Productschap Margarine
Europese Commissie stelt handelsnormen olijfolie vast
Nadat de Europese Commissie en de EU-lidstaten het afgelopen halfjaar
diverse malen uitgebreid van gedachten hadden gewisseld over de toe te
passen handelsnormen voor olijfolie(producten), is hierover onlangs de
knoop doorgehakt. In het Beheerscomité oliën en vetten van 15 mei jl.
heeft een ruime meerderheid van de lidstaten zich overigens niet
zonder kritiek in positieve zin uitgesproken over de door de Commissie
voorgestelde normen.
De handelsnormen omvatten onder meer bepalingen aangaande
etikettering, verpakking, aanvullende productinformatie, facultatieve
vermeldingen en oorsprong.
Reikwijdte
In het kader van deze handelsnormen worden nadere regels gesteld aan
de verkoop via de detailhandel van:
1. (Extra) olijfolie van eerste persing;
2. Olijfolie bestaande uit geraffineerde olijfoliën en olijfoliën van
eerste persing;
3. Olie uit afvallen van olijven (olive pomace oil / huile de
grignons dolive);
4. Mengsels van bovengenoemde oliën en andere plantaardige oliën;
5. Voedingsmiddelen waaraan de onder 1 t/m 3 genoemde oliën zijn
toegevoegd.
(N.B. Olijfolie die uitsluitend bestaat uit geraffineerde olie,
mag niet via de detailhandel worden aangeboden.)
De reikwijdte van deze handelsnormen, en in het bijzonder de opgenomen (etiketterings)bepalingen voor voedingsmiddelen waaraan olijfolie of olie uit afvallen van olijven is toegevoegd, stuitte op forse bezwaren van de meeste lidstaten. De EU-lidstaten hebben de Commissie namelijk vorig jaar verzocht duidelijker regels te formuleren voor de etikettering van mengsels van olijfolie en andere plantaardige oliën. Hierbij is echter met geen woord gerept over voedingsmiddelen waaraan olijfolie is toegevoegd. De Commissie heeft het verzoek van de lidstaten echter zeer ruim geïnterpreteerd door ook de genoemde voedingsmiddelen bij deze handelsnormen te betrekken. De grote groep lidstaten die zich in het Beheerscomité oliën en vetten herhaaldelijk uitsprak tegen de opname van deze voedingsmiddelen, kreeg van de Commissie steevast het antwoord dat zij hiermee beantwoordde aan eerdere verzoeken van het Europees Parlement. Wel heeft de Commissie met name de elementen die betrekking hadden op deze categorie voedingsmiddelen het afgelopen halfjaar steeds verder afgezwakt.
Etikettering - mengsels van oliën
Voor mengsels van genoemde olijfolievarianten (incl. olie uit afvallen
van olijven) en andere plantaardige oliën worden de
etiketteringsregels met ingang van 1 november 2003 aanzienlijk
aangescherpt. De aanwezigheid van olijfolie in deze mengsels mag op
het etiket slechts via beelden of grafische voorstellingen naar voren
worden gebracht indien het mengsel voor meer dan 50 procent uit
olijfolie bestaat. Bovendien moet als handelsbenaming Mengsel van
plantaardige olie (of specifieke olie) en olijfolie worden vermeld.
Deze vermelding dient onmiddellijk gevolgd te worden door het
percentage olijfolie in het mengsel. Deze verplichte handelsbenaming
en de vermelding van het percentage olijfolie gelden eveneens voor
mengsels waar behalve de ingrediëntenlijst elders op het etiket in
woord de aanwezigheid van olijfolie naar voren wordt gebracht.
Etikettering - overige voeding
Voor voedingsmiddelen (bijv. margarine, bak- en braadproducten en
sausen) waaraan olijfolie als ingrediënt is toegevoegd en waar op het
etiket behalve in de ingrediëntenlijst elders in woord, beeld of
grafische voorstelling naar olijven of olijfolie wordt verwezen,
gelden vanaf 1 november 2003 eveneens strengere regels. Deze zijn
echter dankzij de oppositie van een breed front van lidstaten - minder
vergaand dan de vastgestelde normen voor eerdergenoemde mengsels van
oliën. Voor dit brede assortiment aan olijfolieproducten is geen
minimumpercentage toegevoegde olijfolie vastgesteld. Bovendien zijn
producenten van dergelijke producten niet gebonden aan een
gereguleerde handelsbenaming. Wel dient de gekozen handelsbenaming
direct gevolgd te worden door de vermelding van het percentage van de
aan het product toegevoegde olijfolie. Dit percentage mag zijn
gebaseerd op het nettogewicht van het product of - vergezeld van de
precisering percentage vetstoffen - op het totale vetgehalte van het
product. De mogelijkheid om het toegevoegde percentage olijfolie
hierbij te vermelden op basis van het vetgehalte, heeft de Commissie
geboden op uitdrukkelijk verzoek van de Nederlandse delegatie.
