Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van

uw kenmerk

ons kenmerk
DL. 2002/3427
datum
16-10-2002

onderwerp
Plan van aanpak reductie administratieve lasten LNV TRC 2002/8737

bijlagen

1. Inleiding

De fors toegenomen administratieve lasten voor de sectoren op het terrein van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) hebben de ruimte voor goed ondernemerschap te zeer ingeperkt. Dat de sectoren een proces van verande-ringen en transitie doormaken is duidelijk. Over de wijze van sturen en handhaven daarvan door het Rijk ben ik van mening dat het positief stimuleren van verande-ringen meer effect heeft dan het toevoegen van weer nieuwe regels. Hierbij hanteer ik de volgende uitgangspunten: de ondernemer staat centraal met eigen initiatief en verantwoordelijkheid om verantwoord te produceren in plaats van alles in details van overheidswege te regelen. LNV vraagt alleen gegevens die we moeten weten (need to know en niet nice to know) en deze gegevens moeten onze relaties in beginsel ook maar één keer hoeven aan te leveren. De verwachting is dat noodzakelijk geachte regelgeving die vanuit deze benaderingswijze is opgesteld, een groter draagvlak en een lager irritatiegehalte bij de ondernemers zullen hebben. Bij de vormgeving van beleid zullen ook de risico's voor de uitvoering van beleid en handhaving van regelgeving in relatie tot het maatschappelijk belang goed af-gewogen moeten worden. Het is mijn inzet dat in de komende tijd ook bij de politieke discussie rond afzonderlijke beleidsdossiers deze afwegingen en het maken van keuzes hierover duidelijk geagendeerd zullen zijn. In dit plan van aanpak zal ik uiteenzetten hoe ik inhoud wil geven aan het terug-dringen van de administratieve lasten en het verminderen van de irritatie bij veel ondernemers. De acties zullen vorm krijgen binnen de taakstellingsoperatie van mijn departement. In dat kader zal ik het LNV-beleid doorlichten op nut en noodzaak: bestaat er voor LNV de need to act. Hierover heb ik de Tweede Kamer per brief geïnformeerd (Kamerstukken II, 2002-2003, 28600 XIV, nr. 3).

datum
16-10-2002

kenmerk
DL. 2002/3427

bijlage

2. Samenvattende beleidslijnen

De administratieve lasten voortvloeiend uit regelgeving van het ministerie van LNV is in de periode 1994 - 2002 gestegen van rond ¤ 90 mln tot ongeveer ¤ 450 mln. Deze forse stijging is met name voortgekomen uit implementatie van geïntensiveerde Brusselse regelgeving voor het veterinaire en mestbeleid. Daardoor is echter de ruimte voor het ondernemerschap ingeperkt en zijn de irritaties in de sector hierover sterk toegenomen. De lasten dienen daarom waar mogelijk substantieel te vermin-deren. Met name voor het mestbeleid acht ik een forse reductie reëel. Maar ik verwacht dat bij andere beleidsvelden ook perspectieven voor reductie van admini-stratieve lasten bestaan. Ik zal deze beleidsvelden daartoe doorlichten. Mijn ambitie is in de periode 2002 - 2006 de administratieve lasten ten gevolge van LNV-regel-geving te verlagen met 25 %. Dit betekent voor de ondernemers een reductie van ¤110 mln aan administratieve lasten. Ik zal mij voor deze ambitie inzetten, maar ben mij terdege bewust van de spanning met Brusselse beleid dat tendeert naar meer gedetailleerde regelgeving en controleprotocollen, inclusief strikte uitvoerings-richtlijnen voor de lidstaten. Deze ambitie van 25% is dus groot. Daarnaast zal ik ook LNV-subsidies tegen het licht houden. Mijn verwachting is dat ik ook hierbij een belangrijke verlichting van de administratieve lasten kan bereiken.

