Arcares
Masterplan nodig voor grijs
De vergrijzing van de bevolking vraagt niet alleen om geld, maar
vooral ook om een efficiënte zorg en een goede infrastructuur. Na acht
jaar paars moet grijs nu op de politieke agenda worden gezet.
Door Niek de Jong en Mariëlle Rompa
De oudere bepaalt de toekomst. Op dit moment is het percentage
65-plussers 13 procent, rond 2040 is dat 23 procent. Alleen al in de
komende tien jaar neemt het aanta175-plussers met bijna 15 procent
toe. Er komen dus niet alleen steeds meer ouderen, maar de ouderen
bereiken een steeds hogere leeftijd, waardoor het aantal
ouderdomsziektes toeneemt. In 2015 ligt het aantal dementerenden zelfs
40 procent hoger dan nu. Dus meer capaciteit, meer personeel en een
betere kwaliteit van zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen is
noodzakelijk. Het tweede paarse kabinet heeft een eerste stap gezet.
Het is aan de komende regering om het stokje over te nemen en een
snelle eindsprint te maken. Arcares, de brancheorganisatie van
verpleeg- en verzorgingshuizen, doet hiervoor enkele concrete
voorstellen.
Paars 2 heeft weliswaar geïnvesteerd, maar heeft niet gedereguleerd.
Twee voorbeelden verduidelijken dit. Er is extra geld gekomen voor het
terugdringen van de wachtlijsten. Een terechte prioriteit. Maar om
meer mensen in zorg te nemen en de wachtlijsten te bekorten is meer
personeel nodig. Om personeel te werven moet je geld uitgeven. En als
je personeel kunt krijgen dat niet de juiste (voor)opleiding heeft, en
dat was nogal eens het geval, moet je extra begeleiding geven.
Daarvoor is geen geld beschikbaar gesteld. Dus daalden de wachtlijsten
wel, maar niet zo d hard. Waarom dit stringente beleid handhaven
volgens vastgestelde regels?
Een tweede voorbeeld. Meer cliënten opnemen betekent ook meer bouwen.
Binnen de gezondheidszorg bekijkt niet alleen het College Bouw alle
bouwaanvragen, ook het ministerie van VWS buigt zich over alle
aanvragen voordat de toestemming volgt. Dus voordat de stenen kunnen
worden gestapeld, moet eerst een hoop papier worden gestapeld, en dat
duurt vaak jaren. Waarom deze regels vooraf? Als het volgende kabinet
meer verantwoordelijkheid bij de zorginstellingen legt en hen achteraf
afrekent op geleverde prestaties, zou dat de zorgsector een stuk
efficiënter én transparanter maken.
Niet alleen neemt het aantal ouderen in de komende jaren sterk toe. De
wensen van die 'nieuwe' ouderen zijn ook anders dan van de
hoogbejaarden die nu de verpleeg- en verzorgingshuizen bewonen. Voor
veel 'nieuwe' ouderen geldt dat ze zo lang mogelijk thuis willen
wonen. En worden ze opgenomen in een instelling, dan met behoud van
hun eigen levensstijl. Deze trend heeft belangrijke gevolgen voor de
wijze waarop we moeten investeren in de ouderenzorg. In de eerste
plaats betekent het dat we de huidige woningen moeten aanpassen, zodat
je er ook als oudere langdurig kan blijven wonen. Denk hierbij aan een
grotere toepassing van bijvoorbeeld ICT-oplossingen voor veiligheid.
In de tweede plaats moeten we de zorg veel meer naar de mensen toe
brengen, tot en met 24-uurs- zorg aan huis. Hiervoor moet een
24-uurszorginfrastructuur worden opgebouwd, onder meer bestaande uit
wijkgerichte zorgposten die zorg aan huis leveren. Deze 24-uurszorg
onderscheidt zich uitdrukkelijk van thuiszorg, omdat bij deze
24-uurszorg de zorgverlener direct oproepbaar moet zijn, 24 uur per
dag, in tegenstelling tot de thuiszorg waar op afspraak zorg wordt
verleend.
In de derde plaats zullen de nieuwe verpleeghuisplaatsen die worden
gebouwd niet in grootschalige gebouwen moeten worden ondergebracht.
Kleinschaligheid moet veel meer de norm worden.
Wij zijn van mening dat een nationaal Masterplan voor ouderenzorg en huisvesting hierin uitkomst en toekomst kan bieden. Doelstelling is: ruim 100.000 woningen geschikt maken voor de ouder wordende mens, 24.000 nieuwe woningen in woonzorgcomplexen en 10.000 kleinschalige verpleeghuisplaatsen voor dementerenden. De financiële basis van het masterplan komt voor rekening van verschillende ministeries, te weten VWS, VROM, de gemeenten, Binnenlandse Zaken dus, en Financiën.
Dat is nog niet alles. In de afgelopen jaren heeft de nadruk zo sterk op het verzorgen van zoveel mogelijk mensen gelegen, dat de aandacht voor de huidige 200.000 cliënten daaronder heeft geleden. Een kwartiertje extra zorg per cliënt per dag kan de kwaliteit van zorg al flink verbeteren. Daarvoor zijn 12.000 extra formatieplaatsen nodig. Dat is met een toch al schaarse arbeidsmarkt niet eenvoudig.
Het zal duidelijk zijn, na acht jaar paars is 'grijs' aan de beurt. De
komende regering krijgt een volle ouderenagenda. Dit is ook nodig
omdat de oudere van vandaag en morgen erop moet kunnen vertrouwen dat
de overheid van het rijke land dat hij mede heeft helpen opbouwen, hem
ook in deze levensfase ondersteunt.
---
Dit bericht is verschenen in het Algemeen Dagblad van 13 juni 2002.
Datum: 14/06/2002