OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND
OUNL PROEFSCHRIFT: Puzzelen met plaatjes, tekst en geluid
Moet je tekst in multimediaal lesmateriaal aanbieden als gesproken
tekst of als tekst op het beeldscherm, of breder: hoe ontwikkel je
duidelijke richtlijnen voor ontwerpers van multimediaal
onderwijsmateriaal?
Deze vraag staat centraal in het proefschrift van drs. Huib Tabbers
waarop hij vandaag, vrijdag 13 september, aan de Open Universiteit
Nederland hoopt te promoveren. Tabbers zal vanmiddag zijn proefschrift
getiteld: 'The modality of text in multimedia instructions. Refining
the design guidelines' in het openbaar verdedigen.
Tekst in multimediaal lesmateriaal kan zowel auditief als visueel
worden aangeboden. Volgens de cognitieve belastingtheorie lijkt het
presenteren van informatie in meer dan één zintuiglijke modaliteit
(auditief en visueel) effectiever. Dit zou komen omdat het
werkgeheugen dan effectiever benut wordt. Dit zogeheten
modaliteiteffect heeft geleid tot de aanbeveling dat ontwerpers er
goed aan doen bij een plaatje of animatie altijd gesproken tekst te
presenteren.
Leeromgeving via internet
Experimenten die tot op heden met het auditief en visueel presenteren
van informatie gedaan zijn, zijn erg sterk gericht op korte teksten
uit de exacte wetenschappen. De vraag is of de aanbevelingen ook
gelden voor onderwijsmateriaal dat uit andere disciplines afkomstig
is. Tabbers onderzocht dit in een reeks van experimenten, waarin
steeds gebruik gemaakt werd van een leeromgeving via internet. Hieruit
kwam naar voren dat het tempo waarmee de instructies worden aangeboden
en de vraag of studenten dit zelf konden bepalen of dat het programma
dit bepaalde, cruciaal zijn. Op grond van de experimenten concludeert
Tabbers dat het modaliteiteffect verdwijnt zodra het tempo van de
instructie lager ligt dan dat van gesproken tekst. Wanneer de student
zelf het tempo kan bepalen, keert het modaliteiteffect zelfs om.
Richtlijnen voor multimediaal lesmateriaal
Tabbers' onderzoek heeft een aantal gevolgen voor de theorieën over
het werkgeheugen. Het lijkt erop dat de verklaring voor het
modaliteiteffect niet ligt in een efficiënter gebruik van
werkgeheugen, maar dat luisteren naar teksten en tegelijkertijd kijken
naar plaatjes een efficiënter proces is dan het switchen tussen tekst
en plaatje op het scherm.
Het promotieonderzoek van Tabbers leidt tot duidelijke richtlijnen
voor ontwerpers van multimediaal lesmateriaal: laat alle overbodige
informatie weg; gebruik gesproken tekst als de computer het
presentatietempo bepaalt; gebruik tekst op het scherm als de student
het tempo bepaalt; en voorkom tot slot zo veel mogelijk dat de student
moet zoeken op het scherm.
Drs. Huib Tabbers is aio aan de Open Universiteit Nederland. De
promotie vindt plaats op vrijdag 13 september 2002 om 16.00 uur in het
gebouw Pretoria van de Open Universiteit Nederland, Valkenburgerweg
177 te Heerlen.
Voor meer informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met
het Bureau bestuursondersteuning van de Open Universiteit Nederland,
telefoon: 045-5762897.
13 sep 02 09:32