OPG Groep N.V.
Halfjaarcijfers 2002 OPG Groep NV
1
Samenvatting
De winstgroei van OPG Groep in het eerste halfjaar 2002 is in belangrijke mate toe te
schrijven aan de gevoerde strategie die is gericht op de omvorming naar een sterk op
de consument en eindgebruiker gerichte handelsonderneming.
De resultaten in Polen (Orfe Groep) kwamen fors onder druk. Dat hield verband met
een vertraging in de marktgroei en met additionele debiteurenvoorzieningen.
Voor een ingrijpende reorganisatie van OPG's groothandelsactiviteiten in Nederland
is een voorziening gevormd ten laste van het buitengewoon resultaat.
Het resultaat exclusief buitengewoon resultaat en afschrijvingslasten op goodwill
steeg met circa 16% ten opzichte van het eerste halfjaar 2001. Inclusief afschrijving
op goodwill was sprake van een stijging van 3%.
Het interim-dividend wordt verhoogd met ¤ 0,05 tot ¤ 0,50 per aandeel.
Belangrijkste financiële resultaten
De omzet van OPG Groep steeg ten opzichte van de overeenkomstige periode in
2001 met 8% naar ¤ 1.045,4 miljoen. Het effect op de groepsomzet van acquisities
en desinvesteringen was per saldo neutraal; de omzetgroei was overwegend autonoom
van aard.
Exclusief het buitengewoon resultaat van ¤ 15,7 miljoen en het netto-effect van
de afschrijving goodwill van ¤ 3,8 miljoen steeg het resultaat ten opzichte van het
eerste halfjaar 2001 van ¤ 24,4 miljoen naar ¤ 28,2 miljoen, een stijging van 16%.
De overeenkomstige winst per aandeel steeg met ruim 14% tot ¤ 1,99.
Exclusief het buitengewoon resultaat, maar inclusief de afschrijvingslasten op goodwill
nam het resultaat ten opzichte van het eerste halfjaar 2001 toe van ¤ 23,7 miljoen
naar ¤ 24,4 miljoen, een stijging van 3%. Het nettoresultaat (inclusief buitengewoon
resultaat en afschrijving op goodwill) kwam in de eerste zes maanden van 2002 uit op
¤ 40,1 miljoen, een stijging van 28% ten opzichte van 2001.
Halfjaarbericht 2002
OPG Groep N.V.
HONDERDVIERDE BOEKJAAR
2
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
Het buitengewoon resultaat van ¤ 15,7 miljoen is enerzijds te herleiden tot de
boekwinst van ¤ 21,9 miljoen op de verkoop van de Gammaster-bedrijvengroep en
enkele kleinere posten (¤ 0,3 miljoen) en anderzijds tot de vorming van reorganisatievoorzieningen
van per saldo ¤ 6,5 miljoen (na belastingen).
Dit laatste bedrag wordt grotendeels bepaald door de voorziening voor de ingrijpende
herstructurering van de groothandelsactiviteiten in Nederland. De reorganisatie gaat
gepaard met nagenoeg een halvering van het werknemersbestand van OPG Groothandel
in 2005. OPG wil nadrukkelijk blijven bouwen aan en investeren in een zo sterk
mogelijke positie op de groothandelsmarkt.
Het bedrijfsresultaat (EBIT) verbeterde met 2% ten opzichte van het eerste halfjaar
2001. De EBITA (bedrijfsresultaat voor afschrijving goodwill) nam toe met 11%.
De operationele marge nam dan ook toe van 4,2% in het eerste halfjaar 2001 tot 4,4%.
De EBITA-stijging was vooral te danken aan de winstbijdrage uit de exploitatie van
apotheken, die deels autonoom van aard was en deels het gevolg van acquisities.
Daarnaast waren vooral ook de thuiszorg- en medische-distributieactiviteiten in
Nederland verantwoordelijk voor de resultaatverbetering. Bovendien lieten de groothandelsactiviteiten
in Nederland een wat hoger resultaat zien dankzij gerichte marktbewerking.
De winststijging van de groep kwam tot stand ondanks het wegvallen van
de bijdragen van Codi International (verkocht tweede halfjaar 2001) en met name de
Gammaster-bedrijvengroep (verkocht begin 2002).
De resultaten vanuit Polen bleven duidelijk achter bij die van het eerste halfjaar 2001.
De marktgroei nam sterk af als gevolg van door de overheid opgelegde beperkingen
aan het geneesmiddelenbudget. Het restrictieve overheidsbeleid hield rechtstreeks
verband met de verslechterde economische situatie aldaar. Mede daardoor steeg het
debiteurenrisico, wat OPG's Poolse dochter Orfe ertoe bracht om aanvullende voorzieningen
te treffen.
