Gemeente Bergen op Zoom
Meningokokkenziekte
Wat is Meningokokkenziekte
Hoe wordt de bacterie overgebracht?
Wat zijn de verschijnselen?
Wanneer de huisarts waarschuwen?
Wat u kunt doen om de ziekte te voorkomen
Vaccinatie
Meer weten?
Het is begrijpelijk dat ouders zich ongerust maken als er
meningokokkenziekte voorkomt in hun naaste omgeving. Na een melding
aan de GGD in de regio, neemt de GGD echter altijd meteen passende
maatregelen. Er is op jaarbasis een (geringe) stijging van het aantal
gevallen van meningokokkenziekte. Zelfs als de ziekte in de naaste
omgeving voorkomt, is er slechts een erg kleine kans dat andere
kinderen ook ziek worden.
Sinds het najaar van 2001 wordt de ziekte in de helft van de
meningokokkengevallen veroorzaakt door 'type C'. Tegen dit type
meningokokkenziekte is nu inenting mogelijk. Omdat de ziekte vooral
voorkomt bij kinderen en jongeren, heeft minister Borst van
Volksgezondheid besloten dat alle kinderen van 14 maanden tot 19 jaar
snel gevaccineerd worden tegen meningokokken type C. Deze zomer wordt
hiermee een begin gemaakt. Jongeren van 15 tot 19 jaar komen het eerst
aan de beurt. Ook dan blijft er echter nog steeds een kleine kans dat
een kind meningokokkenziekte door type B krijgt.
Wat is meningokokkenziekte?
Meningokokkenziekte is een verzamelnaam voor ziekteverschijnselen die
veroorzaakt worden door de meningokokbacterie. Deze bacterie bevindt
zich bij een groot aantal mensen als een onschuldige gast in de neus-
en keelholte, zonder dat zij daar ziek van worden. Zolang de bacterie
in de neus of keel zit, is er niets aan de hand. Iemand wordt pas ziek
als de bacterie kans ziet om door de beschermende slijmvlieslaag heen
in het bloed te komen. Dan kan een hersenvliesontsteking (meningitis)
of bloedvergiftiging ontstaan. Waarom dit gebeurt is nog niet
duidelijk. De ziekte kan dus altijd ontstaan, ook als er geen contact
is geweest met iemand uit uw omgeving die de ziekte heeft. Het is
belangrijk dat de ziekte snel wordt ontdekt. In dit artikel leest u
wat de verschijnselen zijn en wanneer u uw huisarts moet waarschuwen.
Naar boven
Hoe wordt de bacterie overgebracht?
Bij spreken, hoesten, niezen komen piepkleine druppeltjes met
bacteriën vrij. Mensen die nauw contact hebben met zieken, maar ook
met gezonde personen die de bacterie in hun neus of keel hebben,
kunnen deze druppeltjes inademen en besmet worden. De bacteriën kunnen
ook overgedragen worden door zoenen. De kans om na besmetting ziek te
worden is erg klein.
Naar boven
Wat zijn de verschijnselen?
De ziekte begint meestal met koorts, daarnaast kunnen ook de volgende
verschijnselen optreden: spierpijn, koude rillingen, misselijkheid en
braken, gevolgd door hoofdpijn, vooral bij het buigen van het hoofd
(nekstijfheid). Wanneer er sprake is van bloedvergiftiging zijn de
belangrijkste verschijnselen: (paars)rode vlekjes in de huid
(huidbloedinkjes) en sufheid. Vooral de huidbloedinkjes zijn
karakteristiek voor bloedvergiftiging. Deze kunnen voorkomen op de
romp en op armen en benen. In het begin zijn ze een tot twee
millimeter groot. Later kunnen de rode puntjes groter en paarser
worden en met elkaar vervloeien. De bloedinkjes verdwijnen niet
wanneer u ze probeert weg te drukken met een glas.
Bij zeer kleine kinderen zijn ziekteverschijnselen soms moeilijk te
onderscheiden van andere ziekten. Baby's zijn algemeen ziek, drinken
slecht, kunnen grauw zien en slaperig zijn. Daarnaast kunnen zij
prikkelbaar zijn. Dit valt op doordat zij ongewoon huilen, (vooral bij
het verwisselen van de luier) of doordat zij onwillekeurige schokjes
van het lichaam vertonen.
