Partij van de Arbeid
Hoofdpunten openingswoord Ad Melkert t.b.v. het congres
"Fluitend naar je werk" op 20 april 2002
Embargo tot moment van uitspreken
!! Gesproken woord geldt !!
* Als je tegenwoordig aan mensen vraagt hoe het met ze gaat,
antwoorden ze niet `goed', maar `druk'. Iedereen is druk, druk, druk. (ik
sluit mezelf daarbij niet uit);
* Arbeid en zorg; combinatiemodel uitgangspunt van beleid. Dat
betekent mogelijkheden om zelf te zorgen (vgl. zorgverlof, ouderschapsverlof
en deeltijdarbeid), en uitbesteden (kinderopvang en persoonlijke
dienstverlening).
* Op deze terreinen is de afgelopen 4 jaar veel gebeurd (wet basis
voorziening kinderopvang komt eraan, er is een wettelijk recht op
deeltijdarbeid en zorgverlof), maar op terrein van dienstverlening is het
kabinet blijven steken.
* Ik heb als minister van SZW op dat terrein de nodige initiatieven
genomen. Voor de 140 experimenten dagindeling die nu lopen is toen de basis
gelegd. Daarbij zitten interessant projecten, zoals
* de plushulp in Hengelo (integratie van schoonmaak en andere
diensten);
* ontwikkeling franchise formule zorgondernemerschap (kinderopvang,
mantelzorg) door Humanitas;
* ontwikkeling van dienstenknooppunten, waar integratie van
voorzieningen plaats vindt (Nieuwe Rijn in Utrecht);
* het maken van een begin met employee benefits door werkgevers (b.v.
BN Amro).
Ik heb toen ook een begin gemaakt met de Witte Werkster regeling. Twee
vliegen in een klap; stimuleren van werkgelegenheid voor laaggeschoolden en
aanbieden van diensten. Er zijn veel goed lopende initiatieven ontstaan.
Maar ook de nodige knelpunten die opgelost dienen te worden. Zo is de vraag
groot en het aanbod laag, o.a. vanwege het imago van het werk,
arbeidsomstandigheden (geïsoleerd eentonig werk), en de armoede val. De
voorwaarden die gesteld worden aan de werknemers kunnen versoepeld worden;
zo moet iemand nu minimaal een jaar staan ingeschreven, en minimaal 15 uur
werken. Waarom niet iedereen die zich aanmeldt bij het CWI in aanmerking te
laten komen voor dit werk? B.v. ook herintreders.
Maar er moet meer gebeuren. De markt voor persoonlijke dienstverlening biedt
vele kansen. Niet 2, maar 5 vliegen in een klap:
* verhogen arbeidsparticipatie vooral van vrouwen;
* verbeteren van de balans werk en privé
* vergroting banen voor laagopgeleiden;
* optimale ordening van markten;
* verhoging van het nationaal inkomen.
Een werkgroep die de ontwikkeling van de markt voor persoonlijke
dienstverlening (voorzitter: Hans Kamps) in kaart heeft gebracht heeft laten
onderzoeken dat een goed aanbod van diensten een positief effect van 75.000
full time banen kan omvatten.
Helaas heeft minister van EZ weinig oog voor deze nieuwe markt. Zij verwijst
vooral naar bestaand beleid (dagindeling e.d.) en was niet bereid nieuwe
initiatieven te nemen.
Ik vind dat dat wel moet en doe hier een aantal voorstellen die het kabinet
nader in kaart moet brengen. Hopelijk kunnen enkele daarvan een plek krijgen
in een volgend regeerakkoord:
De PvdA wil dat de regering een stimuleringsprogramma voor persoonlijke
diensten- en zorgfuncties ontwikkelt. Het creëren van werkgelegenheid en het
stimuleren van dienstverlening voor de komende vier jaar dienen hierin
centraal te staan. Daarom wil de PvdA dat de regering de mogelijkheden en de
financiële consequenties van de volgende voorstellen in kaart brengt:
* Het combineren van functies. Schoonmaken is een zwaar vak; als dit
werk gecombineerd kan worden met het verrichten van andere diensten, zoals
huisdierverzorging, boodschappen doen en andere lichte werkzaamheden kan het
een aantrekkelijker functie worden. Via dagindeling loopt er een project met
plushulpen in Hengelo. Dat kan een model zijn voor verdere ontwikkeling van
verdere persoonlijke dienstverlening. Ik denk ook aan nieuwe functies zoals
die van dienstmakelaar en persoonlijk dienstverleners erkend worden.