De belastingdruk in het eerste halfjaar 2002 bedroeg ruim 38%. Deze hoge belastingdruk
was te wijten aan fiscaal niet aftrekbare goodwill bij apotheekacquisities op basis
van aandelentransacties en door Orfe getroffen, niet fiscaal aftrekbare voorzieningen.
De kasstroom uit operationele activiteiten bedroeg ¤ 7,3 miljoen negatief tegenover
¤ 18,8 miljoen positief in de vergelijkbare periode in 2001. Het verschil is in hoofdzaak
toe te schrijven aan een oplopende werkkapitaalbehoefte.
Het interim-dividend wordt verhoogd met ¤ 0,05 tot ¤ 0,50 per aandeel A respectievelijk
volgestort aandeel B (waarvan 1/10 op het aandeel wordt uitgekeerd en 9/10
3
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
op het daaraan gerelateerde winstbewijs). Het dividend wordt betaalbaar gesteld op
20 augustus 2002.
Strategische voortgang
OPG's strategie is erop gericht om als handels- en distributieonderneming voor
geneesmiddelen en medische middelen het groeipotentieel te benutten dat de gezondheidszorgmarkten
bieden. Daarbij staat een rechtstreekse relatie met de eindgebruiker
centraal, onder meer via OPG's rol als manager van apotheekketens en in de thuiszorg.
OPG kiest voor verdieping en verbreding van marktposities en concentreert zich daarbij
op een beperkt aantal nationale markten.
In het afgelopen halfjaar steeg het aandeel in het bedrijfsresultaat (EBIT) van OPG's
direct op de consument gerichte activiteiten van 45% naar 53%. Gecorrigeerd voor
afschrijving goodwill (EBITA) bedraagt het aandeel thans ruim 56%. Dat gebeurde
via de gezonde ontwikkeling van de thuiszorgactiviteiten, de acquisitie van een in
diabetesbehandeling gespecialiseerd bedrijf (Hermedico), maar vooral door de verdere
uitbouw van OPG's apotheekketen (Mediveen Groep). De keten omvatte op de
balansdatum 137 apotheken, een stijging van 20 apotheken ten opzichte van eind
2001. Eind 2002 verwacht OPG zo'n 150 apotheken in eigendom te hebben.
Daarnaast werd het aantal apotheken in Polen uitgebreid van 60 eind 2001 tot 85.
Ten slotte werden de eerder aangekondigde acquisities in Polen van de groothandelsbedrijven
Cefarm Zielona Góra en Dr. Pokorowski afgerond.
In totaal is in de eerste helft van dit jaar ¤ 72 miljoen aan acquisities besteed.
Vooruitzichten
De markten waarop OPG actief is vertonen structurele groei. Mede daarom wordt
- onvoorziene omstandigheden daargelaten - een resultaat over het tweede halfjaar
verwacht dat in lijn zal zijn met het resultaat over het eerste halfjaar 2002. Tegen die
achtergrond wordt de structurele groeidoelstelling van 8 à 10% voor de winst per
aandeel exclusief afschrijving goodwill (en exclusief buitengewone resultaten) over
geheel 2002, haalbaar geacht. In het bijzonder wordt een voorbehoud gemaakt dat
de positie in Polen niet verslechtert.
Het resultaat zal naar verwachting weer voor een belangrijk deel worden gedragen door
de autonome en acquisitiegedreven groei van de eigendomsapotheken in Nederland.
OPG is voornemens haar acquisitiestrategie voort te zetten en door te gaan met
investeren in een zo krachtig mogelijke positie op de Nederlandse apotheekmarkt.
4
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
Ook de marketing- en distributieactiviteiten van medische middelen zullen bijdragen
aan de verdere ontwikkeling van de groep.
Sectorgewijze toelichting
Sector Farma Nederland
De Nederlandse farmaceutische markt bleef structureel groeien, maar in een iets lager
tempo in vergelijking met het eerste halfjaar 2001. Dat valt voor een deel te verklaren
uit het innovatietempo van de farmaceutische industrie, waarbij er verhoudingsgewijs
minder vernieuwende en dus hooggeprijsde geneesmiddelen op de extramurale markt
kwamen. De ziekenhuismarkt daarentegen groeide wel aanzienlijk, vooral als gevolg van
de beschikbaarheid van nieuwe middelen voor de behandeling van kanker en immuunziekten.
Daarnaast nam de groei van het aantal uitgeschreven recepten duidelijk af,
wat verband lijkt te houden met het voorschrijfgedrag van artsen.