Administratieve lasten kunnen omlaag als LNV alleen die gegevens vraagt die zij absoluut nodig heeft. Daarbij past dat ondernemers zoveel als mogelijk gegevens maar één keer moeten leveren aan het ministerie. In de werkprocessen van LNV moet de relatie, de ondernemer, centraal staan. Behalve de doorlichting van de regel-geving en subsidies zal ik daarom ook maatregelen nemen die op zichzelf los daarvan structureel bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten. Onderdelen hiervan zijn het beter gebruik maken van de mogelijkheden van ICT, uitbouwen van het LNV-Loket, meer centrale registratie van gegevens en benutten van basisregistraties, optimale uniformering van definities en begrippen, maar ook stroomlijnen van controles en toezicht. Daarnaast zal transparantie van regelgeving en een adequate communicatie hierover allicht bijdragen aan een vermindering van de irritatie. Ondernemers hebben veel zicht op de kansen hoe ik de regelgeving kan vereen-voudigen of hoe ik de irritaties kan verminderen zonder de beleidsdoelen in de waagschaal te stellen. Door onderzoek hiernaar, het instellen van klankbordgroepen en intensief overleg met de sector wil ik die kennis optimaal gebruiken.

De oorzaak van de hoge administratieve lasten voor ondernemers is divers. Ten dele ligt deze bij mijn ministerie, maar deels ligt deze ook aan de zeer gespecificeerde eisen die Brussel stelt aan de uitvoering van regelgeving en aan voorschriften van andere overheidsinstanties. Daarnaast zijn regels soms door politieke keuzen dan wel op verzoek van organisaties van ondernemers zeer gespecificeerd. Het halen van mijn ambitie vraagt daarom minder beleid en minder regels, maar wel beleid dat werkt.
Dit vergt politieke moed om keuzes te maken en vraagt ook om de nodige zelf-beperking vanuit sectoren. Ook afweging van risico's voor de uitvoering van beleid en handhaving van regelgeving in relatie tot het maatschappelijk belang is een factor hierbij.

3. De ambitie gericht op regelgeving en subsidies

3.1 De kwantitatieve ambitie

Het kabinet heeft zich ten doel gesteld om de administratieve lasten voortvloeiend uit wet- en regelgeving met 25% gereduceerd te hebben in 2006. Hierbij is als peiljaar 1994 genomen om reeds gerealiseerde reducties bij departementen te honoreren. Het ministerie van LNV neemt daarbij echter een bijzondere positie in vanwege de juist zeer sterke stijging van de administratieve lasten in de periode 1994 - 2002. De oorzaak hiervan ligt met name bij het EU-beleid. Dit leidde tot de implementatie van een geïntensiveerde regelgeving voor het veterinaire en mest-beleid.
Ik kies eveneens voor een reductie van 25% in 2006 voor de wetgeving waar ik primair verantwoordelijk voor ben, maar met als peiljaar 2002. Met name voor het mestbeleid acht ik vanaf 2002 een forse reductie reëel, maar ik verwacht ook verdere reductie elders mogelijk als resultaat van de in de aan de Tweede Kamer verstuurde taakstellingsbrief (Kamerstukken II, 2002-2003, 28600 XIV, nr. 3) genoemde inhoude-lijke door-lichting van verschillende beleidsvelden, onder de noemer 'minder beleid, minder regels, minder inzet'. Veel regelgeving is zeer gespecificeerd door politieke keuzen dan wel op verzoek van organisaties van ondernemers.
De ambities zijn hoog. We moeten onze verwachtingen reëel houden. Immers, aan veel administratieve lasten ligt een inhoudelijke overweging ten grondslag die nog steeds legitiem is. Ook is het van belang bij de vormgeving van regelgeving de risico's voor de uitvoering van beleid en de handhaving van regelgeving af te wegen met het maatschappelijk belang dat zij dienen en de administratieve lasten die hiermee gepaard gaan. Ik zal bij de uitwerking van de dossiers helder maken welke reducties mogelijk zijn binnen bestaande politieke kaders en welke reducties alleen mogelijk zijn na een uitgebreide politiek-bestuurlijke afweging. Aanpassen van de regels zal derhalve de politiek en bedrijfsleven voor lastige keuzen kunnen plaatsen voor het realiseren van de beleidsambities, de naleving en handhaving van de regelgeving. Daarnaast vraagt het veranderen van wetten en regels en de te volgen procedures de nodige tijd.
In totaal wordt de administratieve last vanuit LNV-wetgeving geraamd op rond de ¤ 450 mln. Dit bedrag is een sommatie van de hoogte van reeds uitgevoerde nulmetingen en een indicatie van nog lopende nulmetingen. Een reductie van 25% komt neer op ongeveer ¤ 110 mln vermindering administratieve lasten binnen de LNV-wetgeving.

