Rijksuniversiteit Groningen

Met het oog van de ziel; Willem Teellinck (1579-1629)

Willem Teellinck (1579-1629) was predikant in Middelburg en representant van de Nadere Reformatie. Deze beweging in de Nederlandse Hervormde Kerk van de zeventiende eeuw streefde naar een meer intieme reformatie, die de kerk zou vernieuwen en haar leden dichter brengen tot geloof en godsbeleving. Promovendus Herman Westerink geeft een uitvoerige biografische schets van Teellinck, alsmede een godsdienstpsychologische en mentaliteitshistorische studie van diens werk. Het centrale uitgangspunt in zijn proefschrift is de vraag op welke wijze en met welke accenten de geloofsbeleving gestalte krijgt vanuit de geloofsleer. Westerink laat zien hoe Teellinck diens geloofsbeleving analytisch verwoordde en uitwerkte tegenover de geloofstraditie van de Contrareformatie. Teellinck legt de nadruk op zelfonderzoek als middel tot zelfverstaan en om te komen tot een specifieke geloofsbeleving. In aansluiting op toenmalige medische en filosofische theorieën over lichaam en ziel, geworteld in een calvinistische geloofstraditie, zoekt hij naar een vorm van geloofszekerheid en vertrouwen als basis voor zelfverstaan en verandering. De stichtende rol van de predikant is daarbij cruciaal. Westerink legt eveneens verbanden tussen het gedachtegoed van Teellinck met enerzijds Descartes en anderzijds de psychoanalyse. In zijn streven naar zekerheid in het innerlijk van de mens is Teellinck verwant aan Descartes, voor wiens filosofie hij een alternatief biedt. Maar zekerheidsstreven en bevindingen van zelfonderzoek klinken ook door tot in de moderne psychoanalyse van onder anderen Lacan. Teellinck zoekt duidelijk aansluiting bij de dagelijkse belevingswereld van mensen en bij toenmalige denkbeelden, om van daaruit te komen tot een verinnerlijking van de geloofsleer. Zelfonderzoek en verinnerlijking wijzen vooruit op fundamentele bevindingen van de moderne psychoanalyse./GG

Herman Westerink (Zwolle, 1968) studeerde godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkt als vicaris bij de Hervormde Gemeente Wapserveen.

Datum en tijd

donderdag 5 september 2002, 16.00 uur

Promovendus

H. Westerink, e-mail: westerink.boon@zonnet.nl (privé)

Proefschrift

Met het oog van de ziel. Een godsdienstpsychologische en mentaliteitshistorische studie naar mensvisie, zelfonderzoek en geloofsbeleving in het werk van Willem Teellinck (1579-1629)

Handelsuitgave

Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer, ISBN 90-239-1180-6. Prijs: 24,90 euro

Promotores

prof.dr. P. Vandermeersch en prof.dr. W.Th.M. Frijhoff

Faculteit

godgeleerdheid en godsdienstwetenschap

Plaats

Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Promotie