De omzet van de sector Farma Nederland nam met 13% toe naar ¤ 623,7 miljoen.
Deze stijging was te herleiden tot de groothandelsomzetten in Nederland en in
mindere mate tot het effect van de acquisitie van apotheken.
De geneesmiddelenmarkt groeide in het eerste halfjaar met 7 à 8%. OPG's groothandelsomzet
groeide echter sneller. Eind juni 2002 was het marktaandeel dan ook
gestegen van 35% naar 36%.
Het bedrijfsresultaat van de sector steeg met ¤ 2,9 miljoen naar ¤ 24,4 miljoen, een
toename van 13%. De operationele marge (op EBITA-basis) steeg van 4,0% naar 4,6%,
in lijn met de verwachting uitgesproken in het Jaarverslag 2001. De stijging van het
bedrijfsresultaat van de sector was voornamelijk te danken aan de eigendomsapotheken.
Het aantal apotheken, ondergebracht in Mediveen Groep, nam in de verslagperiode
met 20 toe. De winstgevendheid van de groothandelsactiviteiten groeide niet navenant,
zij het dat de bijdrage uit de ziekenhuismarkt en de markt voor apotheekhoudende
artsen zich gunstig onderscheidde.
Sector Farma Internationaal
Na een vertraagde ontwikkeling in 2001 vertoonde de geneesmiddelenmarkt in België
een voorspoedige groei van circa 8%. De groei van de Poolse geneesmiddelenmarkt
daarentegen was in de eerste helft van 2002 met naar schatting 4% nog slechts een
kwart van die in de vergelijkingsperiode.
De terugval werd vooral veroorzaakt door de invoering begin april 2002 van aanmerkelijke
restricties in de vergoeding van geneesmiddelen. Dat zorgde voor een verdere
stijging van de toch al hoge bijbetalingsquote, hetgeen vervolgens weer leidde tot een
- naar verwachting tijdelijke - terugloop in de vraag naar geneesmiddelen.
5
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
De omzet van de sector Farma Internationaal groeide met circa 13% ten opzichte van
de vergelijkingsperiode naar ¤ 332,0 miljoen. De omzet van OPG's dochter Flandria
in België steeg met meer dan 9% waarbij het marktaandeel licht verbeterde tot ruim
7%. Ondanks de beperkte marktgroei in Polen steeg de omzet van Orfe Groep met
ruim 20%, mede als gevolg van de acquisities van de groothandels Dr. Pokorowski en
Cefarm Zielona Góra.
Het bedrijfsresultaat daalde van ¤ 6,4 miljoen naar ¤ 3,2 miljoen. In tegenstelling
tot Orfe Groep (Polen) wist Laboratoria Flandria (België) haar bedrijfsresultaat zowel
absoluut als relatief te verbeteren. De operationele marge (op EBITA-basis) ging terug
van 2,2% naar 1,0%. In het Jaarverslag 2001 was geen teruggang van de marge
voorzien.
De vertraagde marktgroei in Polen had een overheersend effect op het bedrijfsresultaat
van Orfe Groep. De groothandelsactiviteiten waren verlieslatend, mede door een verslechterende
betalingsdiscipline bij afnemers. Orfe verscherpte haar debiteurenbeleid,
maar kon niet voorkomen dat additionele voorzieningen moesten worden getroffen die
het resultaat aldaar met ¤ 2,9 miljoen drukten en daarmee verantwoordelijk waren voor
nagenoeg de volledige achteruitgang in het resultaat.
In de verslagperiode werden echter ook de eerste stappen genomen tot integratie
van de afzonderlijke groothandelsbedrijven. Langs die weg kan op termijn een
aanzienlijke productiviteitsverbetering worden gerealiseerd. Hoewel ook de pre-wholesaleactiviteiten
te kampen hadden met een minder gunstige marktsituatie, bleven deze
duidelijk winstgevend.
In het afgelopen jaar was er in Polen sprake van een groot aantal apotheekvestigingen,
vooruitlopend op mogelijke wettelijke beperkingen in de vrijheid van vestiging.
Binnenkort valt definitieve wetgeving te verwachten op dit gebied. De vorming van
apotheekketens zal, zoals het zich laat aanzien, formeel toegestaan blijven, zij het dat
er een plafond zal komen aan het marktaandeel per regio. Daarmee zal Orfe haar
strategie van retailexpansie kunnen doorzetten. Ultimo eerste halfjaar 2002 waren
85 apotheken in het bezit van Orfe. Deze retailactiviteiten waren winstgevend.
