European Commission
IP/02/813
Brussel, 5 juni 2002
De Commissie stimuleert de kandidaat-lidstaten om hun bestuurlijke
capaciteit verder te ontwikkelen
De onderhandelingen over de uitbreiding van de EU vorderen in een
bevredigend tempo en de kandidaat-lidstaten voldoen tot dusver over
het algemeen aan de verplichtingen die zij tijdens die
onderhandelingen aangaan en houden zich aan de afgesproken
tijdschema's. In de tussentijd moeten de kandidaat-lidstaten hun
bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit verder ontwikkelen om op de
juiste wijze de regels en normen van de Europese Unie bij toetreding
te kunnen overnemen en handhaven. Om dit te bereiken heeft de
Commissie met iedere kandidaat-lidstaat individuele actieplannen
opgesteld, die nu uitgevoerd worden. Op initiatief van de commissaris
voor uitbreiding, Günter Verheugen, heeft de Europese Commissie
vandaag een verslag goedgekeurd waarin een gedetailleerd overzicht
wordt gegeven van de punten die in de actieplannen aan de orde komen
en de Commissie is ervan overtuigd dat de kandidaat-lidstaten de
komende maanden de nodige vorderingen zullen maken. Het is van groot
belang dat de kandidaat-lidstaten ten volle gebruik maken van de
mogelijkheden die de actieplannen bieden, en hun inspanningen langs
deze lijnen intensiveren.
Aan de meeste verplichtingen wordt voldaan
De Europese Raad heeft benadrukt dat vooruitgang bij de
onderhandelingen gepaard dient te gaan met opneming van de bestaande
EU-wetten - het "acquis communautaire" - in de nationale wetgeving en
feitelijke tenuitvoerlegging en handhaving ervan. De voorlopige
sluiting van een onderhandelingshoofdstuk is in de meeste gevallen
gebaseerd op toezeggingen van het betrokken land. De Commissie acht
het van essentieel belang dat deze toezeggingen feitelijk worden
geïmplementeerd en volgt de vorderingen in dit verband nauwgezet.
Aangezien de landen waarmee momenteel onderhandelingen gaande zijn,
zich regelmatig verbinden specifieke maatregelen vóór de toetreding af
te ronden, voorziet de Commissie in permanent toezicht en informeert
de lidstaten regelmatig over de ontwikkelingen op dit terrein. Op een
aantal terreinen, waaronder bijvoorbeeld voedselzekerheid, beheer van
EU-fondsen, milieu, douane, nucleaire veiligheid en productveiligheid,
wordt dit regelmatige toezicht aangevuld met intercollegiale toetsing
en vergelijkbare monitoringacties. Door middel van intercollegiale
toetsingen kunnen kandidaat-lidstaten deskundigen uit de lidstaten en
van de Commissie betrekken bij de evaluatie van de bestuurlijke
capaciteit.
Het vandaag goedgekeurde verslag toont aan dat de meeste toezeggingen
van de kandidaat-lidstaten gerealiseerd worden volgens de afgesproken
tijdschema's, al zijn op enkele gebieden verdere inspanningen nodig.
Daarnaast zet de Commissie het monitoringproces voort totdat de nieuwe
lidstaten daadwerkelijk toetreden.
Actieplannen ter vergroting van de bestuurlijke capaciteit
Een kernelement van de voorbereidingen op toetreding van de
kandidaat-lidstaten, en een cruciale factor voor het succes van het
uitbreidingsproces, is de ontwikkeling van adequate bestuurlijke en
gerechtelijke capaciteit voor de tenuitvoerlegging en handhaving van
het acquis vanaf de datum van toetreding. De Commissie acht het van
groot belang te waarborgen dat de kandidaat-lidstaten over voldoende
capaciteit op dat terrein beschikken tegen de tijd dat zij toetreden.
Ter ondersteuning van de inspanningen van de kandidaat-lidstaten zijn
institutionele opbouw en daarmee verband houdende investeringen al
sinds begin jaren negentig een van de doelstellingen van EU-bijstand
in het kader van Phare en vormen zij tweederde van de nationale
Phareprogramma's.
In 2001 besloot de Commissie dat krachtiger actie nodig was en
lanceerde begin 2002 voor elk van de kandidaat-lidstaten een actieplan
ter versterking van de bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit. Het
actieplan gaat vergezeld van speciale financiële bijstand voor een
bedrag van maximaal 250 miljoen in 2002. Hiermee komt de totale
bijdrage van de EU op dit terrein op ongeveer 1 miljard in 2002.
In de actieplannen worden voor ieder land de volgende stappen
vastgesteld die nodig zijn om een adequaat niveau van bestuurlijke en
gerechtelijke capaciteit te bereiken.
De plannen zijn overeengekomen met de landen waarmee onderhandelingen
gevoerd worden en de tenuitvoerlegging is van start gegaan. Een
gedetailleerd overzicht van de voornaamste maatregelen in dit verband
is in dit verslag opgenomen. De Commissie is ervan overtuigd dat de
landen waarmee onderhandelingen gaande zijn, op die basis, en op
voorwaarde dat elk land zijn inspanningen voortzet en intensiveert, de
komende maanden de nodige vorderingen zullen maken. De Commissie zet
zich ervoor in dat deze aanpak vruchten zal afwerpen.
Een gedetailleerde beoordeling van de daadwerkelijke vooruitgang met betrekking tot het voldoen aan alle criteria voor toetreding zal plaatsvinden in de periodieke verslagen over 2002, die naar verwachting op 16 oktober 2002 goedgekeurd zullen worden met het oog op de Europese Raad in Brussel. De Commissie zou op basis van de periodieke verslagen over 2002 aanbevelingen moeten kunnen doen aan de kandidaat-lidstaten die klaar zijn voor toetreding.
Van alle lidstaten wordt verwacht dat zij hun bestuurlijke capaciteit
regelmatig aanpassen aan het zich ontwikkelende acquis. Het opbouwen
van adequate bestuurlijke capaciteit is een proces dat niet stopt bij
toetreding, maar ook daarna moet worden voortgezet. Dit illustreert
het belang van het voorstel van de Commissie om de nieuwe lidstaten na
de toetreding via een speciale overgangsfaciliteit ter waarde van 380
miljoen verdere steun te verlenen.
In de tussentijd moeten de Unie en de kandidaat-lidstaten zich
"mentaal" blijven voorbereiden op de uitbreiding. Nu de eerste
toetredingen dichterbij komen, mag de publieke dialoog over de
uitbreiding niet stilvallen, maar moet deze juist worden
geïntensiveerd. Dit is nodig om de risico's en voordelen ervan uit te
leggen, misvattingen aan te pakken en de burgers te laten weten dat
hun bezorgdheid serieus wordt genomen. De communicatiestrategie van de
Commissie voor de uitbreiding, waarover in een apart verslag wordt
bericht, is een belangrijk instrument in dit verband. De uitbreiding
kan alleen slagen als er democratisch draagvlak voor bestaat.