Onderwerp: persbericht
Nummer: 44
Datum: 17 september 2002
Inlichtingen bij Machiel Mulder (tel: 070-3383383), Dick Morks (tel:
070-3383410) of Jacqueline Timmerhuis (tel: 070-3383477)
Liberalisering aardgasmarkten: lagere prijzen, maar meer afhankelijk
van invoer
Liberalisering zorgt voor een radicale verandering van de Europese
aardgasmarkt. Dit dwingt de huidige aanbieders hun monopoliepositie op de
eigen, meestal nationale, markt op te geven. Zij moeten met elkaar gaan
concurreren, terwijl het beheer van de transportnetwerken en de
gasverkoop niet meer in één hand mogen zitten. In combinatie met het
loslaten van de koppeling van de gasprijs aan de olieprijs leidt dit
alles ertoe dat vraag en aanbod een grote invloed krijgen op de gasprijs.
Naar verwachting gaan de prijzen de eerstkomende jaren dalen door de
toenemende concurrentie, waardoor de vraag zal groeien. Aan het eind van
dit decennium kunnen de aardgasprijzen weer stijgen als gevolg van
toenemende schaarste, als de Britse gasvelden uitgeput raken en de
aanvoer van veel verder weg gelegen velden moet komen.
De grootste leveranciers op de Europese gasmarkt zijn - in volgorde van
grootte - Rusland, Verenigd Koninkrijk, Algerije, Nederland en Noorwegen.
De naderende uitputting van de Britse gasvelden heeft tot gevolg dat de
Europese Unie steeds meer afhankelijk wordt van gas-import van buiten de
EU, met name uit Rusland. Ook de dalende gasprijzen dragen hieraan bij,
omdat dit de vraag naar aardgas vergroot: de EU kan dan minder
zelfvoorzienend zijn. Afhankelijkheid van invoer van buiten de EU zet de
voorzieningszekerheid onder druk.
's Werelds grootste aardgasland is Rusland, goed voor eenderde van alle
aardgasvoorraden. Het is de vraag of de exploitatiemaatschappijen hier de
komende jaren genoeg zullen investeren in de gaswinning en in het zoeken
naar nieuwe gasvelden. De weinig stabiele politieke en institutionele
situatie in Rusland remt investeringen af. Tegelijkertijd maken de sterk
wisselende marktprijzen voor aardgas de winstgevendheid van alle
investeringen in transportinfrastructuur onzeker.
Naar verwachting zal liberalisering van de aardgasmarkten per saldo een
positief effect hebben op het milieu. De lagere gasprijzen zullen tot
gevolg hebben dat energiecentrales voor een groter deel op het relatief
schone aardgas gaan draaien. Het vervangen van met name steenkool door
aardgas als brandstof in de centrales zorgt voor een drastische beperking
van de emissies, die de twee hierna te noemen ongunstige invloeden
ruimschoots compenseert.
Lagere gasprijzen leiden in de komende jaren ten eerste tot een hoger
energieverbruik en daarmee tot meer emissies. Een tweede negatief effect
van lagere gasprijzen is dat duurzame energieopwekking, zoals
windenergie, hierdoor relatief duurder wordt en daardoor, zonder
aanvullend beleid, marktaandeel gaat verliezen.
Dit zijn enige hoofdlijnen uit het artikel 'Liberalising the European
natural gas market' in het vandaag gepubliceerde CPB Report
2002/3. Dit Engelstalige kwartaaltijdschrift van het Centraal Planbureau
(CPB) bevat ieder kwartaal de meest actuele kortetermijnramingen voor de
wereldeconomie en de Nederlandse economie - op deze derde dinsdag van
september sluit dit aan bij de gelijktijdig gepubliceerde Macro
Economische Verkenning.
Daarnaast presenteert CPB Report steeds eigen economische
onderzoek over uiteenlopende thema's. Zo bevat dit nummer ook artikelen
over de zakelijke dienstverlening, ICT en e-commerce, een artikel over
kosten-baten-analyses van overheidsinvesteringsplannen (conform het
speciaal onderwerp in de Macro Economische Verkenning) en een
Engelstalige samenvatting van de analyse van de economische gevolgen van
het Strategisch Akkoord van het nieuwe kabinet.
De volledige publicatie is (gratis) beschikbaar als PDFfile op de website
van het Centraal Planbureau
(www.cpb.nl).