OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND

OUNL PROEFSCHRIFT: Puzzelen met plaatjes, tekst en geluid

Moet je tekst in multimediaal lesmateriaal aanbieden als gesproken tekst of als tekst op het beeldscherm, of breder: hoe ontwikkel je duidelijke richtlijnen voor ontwerpers van multimediaal onderwijsmateriaal?
Deze vraag staat centraal in het proefschrift van drs. Huib Tabbers waarop hij vandaag, vrijdag 13 september, aan de Open Universiteit Nederland hoopt te promoveren. Tabbers zal vanmiddag zijn proefschrift getiteld: 'The modality of text in multimedia instructions. Refining the design guidelines' in het openbaar verdedigen. Tekst in multimediaal lesmateriaal kan zowel auditief als visueel worden aangeboden. Volgens de cognitieve belastingtheorie lijkt het presenteren van informatie in meer dan één zintuiglijke modaliteit (auditief en visueel) effectiever. Dit zou komen omdat het werkgeheugen dan effectiever benut wordt. Dit zogeheten modaliteiteffect heeft geleid tot de aanbeveling dat ontwerpers er goed aan doen bij een plaatje of animatie altijd gesproken tekst te presenteren.

Leeromgeving via internet
Experimenten die tot op heden met het auditief en visueel presenteren van informatie gedaan zijn, zijn erg sterk gericht op korte teksten uit de exacte wetenschappen. De vraag is of de aanbevelingen ook gelden voor onderwijsmateriaal dat uit andere disciplines afkomstig is. Tabbers onderzocht dit in een reeks van experimenten, waarin steeds gebruik gemaakt werd van een leeromgeving via internet. Hieruit kwam naar voren dat het tempo waarmee de instructies worden aangeboden en de vraag of studenten dit zelf konden bepalen of dat het programma dit bepaalde, cruciaal zijn. Op grond van de experimenten concludeert Tabbers dat het modaliteiteffect verdwijnt zodra het tempo van de instructie lager ligt dan dat van gesproken tekst. Wanneer de student zelf het tempo kan bepalen, keert het modaliteiteffect zelfs om.

Richtlijnen voor multimediaal lesmateriaal
Tabbers' onderzoek heeft een aantal gevolgen voor de theorieën over het werkgeheugen. Het lijkt erop dat de verklaring voor het modaliteiteffect niet ligt in een efficiënter gebruik van werkgeheugen, maar dat luisteren naar teksten en tegelijkertijd kijken naar plaatjes een efficiënter proces is dan het switchen tussen tekst en plaatje op het scherm.
Het promotieonderzoek van Tabbers leidt tot duidelijke richtlijnen voor ontwerpers van multimediaal lesmateriaal: laat alle overbodige informatie weg; gebruik gesproken tekst als de computer het presentatietempo bepaalt; gebruik tekst op het scherm als de student het tempo bepaalt; en voorkom tot slot zo veel mogelijk dat de student moet zoeken op het scherm.

Drs. Huib Tabbers is aio aan de Open Universiteit Nederland. De promotie vindt plaats op vrijdag 13 september 2002 om 16.00 uur in het gebouw Pretoria van de Open Universiteit Nederland, Valkenburgerweg 177 te Heerlen.

Voor meer informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met het Bureau bestuursondersteuning van de Open Universiteit Nederland, telefoon: 045-5762897.

13 sep 02 09:32