Rijksuniversiteit Groningen
Van een statische naar een kinetische gastheorie; statistiek en
quantumfysica
Van de drie aggregatietoestanden bleek de gasfase de meest
gedisciplineerde. Boyle's bevindingen werden rond 1800 uitgebreid door
Gay-Lussac en Dalton. De gasfase werd vooralsnog gezien als een
stilstaand geheel van moleculen, op afstand gehouden door afstotende
krachten. Warmtetheorie werd thermodynamica: wat eerst een stof leek,
werd een energievorm. Clausius formuleerde de eerste twee 'wetten':
'Die Energie der Welt ist constant. Die Entropie der Welt strebt einem
Maximum zu' (1867). Moleculen gedroegen zich als biljartballen met
raketsnelheid; alles leek omkeerbaar. Die snelheid was een natuurlijke
grootheid en zou dus ook statistisch behandeld moeten worden, meende
Maxwell. Boltzmann volgde hem op dit punt. Van der Waals doorzag een
aantal 'kritische' verschijnselen en vatte een en ander samen in de
beroemde 'toestandsvergelijking' (Nobelprijs 1910). De voor de
translatie-snelheden gepostuleerde krommen vond men opeens ook elders,
namelijk in de energieverdeling van stralende objecten. Planck trok de
ultieme conclusie: zoals de materie verdeeld is in moleculen, zo is de
energie verdeeld in quanta. Mach en Ostwald protesteerden tevergeefs.
Dr. H.H. Kubbinga
studeerde scheikunde aan de Vrije Universiteit (Amsterdam) en was van
1988 tot 1991 'Akademie-onderzoeker' in de Faculteit der Wijsbegeerte
van de Rijksuniversiteit Groningen.
Datum en tijd
dinsdag 5 maart, 20.00 - 22.00 uur
Spreker
dr. Henk Kubbinga
Titel
Van een statische naar een kinetische gastheorie; statistiek en
quantumfysica
Serie
De Materie
Plaats
Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
Studium Generale Groningen, tel. (050)363 5464, www.rug.nl/studium