Gemeenteraad van Almere erkent boekhoudfraude
ALMERE, 20020923 -- Gemeente Almere verzweeg in de winst- en verliesrekening over 2001 grote bedragen aan ontvangsten en uitgaven van per saldo ruim ¤ 60 miljoen. De gemeenteraad van Almere heeft naar aanleiding van een onderzoek van registeraccountant drs. L.W. Verhoef uit Wijk bij Duurstede zelf onderzoek gedaan en erkent de boekhoudfraude. Ongeveer ¤ 190 miljoen aan baten en ongeveer ¤ 250 miljoen aan lasten waren buiten de winst- en verliesrekening gelaten. Het gaat om tientallen posten. Dat betekent ook dat de accountant ten onrechte de jaarrekening had goedgekeurd.
Registeraccountant drs. Leo (L.W.) Verhoef te Wijk bij Duurstede houdt zich al jaren met de kwestie bezig dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies en de accountantsverklaringen daarbij misleidend zijn. Zo had hij ontdekt dat ook de jaarrekening 2001 van gemeente Almere niet correct was en dat de jaarrekening van Almere een misleidend beeld gaf van de werkelijke financiële feiten. Daarvan had hij de gemeenteraad van Almere op de hoogte gesteld. Na onderzoek heeft deze aan Leo Verhoef schriftelijk laten weten dat er inderdaad grote bedragen, verdeeld over tientallen posten, buiten de winst- en verliesrekening zijn gebleven. Het gaat om circa ¤ 250 miljoen aan lasten en circa ¤ 190 miljoen aan baten. In de jaarrekening 2001 werd een nadelig saldo gepresenteerd van ¤ 2,8 miljoen. In werkelijkheid was het nadelig saldo ¤ 63,1 miljoen. Volgens de schriftelijke bevestiging van de gemeenteraad waren de belangrijkste posten de winsten op de verkoop van bouwgronden van ¤ 39,8 miljoen, afschrijvingskosten van ¤ 56,9 miljoen en te hoge rentelasten van ¤ 15,4 miljoen. Verder gaat het om tientallen niet nader genoemde posten. Het verzwijgen van de winsten op de verkoop van bouwgronden krijgt in het kader van de bouwfraude-enquete een merkwaardig accent omdat nu blijkt dat niet alleen sommige bouwondernemingen maar ook sommige gemeenten de werkelijke winsten op bouwactiviteiten liever verzwijgen.
Boekhoudfraudes gebeuren niet alleen in Amerika. Ze zijn er ook in Nederland. In dit geval bij de overheid zelf. Meer en meer begint het ongelofelijke verhaal door te dringen dat in de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies op grote schaal opbrengsten en kosten worden verzwegen. Het betreft in het algemeen vooral opbrengsten. Dat betekent bijvoorbeeld dat achter de noodzaak van de vele verhogingen van de Onroerendezaakbelastingen grote vraagtekens geplaatst kunnen worden. Volgens een onderzoek van Vrij Nederland, gepubliceerd 2 maart 2002, verzwegen in 2000 bijvoorbeeld de 30 grootste gemeenten tezamen ruim f 3,8 miljard voor hun inwoners. Volgens hetzelfde onderzoek, maar niet gepubliceerd, verzwegen de 12 provincies gezamenlijk ruim f 1 miljard. Het NIVRA (Nederlands Instituut van Registeraccountants) geeft in zijn persbericht van 16 juli 2002 toe dat inderdaad in de rekeningen van veel gemeenten en provincies veel baten en lasten niet terug te vinden zijn in het saldo van de staat van baten en lasten en geeft daarmee indirect toe dat de goedkeurende accountantsverklaring bij al deze jaarrekeningen ten onrechte is gegeven. De jaarrekeningen van deze gemeenten voldoen dus ook niet aan de wettelijke eisen, de zogenoemde Comptabiliteitsvoorschriften. Deze voorschriften eisen dat een jaarrekening van een gemeente en provincie betrouwbaar is en een betrouwbaar beeld geeft van de financiële positie en van de omvang en het saldo van de opbrengsten en de kosten. Deze voorschriften eisen ook dat alle opbrengsten en kosten in de rekening opgenomen worden. Het NIVRA erkent met het persbericht dus ook impliciet dat de accountantsverklaringen ten onrechte melden dat deze jaarrekeningen aan de wettelijke voorschriften voldoen.
