LEI
persbericht / nr. 1687
16-mei-2002
Nederlandse boeren en tuinders werken wereldwijd
Per jaar vestigen zich zo'n 250 tot 350 Nederlandse boeren en tuinders
in het buitenland, de meeste in West-Europa of Noord-Amerika. De
overige trekken naar alle windstreken. Tuinders richten zich vooral op
Spanje, de Verenigde Staten en Kenia. Akkerbouwers kiezen meest voor
Oost-Europa, en ook de meeste melkveehouders blijven dichtbij, met het
accent op Denemarken. Varkenshouders hebben een voorkeur voor
Duitsland. Dat blijkt uit een inventarisatie die het LEI heeft
uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV, LTO-Nederland en de
Christelijke en Katholieke emigratiecentrales.
De emigranten komen niet uit één bepaalde sector, maar zij
vertegenwoordigen alle takken van land- en tuinbouw. Het zijn in het
algemeen goede ondernemers en zo staan ze in het buitenland ook
bekend. Ervaring en voldoende startkapitaal zijn belangrijke factoren
om te slagen. Betere mogelijkheden voor bedrijfsontwikkeling door
lagere kosten voor grond, productierechten en soms arbeid vormen vaak
het motief voor emigratie. Daarnaast vindt een aantal emigranten
Nederland steeds 'boeronvriendelijker'. In het algemeen integreren de
Nederlanders vrij gemakkelijk in het buitenland, maar zij houden vaak
nog lang nauwe banden met Nederland of met andere Nederlanders in hun
omgeving. Dat geldt vooral in landen met een sterk afwijkende cultuur.
Een deel van de ondernemers die een bedrijf in het buitenland starten,
houdt ook een vestiging in Nederland aan; vandaar de benaming
semigranten. Ook van de echte emigranten houdt een deel zakelijke
contacten met Nederlandse bedrijven. Soms gebeurt dit binnen
productie- en afzetketens die vanuit Nederland worden geregisseerd.
Voorbeelden daarvan zijn te vinden in de bloementeelt in Kenia of de
aardappelteelt in Polen. De relaties met Nederlandse leveranciers of
afnemers worden overigens alleen aangehouden als dat zakelijke
voordelen biedt. Als het land van vestiging even goede of betere
voorwaarden biedt, gaat de keus al gauw in die richting. In veel
productietakken blijven de geëmigreerde boeren en tuinders korter of
langer gebruik maken van het Nederlandse kennisnetwerk, bijvoorbeeld
door middel van vaktijdschriften.
Emigratie zal zich de komende jaren blijven voordoen, maar het is niet
duidelijk of ze zal toenemen. Er zijn wel factoren die in die richting
werken, zoals de steeds schaarser wordende ruimte in Nederland, de
uitbreiding van de EU die tot meer zekerheid leidt voor vestiging in
de toetredende landen, en in het algemeen de verdere
internationalisering van de agrosector. Ondanks die
internationalisering blijken in veel landen in de praktijk grote
barrières te bestaan voor het verwerven van grond, gebouwen en
productierechten. Onbekendheid met fiscale wetgeving en
levensomstandigheden leidt ook nogal eens tot teleurstellingen. Het
onderzoek concludeert dan ook dat ondernemers die emigratie overwegen,
belang hebben bij goede juridische, economische en sociale
voorlichting.
---
'Boeren' op vreemde bodem; Over emigratie en semigratie. Bekijk het
rapport: 2.02.06.