European Commission

IP/02/858

Brussel, 13 juni 2002

Commissie wil 700 miljoen euro investeren in nanotechnologieonderzoek

Machines met de afmetingen van een molecule zullen ooit door onze bloedsomloop bewegen, geïnfecteerd weefsel opsporen en vernietigen en onze wonden helen. Dit is slechts een van de toepassingen van nanotechnologie. Op 14 juni 2002 zal de onderzoekcommissaris van de EU, Philippe Busquin, in Grenoble een informatiedag over nieuwe grenzen in de nanotechnologie voorzitten. Nanotechnologieonderzoek staat nog in de kinderschoenen en kan veel efficiënter plaatsvinden, wanneer het op EU-niveau wordt gecoördineerd en gesubsidieerd. Daarom zal de Commissie 700 miljoen euro uittrekken voor nanotechnologieonderzoek in het zesde kaderprogramma voor onderzoek. Zonder maatregelen van de EU zal de sector in Europa zijn break-even-punt niet bereiken en niet van de grond komen en zullen verschillende onderzoekprojecten versnipperd blijven. Nanotechnologie die al tot innovatieve toepassingen leidt in uiteenlopende sectoren zoals informatietechnologie (IT), de automobielindustrie, cosmetische industrie, chemische industrie en verpakkingsindustrie, zal ook tot geheel nieuwe toepassingen leiden, waardoor nieuwe industriesectoren kunnen ontstaan. Tot de meest veelbelovende nanotechsectoren behoren opslag en distributie van energie, detectie, meting en beproeving, processoren en displaytechnologie, bioanalyse en afgifte van geneesmiddelen, robotica en protheseontwikkeling.

"Ondernemingen kunnen niet alles zelf doen", aldus commissaris Busquin. "De uitdaging is zo groot dat gedegen partnerschappen tussen de openbare en particuliere sector nodig zijn. Tevens moeten overheidsinstanties toezien op de ethische en sociale aspecten van nanotechnologie. De Amerikaanse regering steekt jaarlijks 600 tot 700 miljoen USD in deze sector. De Commissie wil hierop een antwoord geven door in het komende zesde kaderprogramma (2003-2006) over een periode van vier jaar meer dan 700 miljoen euro te bestemen voor nanotechnologieonderzoek. Met bijdragen uit de particuliere sector zou het totale bedrag 1 miljard euro moeten bedragen".

De informatiedag over nanotechnologie zal worden gehouden in het CEA-Minatec-centrum voor speerpuntonderzoek in Grenoble. Het evenement vormt een vervolg op een Europees-Amerikaanse conferentie over nanotechnologie en nanofabricage, de derde in een reeks gezamenlijke conferenties met de Amerikaanse National Science Foundation. Een aantal van de beste specialisten uit de onderzoekwereld, de industrie en de financiële wereld zullen elkaar hier treffen. Er zal worden gesproken over belangrijke wetenschappelijke, technologische en economische uitdagingen van de nanotechnologie, waarbij zal worden ingegaan op de mogelijkheden die Europa heeft om op dit veelbelovende gebied een kritische massa te bereiken.

Wat is nanotechnologie?

Het voorvoegsel "nano" wijst op extreem kleine afmetingen. Een nanometer (nm) is één miljardste meter, d.w.z. ongeveer 80.000 keer zo klein als de dikte van een mensenhaar. Bij nanotechnologie worden materialen op nanoschaal beheerst. Dat houdt extreme miniaturisering in, waarbij materialen worden gevormd met een fijnstructuur van nanoafmetingen. Tevens betekent dit dat er minuscule objecten moeten worden gemanipuleerd en samengevoegd met de afmetingen van moleculen en atomen.

