdat het beetje "vet" op de "bonken" van de bedrijfsvoering is
weggewerkt en luxe en overbodigheden niet meer voorkomen zal die
gehanteerde beleidslijn opnieuw overwogen moeten worden (de noodzaak
hiertoe klemt te meer naarmate het wensenpakket, die
gemeentelijke financiering vragen, toeneemt).
- De zorgsector leert ons dat het anders moet en anders kan.
Wachtlijsten! In het land waar de meeste mensen in weelde leven is een
wachttijd van 1 à 2 jaar voor noodzakelijke zorg vanzelf niet
acceptabel! Het leert ons ook hoe moeilijk het is tijdig te schakelen!
- Het afgelopen jaar is voor de veehouderij zeer bedreigend geweest.
De ervaringen met de mond- en klauwzeercrisis zullen in belangrijke
mate bepalen op welke wijze in de toekomst met het vee moet worden
omgegaan. Het vraagstuk van het enten, de invloed van Europa versus
die van Den Haag. Zal het ministerie van Landbouw blijven of heet het
na mei 2002 ministerie van voedselveiligheid? Ik ben in ieder geval
blij dat in het jaar waar de woorden "maatschappelijk ondernemen" nog
volop bediscussieerd werden, de agrarische bedrijfstak ze al volop in
de praktijk bracht!
- Het onderwerp gemeentelijke indeling mag wat mij betreft ook in dit
rijtje worden geplaatst. Wél een aantal kanttekeningen. Ik behoor niet
tot diegenen die roepen dat herindeling (meestal bedoelen
burgemeesters dan hun eigen gemeente) noodzakelijk is. Overigens zou
ik gemeentelijke herindeling niet altijd willen uitsluiten. In
Noord-Holland mocht ik leiding geven aan de uitvoering van het besluit
van de gemeenteraden tot vrijwillige herindeling. Herindeling moet wel
ergens toe doen! Als de relatie met het publiek de maat der dingen is
dan behoeven wij hier geen herindeling, terwijl wij allen grote steden
in ons land kennen waar dat op z'n minst wél verstandig zou zijn.
Natuurlijk; er kunnen op de Friese schaal overwegingen zijn; er kunnen
ook politieke motieven zijn. De lering van de voorbije periode zou
m.i. kunnen zijn: het hoeft niet zonodig; maar een gesprek erover gaan
wij natuurlijk niet uit de weg! Als 't maar ergens over gaat!
- De ervaringen in Enschede en Volendam drukken ons met de neus op de
veiligheidsfeiten. Niet élk veiligheidsrisico kan worden uitgebannen.
Daar waar mogelijk zullen burgers én overheid risico's moeten
terugdringen. En overigens zullen veiligheidsvraagstukken voor
inwoners inzichtelijk moeten zijn zoals nu in alle Friese gemeenten
met de zg. veiligheidskaart is gebeurd.
- De toekomst is aan de Euro ..... de gulden is verleden tijd!
- Wij hebben een Gemeenteraad; wij kiezen straks weer een nieuwe Raad!
Ik beperk mij hier tot een oproep, óók aan de jonge kiezers, op 6
maart én in mei (voor de Tweede Kamer) te gaan stemmen.
7. Slot
Wij zien, dames en heren, dat onze ervaring, het verleden, eigenlijk
altijd bepalend is voor de toekomst. De wereld verandert daardoor
voortdurend. Zeker met de overweldigende ervaring van 11
september.
De zekerheid van vrijheid en vrede (of was 't een ogenschijnlijke
zekerheid) maakt plaats voor de voortdurende aandacht, soms
strijd, voor vrijheid, respect en medemenselijkheid. Hele
generaties konden opgroeien zonder vrees; opgroeien in vrijheid!
Een vrijheid waarvan men zich vaak niet bewust was. Dát zal
veranderen! Dat zal móeten veranderen!
Nederland en de wereld zijn na 11 september of Enschede of
Volendam op zichzelf niet kwetsbaarder geworden. Wij zijn ons
ervan bewúst geworden dat de wereld en Nederland kwetsbaar zijn en
in zekere zin ook zullen blijven.
Meer dan tot nu toe zullen wij ons hoeder moeten tonen van een
veilige, respectvolle en democratische samenleving. Juist daar
waar het hart van de samenleving klopt; in onze dorpen, zullen wij
dat gevoel (verder) moeten ontwikkelen. Ik ben ervan overtuigd dat
alleen op het niveau van de gemeente, mensen oud en jong (qua
veiligheid en sociaal) weerbaar gemaakt kunnen worden.
Hier, in onze dorpen, zijn wij nog in staat om elkaar aan te
spreken op elkaars gedrag en verantwoordelijkheid.
Een ieder begrijpt dat criminaliteit, óók de kleine dorpse
criminaliteit, en discriminatie, óók de kleine aanvankelijk als
grap bedoelde discriminatie naar bv. ouderen of buitenlanders, in
onze dorpen niet gewenst is!!
Zonder zedenmeester te zijn wil ik stellen dat normen en waarden
in onze samenleving de komende tijd een belangrijkere rol behoren
te spelen. Uhro Kekkonen zei al eens dat je veiligheid niet
creëert door muren te bouwen, maar door deuren te openen.
Laten wij afspreken in het nieuwe jaar de deuren te openen, elkaar
te herinneren als wij dreigen in de fout te gaan. Het nalaten
ervan leidt tot onverschilligheid; en dat is het begin van de weg
die bij onvrede eindigt.
Zo'n afspraak zou veronderstel ik een betekenisvolle bijdrage
kunnen zijn op weg naar wat meer geluk voor alle mensen in
Boarnsterhim!
Ik wens u een goed en gezond jaar toe!
Ype Dijkstra Grou, 3 januari 2002
Grou, 3 januari 2002
1. Aantal inwoners in de gemeente Boarnsterhim
1 januari 2001 18.594
31 december 2001 18.759
2. In 2001 kwamen er 114 woningen gereed
3. Er werd het afgelopen jaar gronden verkocht
58.429 m² bedrijfsgrond
636 m² t.b.v. woningbouw
30.433 m² anders (groen + water)
4. Gemeentelijke heffingen
2001 2002
Onroerende-zaakbelastingen
per 2268
eigenaar 3,08 3,11
gebruiker 2,46 2,49
totaal 5,54 5,60
Afval
éénpersoon 177,88 188,55
meerpersoon 206,92 219,34
Riool
eigenaar 63,42 63,42
gebruiker 50,03 50,03
totaal 113,45 113,45