Persbericht 02/138
Ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid Directie
Communicatie
16 oktober 2002
Nr. 02/138
Nieuwe aanpak bijstand: grotere financiele verantwoordelijkheid en
minder regels voor gemeenten
Gemeenten worden volledig financieel verantwoordelijk voor de
verlening van bijstand. Zij krijgen er daardoor financieel belang bij
zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen en fraude met
uitkeringen te bestrijden. Om maatwerk te kunnen leveren bij de
begeleiding van uitkeringsgerechtigden naar een baan, krijgen de
gemeenten de beschikking over één flexibel en vrij te besteden budget.
Tegenover de grotere beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid
staat voor gemeenten een vermindering van de bureaucratie: minder en
eenvoudiger regels en een aanzienlijke daling van het aantal
verplichte rapportages aan het Rijk.
Dit schrijft staatssecretaris Rutte van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer. In de brief worden
de hoofdlijnen van een nieuwe wet geschetst die een aantal wetten op
het gebied van bijstand en reïntegratie vervangt. De nieuwe wet moet
per 1 januari 2004 ingaan. Het wetsvoorstel zal na het Kerstreces naar
de Tweede Kamer worden gestuurd.
Op dit moment declareren de gemeenten 75 procent van de kosten voor
bijstandsuitkeringen bij het Rijk; zij beschikken over een budget voor
de betaling van 25 procent van de kosten. Vanaf 2004 krijgen gemeenten
een budget van het Rijk waarmee alle bijstandsuitkeringen moeten
worden betaald. Als gemeenten van dit budget geld overhouden, mogen
zij het vrij besteden aan ander gemeentelijk beleid. Als gemeenten
tekort komen, moeten zij dit in principe binnen de eigen begroting
opvangen. Gemeenten die er door een actief beleid in slagen het aantal
bijstandsgerechtigden te verminderen, kunnen in het nieuwe systeem
geld besparen.
Het budget voor de betaling van bijstandsuitkeringen zal jaarlijks
worden vastgesteld op basis van een raming van het verwachte aantal
bijstandsgerechtigden en wordt op objectieve gronden over de gemeenten
verdeeld. Binnen het budget wordt een bedrag gereserveerd voor een
noodvoorziening. Als sprake is van zeer ernstige overschrijdingen
buiten de schuld van de gemeente, dan kan op deze noodvoorziening een
beroep worden gedaan.
Alle middelen voor het naar werk begeleiden van bijstandsgerechtigden
gaan op in één flexibel en vrij te besteden budget. Ook het geld voor
gesubsidieerde banen wordt hierin opgenomen. Gemeenten kunnen zelf
bepalen welk middel zij inzetten om mensen aan de slag te helpen. Dat
kan bijvoorbeeld scholing, een loonkostensubsidie, bemiddeling of een
gesubsidieerde baan zijn. Het budget voor het aan het werk helpen van
bijstandsgerechtigden mag alleen voor dit doel worden gebruikt.
Staatssecretaris Rutte wil in de nieuwe wet vastleggen dat
bijstandsgerechtigden aanspraak kunnen maken op begeleiding naar werk.
Er komt een algemene verplichting voor bijstandsgerechtigden om werk
te aanvaarden en, als dat niet mogelijk is, mee te werken aan
activiteiten die erop gericht zijn dat in de toekomst wel mogelijk te
maken. Het huidige stelsel van ontheffingen van arbeidsverplichtingen
wordt kritisch bezien.
In de nieuwe wet zullen de hoogte van de uitkeringen en de voorwaarden
om voor een uitkering in aanmerking te komen, niet veranderen.
Overeenkomstig het Strategisch Akkoord zal wel de ruimte voor
gemeenten om inkomensbeleid te voeren, worden beperkt. De bijstand
moet weer een vangnet worden. De mogelijkheid aan groepen mensen met
een minimuminkomen aanvullende bijstand te geven, de zogenoemde
categoriale bijstand, zal worden afgeschaft. De bijzondere bijstand
voor individuele gevallen blijft gehandhaafd. Daarnaast zullen
gemeenten aanvullende inkomensondersteuning mogen geven aan mensen die
langdurig van een minimuminkomen rondkomen en geen uitzicht hebben op
werk.
Uitgangspunt van de nieuwe wet zal zijn dat de gemeenteraad de
eerstverantwoordelijke is voor de controle op de uitvoering. Om
gemeenteraden de mogelijkheid te geven de prestaties van de eigen
gemeente te vergelijken met andere gemeenten, stelt Rutte een openbare
benchmark voor. Het rijkstoezicht zal zich concentreren op de werking
van het systeem van bijstandsverlening en op het toetsen van de
controlerende rol van de gemeenteraad.
---
De volgende Officiële publicatie(s) zijn gerelateerd aan
bovenstaande persbericht:
PDF publicatie Brief van staatssecretaris Rutte over hoofdlijnen
nieuwe wet Algemene bijstandswet