Gemeente Hilversum
Boomberg verdroogt niet
Ga er maar eens aan staan: vierhonderd huishoudens in villawijk De
Boomberg overtuigen dat ze in hun meestal fraaie tuinen moeten laten
boren om elders in Hilversum de Oude Haven schoon te houden. Of nog
verder weg: om de bedreigde flora en fauna in het oudste
natuurmonument, het Naardermeer, in stand te houden. Terwijl de
Boombergbewoners in dit opzicht nergens last van hadden.
Voor Han van der Velde (52), beleidsmedewerker Beheer van de dienst
Gemeentewerken, was dat in 1998 een grote uitdaging. September 2002
kijkt hij met heel veel voldoening terug. En vol bewondering voor de
coöperatieve houding van de Boombergers. Uiteindelijk werkte 85
procent van hen mee. Mede dankzij de inspanningen van het team
collegas waarmee Han samenwerkte.
Het anti-verdrogingsproject was het eerste in zijn soort op deze
schaal in ons land in bestaande bebouwing. Het Rijk verstrekte
subsidie. De resultaten zullen te zijner tijd vertaald worden in
landelijk beleid. Ondertussen is de folder, die de gemeente indertijd
in De Boomberg verspreidde, al studiemateriaal op HBO-opleidingen. De
RVU besteedde aandacht aan het Hilversumse experiment in een
televisie-uitzending.
Buizenlegger
Hoogste tijd voor een spoedcollege van de verantwoordelijke ingenieur.
De traditionele civiel-technische ingenieur was een buizenlegger. Met
zijn deskundigheid zorgde hij ervoor dat het (hemel)water zo snel
mogelijk via buizen werd afgevoerd. Inmiddels kennen we allemaal de
problemen met grote watertoevloeden, de laatste jaren: steden die
blank staan, terwijl elders landschappen verdrogen. Dat wordt deels
veroorzaakt door de klimaatverandering, maar voor een belangrijker
deel door hoe wij onze omgeving hebben ingericht. Steeds meer open
ruimte wordt bestraat en er komt steeds meer asfalt bij. Al dat water
van die verharde oppervlakten wordt zo snel mogelijk via grote riolen
afgevoerd. Dat heeft tot gevolg dat al dat water uiteindelijk op
plekken in het landschap komt, die daarop niet berekend zijn.
Anderzijds verdroogt het landschap op andere plaatsen. Door deze wijze
van afvoeren zijn hier in de regio de buitengebieden in s Graveland en
het Naardermeer aan het opdrogen. Daardoor verandert de flora en
fauna. Deze trend heeft bij de moderne civiel-technische ingenieurs
geleid tot een andere manier van denken over het waterbeheer.
Geleidelijk aan won de nieuwe opvatting meer terrein om regenwater
daar in de bodem te laten zakken waar het valt. Het motto van
waterbeheer is: vasthouden, bergen en afvoeren. De koningin sprak
erover in de troonrede. Daaraan willen we als gemeente Hilversum graag
meedoen. Er was nog een argument: de Oude Haven. Die was gesaneerd.
Het water was weer schoon, maar we wilden dat water ook schoonhouden.
Dat betekende dat het water uit het achterliggende gebied onder meer
De Boomberg veel schoner moest worden. We zijn de
verontreinigingsbronnen in beeld gaan brengen en kwamen tot de
conclusie dat we de hemelwaterriolen in De Boomberg moesten
afkoppelen. Het Rijk wilde testen hoe je in de strijd tegen de
verdroging in een bestaande woonwijk regenpijpen kon loskoppelen en
het water ter plekke in de bodem te brengen. Dat was eigenlijk nog
nergens in ons land gebeurd. Dus was men ook bereid om subsidie te
verstrekken. De Boomberg met zijn zandbodem leende zich ook bij
uitstek voor zon experiment. Dankzij die bodemgesteldheid kan elke
regendruppel in principe ook tot het grondwater ter plekke
doordringen.
Onderscheid
De civiel-technici moesten een onderscheid maken tussen de
hemelwaterafvoeren van daken van woningen en die van de straten en
wegen. Han legt uit: Hemelwater van daken is schoon water dat zo de
bodem in kan. Water van straten is licht verontreinigd door
straatvuil. Die riolen in de lanen van De Boomberg hebben we
losgekoppeld. Het water stroomt nu naar de groenstrook langs de
Schuttersweg. Dat gazon moest toch gerenoveerd worden. We hebben
uitstroombakken in een verdiept gedeelte van het gazon aangebracht.
Feitelijk komt het erop neer dat er nu een glooiend gazon ligt. Op het
laagste punt zakt het water weg. De straatkolken houden het vuil
achter dat regelmatig verwijderd wordt.
Maatwerk
Terug naar de afvoeren bij de woningen. Han: Dat was maatwerk. En dat
vergde vooral in de communicatiesfeer veel inspanningen van onze
mensen. Stel je maar voor: je komt bij paleisjes met prachtige tuinen,
waar wij als gemeente in willen roeren om een eind verderop de
grondwaterstand te verbeteren, terwijl de bewoners zelf geen last
hebben van datzelfde grondwater. Dat vergde begrip van de bewoners en
een nieuwe houding van de collegas.
Om de ingreep in de particuliere tuinen zo minimaal mogelijk te laten
zijn, werd afgezien van omvangrijk graafwerk. We kozen voor een
verticale infiltratiebuis, waarvoor slechts een gat met een diameter
van 30 centimeter moest worden geboord. Vervolgens sloten we de
regenpijpen op die buis aan.
Goeddeels schoon
Inmiddels doet het afgekoppelde systeem in De Boomberg wat het moet
doen. De Oude Haven blijft nu goeddeels schoon.
Het Rijk moet de resultaten nog evalueren. Hilversum zou het nieuwe
systeem ook elders in de gemeente kunnen toepassen. Dat zouden we
graag willen, maar er gaan heel veel uren in met name het overleg
zitten. Dat kunnen wij als gemeente alleen niet betalen, maar wij
hopen dat de evaluatie van het Rijk tot nieuwe subsidieregelingen zal
leiden, aldus Han van der Velde.
datum bericht: 25 september 2002