* Werk aan nieuwe combinaties van bestaande functies en bevorder dat
belemmeringen in cao's en andere regelingen worden weggenomen. Combineer
b.v. de functies van onderwijsassistent, leidster buitenschoolse opvang en
begeleider overblijven. Nu vallen die functies onder verschillende cao's, en
zijn moeilijk te combineren tot een meer substantiële baan.
* Het BTW_tarief op persoonlijke dienstverlening verlagen van 19% naar
6%. Net als in Amerika willen steeds meer werkgevers van alles regelen voor
hun werknemers. Dat gaat van de verhuizing tot en met de was en de werkster.
Bedrijven bieden dan een breed pakket aan persoonlijke diensten op het werk.
Behalve al deze diensten gericht op het 'creëren' van meer vrije tijd, gaan
bedrijven ook steeds meer zich op de vrije tijd zelf richten door werknemers
een kortingskaart te bieden voor onder meer winkels, sportcentra en hotels.
Ook kan gedacht worden aan kledingdiensten, boodschappendiensten op het
werk, strijkdiensten, administratie etc.
* Een loket voor persoonlijke dienstverlening in het kader van sociale
activering op een centrale lokatie, bijvoorbeeld de school. Dat kan met
inzet van werklozen. In dat geval organiseert het CWI samen met bijvoorbeeld
de brede school en buitenschoolse opvang activiteiten in het kader van de
sociale activering gericht op persoonlijke dienstverlening door mensen met
een grote afstand tot de arbeidsmarkt (fase 4). Op een centraal punt
(bijvoorbeeld in het schoolgebouw) wordt een loket ingericht waar werkende
ouders terecht kunnen met hun behoefte aan diensten. Het aanbod kan worden
georganiseerd door buurtbedrijfjes (zie project in Soest). Maar het centrale
punt kan ook - los van de inzet van werklozen - als een soort databank
fungeren tussen vraag en aanbod. Ook kan worden gedacht aan een
abonnementsysteem (zoals in Rotterdam). In Valkenburg wordt gewerkt aan een
Buurtbeheerbedrijf, die diensten aanbiedt aan ouders. In Oss aan een
Buitenschools Net met een kledingreparatieservice, kinderkapper,
bandenplakservice, advertentieservice etc.
* Als publieke voorzieningen worden (her)ingericht, moet altijd
bekeken worden of deze gecombineerd kunnen worden met voorzieningen voor
persoonlijke dienstverlening. Dienstenknooppunten spelen een centrale rol in
het ruimtelijk beleid in relatie tot dagindeling. In Almelo is een project
waarin het ROC in haar nieuwbouwplannen rekening houdt met het combineren
van voorzieningen voor haar onderwijsactiviteiten, maar wordt tegelijk de
mogelijkheid open gehouden om een breed aanbod van commerciële diensten voor
derden aan te bieden. Er wordt aan de volgende voorzieningen gedacht:
kinderopvang, boekwinkeltje, internetcafé, gemakswinkel, uitzendbureau,
kapsalon, schoonheidssalon, fitnessstudio, hotel en noodhospitaal. In
Maastricht wordt in samenwerking met de Thuiszorg de kinderopvangvoorziening
verbreed naar medische zorg voor kinderen, het aanbieden van opvang in het
geval van calamiteiten, het aanbieden van huishoudelijke diensten en meer
samenwerking tussen organisaties.
* Stimuleer de vertaling van persoonlijke dienstverlening in `employee
benefits' van bedrijven en bedrijfstakken. Zie de lopende initiatieven bij
Unilever bestfoods (hand in hand kameraden!) en bij het Kruiswerk, waar
werkgelegenheid en buurtvoorzieningen gecombineerd worden. Hier wordt m.n.
werkgelegenheid voor mensen met geringe scholing gecreëerd Ook I/D banen
kunnen hierbij ingezet worden.
De overheid moet het goede voorbeeld geven als launching customer in
het kader van employee benefits. Men verwijst alleen naar het ministerie van
EZ. Maar dat zou ook moeten gelden voor andere ministeries en gemeenten. Zie
b.v. Denemarken waar ondernemers die persoonlijke diensten in de huishouding
bieden een afdrachtkorting (de Danish Home Service Scheme) krijgen. Zo'n
afdrachtskorting zou ook voor Nederland onderzocht moeten worden.
Met een goed stimuleringsprogramma investeren we in de kwaliteit van
de samenleving door werkgelegenheid te scheppen en de dienstverlening te
vergroten. Behalve de witte werksters wil de PvdA ook de groene tuinman, de
paarse oppas en de rode dienstenmakelaar.
Doorgaans ga ik al fluitend naar mijn werk. Maar met deze
voorzieningen zou ik nog vrolijker dan nu ook weer terug naar huis gaan.
Partij van de Arbeid