3.2. De nulmetingen van de administratieve lasten per 1-1-2002

Om de doelstelling te halen en te kunnen meten, en prioriteit bij de acties te leggen is een nulmeting naar de hoogte van administratieve lasten essentieel. Om de kosten van administratieve lasten bij de ondernemer te berekenen is een kostenstandaardmodel ingericht. De stand van zaken van de nulmetingen is als volgt: * wetgevingsdomeinen 'mest' en 'veterinair'
In het kader van het onderzoek 'Lastige Lasten' dat onder leiding van mevrouw Sorgdrager is uitgevoerd, is ook een tussenrapportage over de hoogte van de administratieve lasten 'mest en veterinair' voor alleen de primaire sector opgeleverd (april 2002). Over dit onderzoek is de Kamer reeds geïnfor-meerd (brief TRCDL/2001/1360 d.d. 16 april 2001). Inmiddels zijn deze nul-metingen afgerond. Het betreft het totaal aan administratieve lasten voor de primaire sector en het overige bedrijfsleven. De administratieve lasten bedragen rond de ¤ 400 mln.
* De nulmetingen voor de overige LNV-wetgevingsdomeinen zijn deels al afgerond of momenteel in onderzoek. Geraamd wordt dat de daaruit voort-vloeiende administratieve lasten op ongeveer ¤ 50 mln zullen neerkomen.
Ik verwacht dat ik eind 2002/begin 2003 een goed overzicht heb van de hoogte van de administratieve lasten voortvloeiend uit de belangrijkste LNV-wetgevingsdomeinen.
* De uitvoering van nulmetingen naar de hoogte van administratieve lasten van de subsidies van LNV zal in 2003 starten.

3.3. Uitwerking van de ambitie

De ambitie gericht op regelgeving zal ik uitwerken langs de volgende sporen:

3.3.1. Spoor 1: Opschonen bestaande LNV-wet- en regelgeving

Ik geef prioriteit aan regelingen die hoge administratieve lasten geven in zowel geld als beleving, en die snel en met weinig inspanning tot resultaat leiden.

Naar aanleiding van het rapport Sorgdrager heeft mijn ambtsvoorganger u reeds de acties gemeld die dit jaar kunnen worden gerealiseerd met betrekking tot mest en veterinaire regels. Deze acties leiden tot een vermindering van de administratieve lasten van ¤ 38 mln. De reducties hebben betrekking op:

Mestwetgeving:
Kwartaaloverzichten vervallen ¤ 9,0 mln
Meerpartijenbewijs/ grondgebruiksmutatie ¤ 4,0 mln Minder mestnummers ¤ 21,0 mln

Veterinaire wetgeving:
Eenvoudiger bezoekersregistratie ¤ 4,0 mln

De staatssecretaris en ik gaan ervan uit dat op korte termijn nog een verdere reductie tot de mogelijkheden behoort van ongeveer ¤ 28 mln binnen het mest- en veterinaire dossier en de overige wetgevingsdossiers. Dit is gebaseerd op de uit-gevoerde nulmetingen voor mest en veterinair met daarin opgenomen verbeter-punten en op een taxatie van mogelijke verbeterpunten uit de lopende nulmetingen voor de overige domeinen. In totaal leidt dit tot een reductie op korte termijn van ¤ 38 mln + ¤ 28 mln = ¤ 66 mln (15% van ¤ 450 mln).

Om de verdere ambitie (¤ 44 mln reductie of meer) te kunnen waarmaken zullen voor verschillende dossiers, maar in het bijzonder voor het mestdossier, nadere politiek-bestuurlijke afwegingen noodzakelijk zijn. Daarna worden de feitelijke reductiemogelijkheden operationeel gemaakt. Over diverse voorstellen en keuzes zal de Kamer in de komende tijd nader geïnformeerd worden.

3.3.2. Spoor 2: Nieuwe wet- en regelgeving

Ik zal mijn inspanningen ook richten op het voorkomen van nieuwe admini-stratieve lasten bij het vormgeven van nieuw beleid. De ambitie van 25% reductie is in principe een netto reductiedoelstelling. Het EU-beleid voor de sectoren van LNV tendeert naar meer gedetailleerdere regelgeving en uitvoeringsbesluiten. Deze sturing middels stringente regelgeving en verantwoordingsplicht werkt ook door in nationale regelgeving. Dit EU-beleid zal daarom spanning geven met het beleid gericht op reductie van administratieve lasten. Ik wil er desalniettemin naar streven de netto-ambitie van 25% reductie zoveel mogelijk gestand te doen.