Geraffineerde olijfolie
Geraffineerde olijfolie mag zoals eerder gesteld - niet via de
detailhandel worden aangeboden, maar er bestaat geen beperkende of
verbodsbepaling voor voedingsmiddelen waaraan geraffineerde olijfolie
is toegevoegd. Dit laatste heeft de Commissie zich welhaast zeker niet
gerealiseerd. De etiketteringsvoorschriften voor het ingrediënt
geraffineerde olijfolie in voedingsmiddelen blijven vooralsnog dan ook
beperkt tot de horizontale QUID-bepalingen (kwantitatieve
ingrediëntendeclaratie) van de algemene etiketteringsrichtlijn.
Verpakkingsvoorschriften
De betrokken oliën mogen vanaf 1 november 2002 in beginsel slechts
worden verhandeld in een verpakking van maximaal 5 liter. Deze
verpakking moet bovendien voorzien zijn van een zodanig verzegelde
sluiting dat het voor de gebruiker van deze olie controleerbaar is of
de verpakking reeds geopend is geweest. Genoemde
verpakkingsvoorschriften zijn niet van toepassing op producten die
vóór 1 augustus 2002 op legale wijze in de EU zijn geproduceerd of
vóór deze datum via invoer in het vrije verkeer zijn gebracht.
Lidstaten houden na 30 oktober a.s. wel de mogelijkheid voor
collectieve instellingen (restaurants, kantines, ziekenhuizen etc.) op
nationaal niveau een hogere maximuminhoud vast te stellen. De vraag
stellen of met deze verpakkingsvoorschriften in de praktijk een einde
zal komen aan de eeuwenoude Italiaanse gewoonte van losse verkoop van
olijfolie van producent aan consument, is haar beantwoorden.
Aanvullende productinformatie
Om de Europese consument meer inzicht te verschaffen in de wijze van
productie van de verschillende categorieën olijfolie en olie uit
afvallen van olijven geldt vanaf 1 november 2003 de verplichting
hierover aanvullende informatie te verschaffen op het etiket. De
vastgestelde beschrijvingen maken deel uit van deze handelsnormen,
maar een officiële Nederlandse vertaling hiervan zijn pas beschikbaar
na publicatie in het Publicatieblad van de EG. Deze wordt overigens
binnenkort verwacht.
Facultatieve vermeldingen
Het betreft hier de regulering van vermeldingen op het etiket die
verband houden met eerste koude persing, koude extractie,
organoleptische eigenschappen en zuurgraad.
Eerste koude persing / koude extractie
De vermeldingen eerste koude persing en koude extractie mogen vanaf 1
november 2003 uitsluitend worden gebruikt voor (extra) olijfolie van
eerste persing die is verkregen bij een temperatuur van minder dan
27°C. Deze olie moet bovendien zijn verkregen via de eerste
mechanische persing van de olijvenmassa met behulp van een
traditioneel extractiesysteem met hydraulische persen (eerste koude
persing) of via percolatie of centrifugering van de olijvenmassa
(koude extractie).
Organoleptische eigenschappen
De op het etiket vermelde organoleptische eigenschappen van olijfolie
dienen gebaseerd te zijn op de op Europees niveau vastgestelde
analysemethode (Verordening 2568/91). Momenteel omvat deze verordening
uitsluitend een omschrijving van de positieve organoleptische
eigenschappen fruitig, bitter en scherp. Deze eigenschappen gelden
bovendien tot dusver uitsluitend voor (extra) olijfolie van eerste
persing. De Europese Commissie streeft wel naar een spoedige
uitbreiding van deze waaier aan positieve organoleptische kenmerken,
zodat de producenten ook na 30 oktober 2003 de mogelijkheid hebben
c.q. houden de geur en/of smaak van hun producten nader te typeren.
Zuurgraad
Als na 30 oktober 2003 de (maximale) zuurgraad van de olijfolie op het
etiket wordt vermeld, dient dit vergezeld te gaan van informatie over
het peroxidegetal, het wasgehalte en het absorptievermogen in het
ultraviolette gebied. Deze aanvullende verplichting heeft de Commissie
geïntroduceerd omdat de vermelding van louter de zuurgraad kan leiden
tot misleiding van de consument. Olijfolie met een lage zuurgraad kan,
maar hoeft geen olie van hoge kwaliteit te zijn. Om de kwaliteit van
de olie in relatie tot de zuurgraad te bepalen, zijn aanvullende
gegevens (peroxidegetal, wasgehalte etc.) nodig.
Oorsprong
Op het aspect van de facultatieve vermelding van de oorsprong op het
etiket van (extra) olijfolie van eerste persing worden geen
noemenswaardige wijzigingen doorgevoerd. Wel heeft de Commissie
aangegeven voor deze hogere categorieën olijfolie te streven naar een
systeem van verplichte oorsprongsvermelding. Hiertoe kan echter pas
worden besloten als de Europese Unie kan beschikken over een
tracerings- en controlesysteem voor alle in de EU verhandelde
olijfoliën. Vermelding van de oorsprong op het etiket van de overige
categorieën, te weten Olijfolie bestaande uit geraffineerde olijfoliën
en olijfoliën van eerste persing en Olie uit afvallen van olijven
blijft verboden.
Informatie
Nadere inlichtingen over dit onderwerp worden verstrekt door Frans
Köster, tel. 070-3195118, fax 070-3191476, e-mail koster@mvo.agro.nl.