Ministerie van Justitie


http://www.justitie.nl

MIN JUST: Onderzoek naar illegale vreemdelingen

Maud Bredero
070 370 6698

4208
10.09.02

ONDERZOEKERS REKENEN AF MET MYTHES RONDOM ILLEGALE VREEMDELINGEN, MAAR

WAARSCHUWEN VOOR .OVERLEVINGSCRIMINALITEIT.

Nederland wordt niet overstroomd door illegale vreemdelingen. Op nationale schaal bezien herbergt ons land een begrensd aantal van 112 tot 163 duizend illegalen. Een meerderheid van hen houdt zich niet bezig met criminele activiteiten. Wel blijkt dat illegale vreemdelingen zich in toenemende mate schuldig maken aan .overlevingscriminaliteit.. De categorie lichtere delicten (bv. diefstal) is toegenomen van 18,5% naar 28%. Ruim de helft van de staandegehouden criminele vreemdelingen wordt effectief het land uitgezet. Dit zijn de belangrijkste conclusies van een team onderzoekers - in opdracht van het Wetenschappelijk Documentatie en Onderzoek Centrum (WODC) van het ministerie van Justitie . in het vandaag verschenen rapport Illegale vreemdelingen in Nederland. Omvang, overkomst, verblijf en uitzetting.

Het onderzoeksteam, onder leiding van prof. Godfried Engbersen van de Erasmus Universiteit in Rotterdam en prof. Peter van der Heijden van de universiteit Utrecht, baseerde zich op politiegegevens afkomstig van alle 25 politieregio.s in Nederland en gesprekken met 156 illegale vreemdelingen die afkomstig zijn uit China, Iran, Marokko, Somalië, Sri Lanka, Turkije, voormalig Joegoslavië en de voormalige Sovjet-Unie.

Criminaliteit
In de periode 1997 . 2000 zijn in de 25 politieregio.s van Nederland ruim 53.000 staandehoudingen verricht, die betrekking hadden op ruim 47.000 illegale vreemdelingen. Ruim de helft van de illegale vreemdelingen die in genoemde periode in aanraking is gekomen met de politie, is staandegehouden voor zaken die niet als crimineel worden aangeduid, maar voor overtredingen van de vreemdelingenwetgeving of politieverordeningen. Ruim een derde van de illegale vreemdelingen is staandegehouden, omdat zij verdacht worden van het plegen van delicten. Het betreft relatief vaak diefstalgerelateerde delicten. De toename van lichtere delicten onder illegale vreemdelingen blijkt voort te vloeien uit het aangescherpte vreemdelingenbeleid, waardoor het voor illegale vreemdelingen steeds moeilijker is geworden om via (formele) arbeid aan inkomsten te komen. Het gevolg daarvan is dat vormen van .overlevingscriminaliteit. onder illegale vreemdelingen toenemen. Dit geldt vooral voor nieuwe migrantengroepen die niet kunnen terugvallen op gevestigde etnische gemeenschappen.

Illegaal verblijf
Volgens het onderzoeksrapport telt Nederland op jaarbasis tussen de 112.000 en 163.000 illegale vreemdelingen. Illegale vreemdelingen die een schaduwbestaan binnenshuis leiden en geen risico lopen te worden staandegehouden door politie en vreemdelingendienst, zijn in deze schatting, die gedaan is o.l.v. Peter van der Heijden, niet opgenomen. In enkele steden zijn het vooral bepaalde wijken en plekken waarbinnen illegaliteit een omvangrijk verschijnsel is. De niet-grootstedelijke politieregio.s die relatief hoog scoren zijn Kennemerland, Brabant-Zuidoost, Limburg Noord en Limburg Zuid, hetgeen naar alle waarschijnlijkheid te maken heeft met mogelijkheden voor illegaal werk. In de politieregio.s Drenthe, Gelderland Zuid, Zaanstreek-Waterland, Gooi en Vechtstreek, Midden en West-Brabant en Flevoland worden heel weinig illegale vreemdelingen staandegehouden.

Achtergronden illegale vreemdeling
De populatie van illegale vreemdelingen bestaat vooral uit mannen tussen de 20 en 40 jaar. Het aandeel vrouwen onder de staandegehouden personen is licht toegenomen, maar er is geen sprake van een sterke stijging. De staandegehouden illegale vreemdelingen komen maar liefst uit 200 landen of gebieden van herkomst, verspreid over alle delen van de wereld. In het algemeen komen de grootste groepen uit Oost-Europa, Afrika, West-Europa en Azië. Het opleidingsniveau is laag, tweederde van hen heeft hooguit een lagere opleiding genoten. De illegale verblijfsduur van de respondenten is relatief kort. Eenderde van hen woont zelfs korter dan één jaar zonder geldige verblijfsdocumenten in Nederland. Achttien procent van de geïnterviewde migranten verblijft langer dan vijf jaar in Nederland. Uitgeprocedeerde asielzoekers verblijven over het algemeen korter illegaal in Nederland dan de migranten die zich om niet-politieke redenen in Nederland hebben gevestigd.
Slechts één op de tien geïnterviewde illegalen maakte voor hun komst naar Nederland gebruik van een mensensmokkelaar, tegenover acht (op de tien) uitgeprocedeerde asielzoekers.

Uitzettingen
Op basis van de beschikbare gegevens is geconstateerd dat iets meer illegale vreemdelingen effectief wordt uitgezet (daadwerkelijk naar het land van herkomst wordt vervoerd) dan
.heengezonden.. In de periode 1997 . 2000 is bijna 37% van de staandehoudingen gevolgd door een effectieve uitzetting tegen bijna 29% heenzendingen. De uitzettingspraktijk is vooral problematisch in geval van moeilijke identificatie en slechte medewerking van de vreemdeling zelf en van het land van herkomst. Daarnaast zijn de uitzettingsproblemen het gevolg van de gebrekkige samenwerking tussen de verschillende uitvoerende partners (politie, vreemdelingendienst, Openbaar Ministerie, IND en Dienst Justitiële Inrichtingen).

NOOT VOOR DE PERS:

Voor meer informatie of kopieën van het rapport .Illegale vreemdelingen in Nederland. Omvang, overeenkomst, verblijf en uitzetting.: Prof. G. Engbersen (via het secretariaat RISBO van de Erasmus Universiteit te Rotterdam) tel: 010 . 4082124 of www.eur.nl.risbo

10 sep 02 11:01