03 sep 2002
Nummer 111 3 september 2002
Cursus voor mantelzorgers ontwikkeld
Zorg voor patiënten na een beroerte zware belasting voor thuisfront
Het thuisfront wordt zwaar belast door het overheidsbeleid om
patiënten zoveel mogelijk thuis te laten verzorgen. Sociologe
Lisette van den Heuvel onderzocht de belasting van mantelzorgers
van patiënten die getroffen zijn door een beroerte of een
herseninfarct, een zogenaamd Cerebro Vasculair Accident (CVA). Ze
ontwikkelde ook een cursus om mantelzorgers beter voor te lichten
over het ziektebeeld en hen te leren actiever om te gaan met
problemen. "Mantelzorgers ervaren de belasting als zeer zwaar en
hebben het gevoel dat ze er alleen voor staan. Ze hebben
professionele ondersteuning nodig, anders houden ze het niet vol,"
zegt Lisette van den Heuvel. Ze promoveert op 18 september aan de
Rijksuniversiteit Groningen in de Medische Wetenschappen.
Mantelzorgers vragen niet snel om hulp
Meer kennis over verzorging
Rol voor overheid en hulpverleners
Cursus overgenomen door thuiszorg en verzekeraar
Curriculum Vitae
Noot voor de pers
Het CVA komt met de toenemende vergrijzing steeds vaker voor. Van
de 30.000 mensen die per jaar getroffen worden door een CVA,
overleven er 20.000. Daarvan mogen ongeveer 13.000 na verloop van
tijd naar huis, waar partners, familieleden of vrienden de zorg
overnemen.
Mantelzorgers vragen niet snel om hulp
Ook na hun thuiskomst kampen CVA-patiënten vaak met lichamelijke
klachten, zoals gedeeltelijke verlamming, communicatieproblemen en
gedragsveranderingen. Voor het thuisfront wordt hierdoor de
belasting vaak te zwaar. Van den Heuvel: "Met name wanneer de
professionele hulpverlening tekortschiet, bijvoorbeeld als gevolg
van de wachtlijsten in de thuiszorg, kunnen deze mantelzorgers last
krijgen van burnout-verschijnselen. Ze houden het zorgen niet vol
en de patiënt belandt alsnog in het verpleegtehuis."
Van den Heuvel concludeert dat mantelzorgers niet snel om hulp
vragen. "Het gaat vaak om oudere mensen die het zorgen heel
vanzelfsprekend vinden en zichzelf niet herkennen als mantelzorger.
Daardoor zijn ze moeilijk te bereiken, zoals we merkten toen we
deelnemers voor dit onderzoek zochten. Ze denken vaak dat ze hun
zaken zelf horen op te lossen. Huisartsen hebben nog te weinig oog
voor de situatie van de mantelzorger en verwijzen onvoldoende door
naar de juiste hulpverleners."
Meer kennis over verzorging
Na het in kaart brengen van de belasting van de mantelzorgers
ontwikkelde Van den Heuvel een cursus. Tijdens groepssessies en
huisbezoeken kregen de mantelzorgers voorlichting over de gevolgen
van de ziekte en de praktische verzorging van de patiënt. het bleek
dat de deelnemers vaak onvoldoende wisten over de gevolgen van het
CVA. Van den Heuvel: "Eén vrouw vertelde na afloop van de cursus
dat ze nu pas begrijpt dat haar man haar niet negeert maar links
gewoon niets waarneemt. Verder hebben we vooral veel aandacht
besteed aan de manier waarop je hulp kunt zoeken in je directe
omgeving, je sociale netwerk. Na de cursus wisten ze duidelijk
beter hoe ze de patiënt moeten verzorgen en gaan ze actiever om met
hun problemen. Ze vragen vaker om hulp bij mensen in hun sociale
netwerk", zegt Van de Heuvel tevreden.
Rol voor overheid en hulpverleners
Met behulp van de cursus kunnen mantelzorgers hun eigen situatie
verbeteren. Volgens Van den Heuvel is dat niet voldoende. "Het
overheidsbeleid is erop gericht mensen zoveel mogelijk en zo snel
mogelijk thuis te laten verzorgen. Dat kan alleen als mantelzorgers
de juiste professionele ondersteuning krijgen van de huisarts en
van de thuiszorgorganisaties. We moeten zuinig zijn op deze mensen.
Nog steeds betekent de aanwezigheid van een mantelzorger vaak dat
een patiënt minder thuiszorg krijgt toebedeeld. In feite wordt je
gestraft voor het zorgen."
Cursus overgenomen door thuiszorg en verzekeraar
Inmiddels worden de draaiboeken van de cursus door een aantal
thuiszorgorganisaties en een verzekeraar in de praktijk toegepast.
In aangepaste vorm kan de cursus ook worden gebruikt voor
mantelzorgers van andere patiënten. Van den Heuvel zou graag zien
dat haar cursus ook wordt gebruikt door de nieuwe Steunpunten
Mantelzorg die in het hele land worden opgericht.
Curriculum Vitae
Drs. Lisette van den Heuvel (Nijmegen, 1970) studeerde sociologie
in Groningen en verrichte haar promotieonderzoek bij de vakgroep
Huisartsgeneeskunde van de Rijksuniversiteit Groningen in
samenwerking met het Instituut voor Revalidatievraagstukken in
Limburg. Ze is sinds 1998 werkzaam als beleidsmedewerker Zorg bij
de provincie Zuid-Holland. Van den Heuvel promoveert tot doctor in
de Medische Wetenschappen bij prof.dr. B. Meyboom-de Jong en
prof.dr. R. Sanderman. Haar onderzoek is gefinancierd door de
Nederlandse Hartstichting, de Stichting Onderzoek Ontwikkeling
Maatschappelijke Zorg, Zorgverzekeraar Geové RZG, Anoz
Zorgverzekeringen en Groene Land Achmea. De titel van het
proefschrift luidt: Supporting caregivers of stroke patients. An
intervention study.
Noot voor de pers
Nadere informatie: drs. Lisette van den Heuvel, e-mail:
l.van.den.heuvel@wanadoo.nl
Afdeling Interne en Externe Betrekkingen, tel. (050)363 54 46.
Promotie
Effectieve ondersteuning voor mantelzorgers van CVA-patiënten
Datum en tijd
woensdag 18 september 2002
Promovendus
mw. E.T.P. van den Heuvel, tel. (070)441 67 29 (werk), tel. (070)390 64 58
Proefschrift
Supporting caregivers of stroke patients. An intervention study
Promotores
prof.dr. B. Meyboom-de Jong en prof.dr. R. Sanderman
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen