Gemeente Dirksland
- Gemeente Dirksland drie rijksmonumenten rijker (18 juli 2002)
DIRKSLAND - Sinds enige weken is de gemeente Dirksland drie
rijksmonumenten rijker: de watertoren, de Rooms Katholieke
parochiekerk te Melissant en het toegangshek bij de Nederlands
Hervormde kerk te Dirksland. Staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur)
heeft zijn besluiten tot aanwijzing als beschermde monumenten eind
juni jl. bekendgemaakt aan de gemeenteraad.
Watertoren
De watertoren aan de Oudelandsedijk is in de jaren 1939-1941 gebouwd
naar een ontwerp van J. Gerber. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg,
die een belangrijke stem in het kapittel heeft bij het aanwijzen van
rijksmonumenten, prijst het zorgvuldig vormgegeven uiterlijk in de
architectuurstijl van de Delftse School, waarvan de toren geldt als
een bijzondere voorloper. Daarnaast heeft de watertoren
cultuurhistorische waarde vanwege zijn betekenis voor de geschiedenis
van de watervoorziening op Goeree-Overflakkee. Voorts noemt de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg het feit dat de toren met zijn 62,5
meter één van de hoogste watertorens van Nederland is. De grote mate
van gaafheid, de herkenbaarheid en de 'situationele waarde' in het
vlakke polderlandschap (een bijzonder 'landmark') waren tot slot ook
overwegingen om het ruim zestig jaar oude gebouw als rijksmonument aan
te wijzen.
Rooms katholieke parochiekerk
Evenals de watertoren wordt de Rooms Katholieke parochiekerk te
Melissant gezien als een bouwwerk met cultuurhistorische en
architectuurhistorische waarde. De kerk is in 1900 gebouwd in opdracht
van het bisdom Rotterdam. Architect A. Bruning ontwierp het gebouw,
een zaalkerk met een sacristie en twee kamers, in een sobere,
landelijke stijl met neogotische invloeden. Het aanvankelijke plan om
een grotere kerk (met toren en schoolgebouw) te bouwen ging niet door,
omdat het bisdom de parochie Melissant daarvoor te klein vond. De
gerealiseerde kerk, die inmiddels meer dan honderd jaar oud is, is van
belang als voorbeeld van de kerkbouw in kleinere Nederlandse kernen.
De Rijksdienst voor de Monumentenzorg is onder de indruk van de
samenhang tussen interieur en exterieur, de herkenbaarheid van de kerk
en de grote mate van gaafheid, ondanks het feit dat het
oorspronkelijke altaar niet meer in het gebouw is te vinden.
Toegangshek
Het toegangshek van de Nederlands Hervormde kerk te Dirksland
(eveneens een rijksmonument), gelegen aan de westzijde van de
Voorstraat, is geplaatst in het laatste kwart van de negentiende eeuw.
Het hekwerk, dat medio jaren negentig nog een schilderbeurt heeft
gehad, heeft typische neogotische details. De Rijksdienst voor de
Monumentenzorg vindt dat het hek redelijk gaaf bewaard is gebleven en
dat het een markante afscheiding vormt tussen openbaar en particulier
gebied. Ook de 'ensemblewaarde' van het hekwerk in relatie tot het
kerkgebouw speelde een rol bij de aanwijzing als rijksmonument.
Watertoren, parochiekerk en toegangshek zijn officieel geregistreerd
als rijksmonument. De Monumentenwet (1988), op grond waarvan de
aanwijzing altijd plaatsvindt, heeft als doel om monumenten van
bouwkunst en archeologie te behouden. In de wettelijke bepalingen
wordt steeds een afweging gemaakt tussen het algemeen
(cultuurhistorisch) belang en het particuliere belang (van de
gebruiker). Het is niet zo dat aan een beschermd monument niets mag
worden veranderd, maar voor wijzigingen moeten Burgemeester en
Wethouders wel een vergunning verstrekken. De watertoren is daarvan
een goed voorbeeld: het onderste deel krijgt de bestemming (van)
"horecagelegenheid". In totaal telt de gemeente Dirksland nu 28
rijksmonumenten.