Nanotechnologen bestuderen, manipuleren en controleren afzonderlijke atomen en molecules. Zodoende kunnen zij machines bouwen met de afmetingen van menselijke cellen en materialen en producten creëren met nanostructuren en speciale eigenschappen. Dankzij ultraminiaturisering en moleculaire fabricagetechnieken zullen nieuwe soorten gebruikersvriendelijke, intelligente, milieuvriendelijke producten en procédés ontstaan: alles, van huizen tot auto's en kleding tot communicatiesystemen en medische apparatuur, zou zo kunnen worden aangepast dat de prestaties vergeleken met thans aanzienlijk worden verbeterd. De mogelijkheden om uiteenlopende taken uit te voeren met ultrakleine apparaten die slechts een minimale hoeveelheid materiaal en energie verbruiken, zullen sterk bijdragen tot duurzame ontwikkeling.

De noodzaak van EU-maatregelen

De wetenschappelijke en technische uitdagingen van het werken op nanoschaal zijn enorm. Verdere vooruitgang is afhankelijk van het bundelen van kennis over gereedschappen en technieken en van de uitwisseling van deskundigheid over de wisselwerkingen tussen atomen en moleculen op dit nieuwe geavanceerde wetenschappelijke gebied. Nanotechnologie is een werkelijk multidisciplinair onderzoek- en ontwikkelingsgebied, waarop materiaalwetenschappers, medische onderzoekers en werktuigkundige en elektronische ingenieurs moeten samenwerken met biologen, fysici en chemici. Bovendien is de uitrusting voor manipulaties op nanoschaal momenteel vrij schaars. Samenwerking tussen deskundigen op verschillende gebieden, onderzoekers, ondernemingen, financiële instellingen en overheidsinstanties is dan ook van cruciaal belang. Dit kan alleen worden bereikt wanneer apparatuur en kennis worden gedeeld via netwerken en virtuele teams en wanneer multidisciplinaire samenwerkingsverbanden tussen de openbare en de particuliere sector worden opgezet die voldoende toegang hebben tot risicokapitaal en financieringsbronnen.

Nanotechnologie groeit uit tot een belangrijk speerpunt voor ondernemingen met risicodragend vermogen in Europa en de VS. Een recente studie in Europa heeft een lijst opgeleverd van 86 grensoverschrijdende nanotechnologienetwerken met meer dan 2.000 organisaties. Dit vertegenwoordigt een totaalbedrag van 200 miljoen euro aan overheidsfinanciering met nog eens 100 miljoen euro particuliere financiering.

De Europese Commissie tracht actief de ontwikkelingen op dit gebied te versnellen door integratie met gevestigde belanghebbenden te bevorderen, multidisciplinaire benaderingen en opleidingen aan te moedigen en bij te dragen tot het signaleren van nieuwe mogelijkheden en mogelijke oplossingen en producten.

In het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek van de EU (KP6) zullen "geïntegreerde projecten" worden opgezet om een nauwere relatie tussen onderzoek en innovatie te bevorderen. Deze projecten, waarin de samenwerking tussen industrie en onderzoek wordt bevorderd, zouden op veel gebieden moeten leiden tot radicaal andere productieprocédés. Daarnaast moeten "topnetwerken" leiden tot een langdurige integratie van publiek en particulier onderzoek op het gebied van de nanotechnologie.

Het prioritaire thema "nanotechnologie en nanowetenschap" van het zesde kaderprogramma heeft onder meer als belangrijke doelstellingen de verbetering van de fundamentele kennis op dit gebied, de ontwikkeling van nieuwe materialen, procédés en producten en de bevordering van het ontstaan van nieuwe industriesectoren. Daarnaast zal nanotechnologieonderzoek een centrale plaats innemen in andere thematische prioriteiten van KP6, zoals "biowetenschappen, genoomonderzoek en biotechnologie voor de gezondheid" en "technologieën van de informatiemaatschappij".

Journalisten die de informatiedag in Grenoble willen bijwonen, dienen contact op te nemen met:

Fabio Fabbi

Woordvoerder voor onderzoek

tel. +32 2 296.41.74 GSM +32 (0)498 96.41.74 fax +32 2 296.30.03 e-mail Fabio.Fabbi@cec.eu.int

Verdere informatie is te vinden op:

http://www.cordis.lu/nanotechnology

http://europa.eu.int/comm/research/growth/gcc/pressroom.html