Sector Gezondheidszorgproducten & -diensten
De verschillende markten op het gebied van medische middelen gaven een gematigde
groei te zien. Met name op de institutionele markt is er een tendens waarneembaar
dat ziekenhuizen gezamenlijk inkopen. Dit veroorzaakt extra transparantie in het
aanbod en prijsconcurrentie tussen de aanbieders.
6
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
De sectoromzet Gezondheidszorgproducten & -diensten daalde met 17%. Gecorrigeerd
voor het medio 2001 gedesinvesteerde productiebedrijf Codi steeg de omzet echter met
ruim 19%. Het bedrijfsresultaat groeide met ¤ 3,0 miljoen naar ¤ 14,5 miljoen, een
toename van 26%. De operationele marge steeg met name als gevolg van veranderingen
in de mix en wel van circa 10% naar 15%. In het Jaarverslag 2001 was een duidelijke
margeverbetering voorzien, hoofdzakelijk tengevolge van de verkoop van Codi.
De thuiszorgactiviteiten zorgden voor betere resultaten, mede dankzij de groeiende
omzet in stoma-artikelen en de recente overname van een bedrijf dat actief is op het
gebied van diabetesbehandeling (Hermedico).
Op de institutionele markt was sprake van een verbetering van de Nederlandse marktpositie,
hetgeen tot uitdrukking kwam in een tevredenstellende omzetgroei. De promotie
van eigen merken, waar mogelijk ook via export, werd voortgezet. In dat verband werd
een meerderheidsbelang genomen in een kleine, gespecialiseerde Hongaarse handelsonderneming.
Onze activiteiten in Noorwegen hadden te kampen met een tegenvallende
binnenlandse afzet op de institutionele markt tengevolge van de verscherpte tenderbusiness.
Herstructurering
Tegen de achtergrond van de herschikking van de activiteitenportefeuille van de groep
is in de verslagperiode de rolverdeling tussen holding en groepsmaatschappijen onder
de loep genomen. Dit zal in 2003 leiden tot inkrimping van de holding, deels via
decentralisatie van holdingactiviteiten naar business units, deels via rationalisatie van
werkzaamheden.
Besloten is tot vergaande reorganisatie van de Nederlandse groothandelsactiviteiten.
Een efficiëntere logistieke configuratie, nieuwe ICT-infrastructuur en stroomlijning van
bedrijfsprocessen moeten uitmonden in structurele verbetering van de concurrentiekracht
en versterking van het marktleiderschap. Zo wordt het aantal medewerkers (FTE's) in de
loop van de reorganisatieperiode vanaf medio 2003 tot eind 2004 teruggebracht van circa
730 naar circa 360. Hieronder is ook outsourcing van de transportactiviteiten begrepen.
Daarnaast zullen van de in totaal 9 vestigingen er 7 worden gesloten en 2 omgebouwd.
Twee nieuwe vestigingen zullen worden geopend. Reeds begin 2004 wil OPG Groothandel
vanuit twee regio's werken, Noord en Zuid, ieder met één distributiecentrum en één
servicecentrum. Tevens zal de commerciële organisatie slagvaardiger worden gemaakt en
wordt een nieuw automatiseringspakket (ERP) ingevoerd. De verwachte investeringen
voor ICT en inrichting van distributiecentra zullen in 2003 en 2004 circa ¤ 15 miljoen
bedragen.
Profiel OPG Groep
OPG Groep is een professionele retail- en distributieonderneming voor geneesmiddelen
en medische hulpmiddelen. Wij zijn met bijna 5.000 medewerkers gespecialiseerd in
farmaceutische bedrijfsvoering en beheer van apotheken (farma-retailing), in farmaceutische
groothandel en logistieke dienstverlening en in marketing en distributie
van medische middelen. Wij zijn actief in Nederland, Polen, België en Noorwegen.
7
HALFJAARBERICHT 2002 OPG GROEP N.V.
Om een en ander te realiseren dienen eenmalig reorganisatiekosten te worden gemaakt.
Hiertoe is een voorziening getroffen in het eerste halfjaar 2002 van ¤ 10,5 miljoen
(voor belastingen). De herstructureringseffecten zullen eerst na 2003 zichtbaar
worden.
Overleg met ondernemingsraden en vakorganisaties is reeds gestart.
Utrecht, 5 augustus 2002
Raad van Bestuur
Mr. drs. J.M.J. Blom
Drs. ing. R.J. Peek
Drs. F.E. Eelkman Rooda
OPG Groep N.V.
Europalaan 2, 3526 KS Utrecht
Postbus 2066, 3500 GB Utrecht
Telefoon: (030) 282 19 11
Fax: (030) 282 16 89
E-mail: post@groep.opg.nl
Website: www.opggroep.com
Kerncijfers op te vragen bij de afzender