In de volksmond heet de ziekte 'nekkramp'. Dit kan tot misverstanden
leiden. Vaak gaat men er vanuit dat er altijd sprake moet zijn van
hoofdpijn of nekstijfheid. Dit is niet het geval! Als er sprake is van
bloedvergiftiging kunnen deze kenmerkende verschijnselen afwezig zijn.
De tijd tussen besmetting en het optreden van de eerste
ziekteverschijnselen is ongeveer twee tot tien dagen, maar gemiddeld
drie tot vier dagen.
Naar boven
Wanneer de huisarts waarschuwen?
Wanneer iemand ziekteverschijnselen heeft zoals hierboven beschreven,
en als u de situatie niet vertrouwt, neem dan contact op met de
huisarts. Doe dit altijd onmiddellijk wanneer u (paars)rode vlekjes
ziet die u niet weg kunt drukken!
Naar boven
Wat u kunt doen om de ziekte te voorkomen
Wanneer in uw omgeving meningokokkenziekte is geconstateerd, kunt u
zelf een aantal maatregelen nemen om de ziekte zo veel mogelijk te
voorkomen. (Dit zijn algemene maatregelen die eigenlijk altijd genomen
moeten worden om ziekte te voorkomen).
· Voorkom extreme oververmoeidheid en zorg voor een goede voeding.
· Niet niezen of hoesten in de gezichten van anderen, altijd de hand
voor de mond houden of een papieren zakdoek gebruiken.
· Ventileer de woonruimte (of klaslokaal) goed door regelmatig ramen
open te zetten.
· Het is belangrijk om gedurende ongeveer een maand na een ziektegeval
in de directe omgeving alert te zijn op ziekteverschijnselen.
Een behandelend arts zal in het gezin en soms na overleg met de GGD
ook andere personen in de directe omgeving van het zieke kind
antibiotica adviseren. Buiten een gezin komt het hoogst zelden voor
dat een tweede persoon ziek wordt. Afhankelijk van de situatie
beoordeelt de GGD welke maatregelen eventueel nodig zijn. Er is geen
enkele reden om kinderen thuis te houden of de peuterspeelzaal of
school te sluiten.
Naar boven
Vaccinatie
Er is sinds 2001 een nieuw vaccin tegen meningokokkenziekte type C.
Vanaf 1 september wordt de vaccinatie tegen meningokokken C opgenomen
in het Rijksvaccinatieprogramma. Daarop vooruitlopend begint deze
zomer de inenting van jongeren van 15 tot en met 18 jaar en in het
najaar de inenting van kinderen van 14 maanden tot en met 14 jaar. De
vaccinatie beschermt kinderen gedurende hun hele jeugd alleen tegen
meningokokkenziekte door type C. Bijwerkingen zijn over het algemeen
mild en doen zich voor op de dag van vaccinatie of een dag erna. Het
gaat vooral om lokale klachten zoals een pijnlijke arm. Soms treedt,
afhankelijk van de leeftijd, koorts of hangerigheid op. Wanneer ouders
in individuele gevallen toch hun kind al vóór de landelijke
inentingscampagne willen laten inenten tegen meningokokken type C
worden de kosten van vaccinatie meestal niet vergoed.
In het kader van het Rijksvaccinatieprogramma worden kinderen
tegenwoordig al wel ingeënt tegen hersenvliesontsteking veroorzaakt
door de bacterie Haemofilus influenza type b (Hib-vaccinatie).
Er is nog geen werkzaam vaccin tegen de ook voorkomende
meningokokkenziekte type B.
Ook na vaccinatie is er dus nog steeds een kleine kans dat iemand de
meningokokkenziekte krijgt.
Naar boven.
Meer weten?
Voor meer informatie kunt u de internetpagina van GGD West-Brabant
raadplegen: www.ggdwestbrabant.nl. Voor informatie over de landelijke
inentingscampagne kunt u bellen met het landelijke informatienummer
0800-3008051.
Verder kunt u voor informatie terecht bij de GGD West-Brabant,
Zuidoostsingel 21 Bergen op Zoom, telefoon: (0164) 28 74 15.
Openingstijden: maandag tot en met donderdag van 9.00 - 14.00 uur. U
bent ook welkom bij Thuiszorg Breda, Wilhelminasingel 5, geopend van
maandag t/m vrijdag van 8.30 - 17.30 uur, telefoon: (076) 526 55 55.
Naar boven