Ook in de jaarrekeningen 2001 van diverse gemeentes en provincies blijken alweer grote bedragen verzwegen te zijn. Amsterdam spant de kroon. De winst- en verliesrekening sluit met een nadelig saldo van ¤ 5,5 miljoen. In werkelijkheid is er een overschot van ¤ 350,0 miljoen. Rotterdam laat een overschot zien van ¤ 27,9 miloen terwijl er in werkelijkheid een tekort is van ¤ 28,9 miljoen. Den Haag laat een overschot zien van ¤ 89,3 miljoen, in werkelijkheid is het ¤ 137,2 miljoen. Het batig saldo van Utrecht is niet ¤ 72,3 miljoen maar "slechts" ¤ 36,8 miljoen. Noord-Holland laat haar winst- en verliesrekening eindigen met een overschot van ¤ 4,4 miljoen. In werkelijkheid is het overschot ¤ 55,7 miljoen. Noord-Brabant laat haar winst- en verliesrekening sluiten met een saldo van ¤ 18,3 miljoen. Het werkelijke overschot is ¤ 53,8 miljoen. Gelderland laat haar winst- en verliesrekening sluiten met een saldo van f 18,4 miljoen. Het werkelijke saldo is f 238,7 miljoen. Zuid-Holland rapporteert een overschot van f 57,2 miljoen. Er is echter in werkelijkheid een tekort van f 78,8 miljoen.
Registeraccountant drs. Leo (L.W.) Verhoef RA te Wijk bij Duurstede houdt zich al jaren met de kwestie bezig dat de jaarrekeningen van veel gemeenten en provincies en de accountantsverklaringen daarbij ronduit misleidend zijn. De recente boekhoudschandalen in Amerika maken duidelijk hoe dit soort boekhoudfraudes mogelijk zijn. De belangstelling voor dit soort fraudes, die altijd voor onmogelijk zijn gehouden, neemt toe. Meer en meer begint de laatste tijd duidelijk te worden dat Leo Verhoef gelijk heeft en terecht deze misstand aan de orde stelt. In De Telegraaf van 6 juli 2002 zegt emeritus-hoogleraar Accountantscontrole J.H. Blokdijk RA hierover: "Iedereen is verbijsterd over de recente boekhoudschandalen in Amerika, maar hier gebeurt in principe hetzelfde."
Het is opvallend hoe weinig nog in de media over dit boekhoudschandaal van zeer grote omvang dat vrijwel alle gemeenten en provincies en alle grote accountantskantoren betreft, gemeld wordt. Mede daardoor kan deze praktijk ongestraft blijven voortbestaan.
Van 1989 - 1994 was Leo Verhoef als accountant werkzaam bij VB Accountants, later opgegaan in Deloitte & Touche. Daar heeft hij zich steeds hevig verzet tegen de praktijk dat bij dit soort misleidende en onwettige jaarrekeningen goedkeurende accountantsverklaringen worden gegeven. Als klokkenluider werd hij ronduit vijandig behandeld en in 1994 op grove wijze ontslagen. Sindsdien probeert hij de aandacht te vestigen op de hier besproken misstand. Het bestuur van het NIVRA weigert al die tijd met hem hierover te praten. De minister van Binnenlandse Zaken weigert eveneens op zijn brieven in te gaan. De ministers van Economische Zaken en van Financiën verschuilen zich achter de minister van Binnenlandse Zaken. De Tweede Kamer weet er eveneens van, maar houdt zich afzijdig. Niemand treft maatregelen die aan deze situatie een einde moeten maken.
Ingezonden persbericht