Mijn inzet met betrekking tot nieuwe regelgeving zal daarbij gericht zijn op:
* Het versterkt en actief aankaarten van de administratieve lasten problematiek in Brussel.
* Een andere inrichting van de voorwaarden voor regelgeving. Te denken valt aan het sterker betrekken van risicoprofielen bij handhaving en uitvoering van beleid.
* De samenhang met andere regelgeving zoeken en gebruik maken van gegevens die reeds bij LNV of de ondernemer beschikbaar is. * Een cultuur versterken om bij het vormgeven van beleid niet automatisch naar het juridische instrumentarium te grijpen en te bezien of het middel met bijkomende administratieve lasten wel het doel heiligt.
* Het stringent monitoren en meten van de ontwikkeling in de administratieve lasten van nieuwe wetgeving en van bijgestelde bestaande wetgeving. Het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal) zal de wetgeving hierop ook stringent toetsen.

3.3.3. Spoor 3: Subsidies

Voor subsidies zal ik in 2003 nulmetingen starten ten behoeve van een plan van aanpak voor reductie van administratieve lasten bij subsidies. Na afronding van de nulmetingen zal ik de Kamer daarover nader informeren.

4. De ambitie gericht op werkprocessen, gegevensuitwisseling en communicatie

Om de doelstelling van 25% reductie in 2006 te kunnen waarmaken zal het ook nodig zijn om vernieuwingen bij werkprocessen, gegevensuitwisseling en communicatie goed vorm te geven.

De voornaamste aangrijpingspunten daarvoor zijn:

4.1. ICT

De administratieve lasten en de irritaties daarover kunnen omlaag indien LNV beter gebruik maakt van ICT en de
bedrijfsmanagementsystemen van haar relaties. Veel relaties van LNV hebben dergelijke systemen (bij de grotere bedrijven in de veehou-derijsectoren 50-90%). De eerste stappen naar interactieve gegevensuit-wisseling vinden momenteel plaats. Binnen rijksbrede initiatieven onder leiding van de minister van EZ als coördinerend minister stel ik mij actief op. Wel moet hierbij bedacht worden dat de kost voor de baat uitgaat.

4.2 Het LNV-Loket

Het streven van LNV is dat relaties van LNV in hun contacten met LNV te maken hebben met slechts één loket waarbij zij hetzelfde gegeven in beginsel ook maar één keer hoeven aan te leveren. Voor de activiteiten van het bureau Heffingen en Laser is hiermee een begin gemaakt met de installatie van het LNV Loket dit jaar. In enkele pilots is een begin gemaakt met digitale transacties. Het is de bedoeling deze in 2003 en 2004 uit te bouwen naar een groter aantal regelingen. Daarbij hebben de regelingen met een groot aantal deelnemers en een hoge administratieve last voor-rang. Voor de overige uitvoerende diensten van LNV (plantenziektenkundige dienst, dienst landelijk gebied, visserij) zal LNV dit in 2003 (algemene informatievoor-ziening) en 2004/2005 (transacties) realiseren.

4.3. Datadictionary (uniforme definities van begrippen)

Een grote en terechte ergernis van relaties van LNV is dat zij informatie verschillende keren aan LNV door moet geven, soms met voor de ondernemer onbegrijpelijke marginale verschillen in definities. Het streven is dat onze relaties de gevraagde gegevens slechts één keer leveren. Dit vraagt dat definities voor begrippen als perceel, varken, gebouw etc zoveel mogelijk uniform zijn. Ook voor het toepassen van ICT is dit een eis. Derhalve ben ik inmiddels gestart met het opstellen van een datadictionary. Hierover zal ook een nauwe afstemming met door het bedrijfsleven gehanteerde begrippen plaatsvinden. De eerste resultaten verwacht ik in 2003. Daarna start het traject van aanpassing van wetgeving (2004-2006).

4.4. De ondernemer centraal

De relaties van LNV hebben niet alleen te maken met LNV regelingen en subsidies, maar ook met regelingen van andere overheden (Rijk, provincie, kaderwetgebieden, gemeenten, waterschappen) en organisaties (productschappen). Bij een onderzoek onder melkveehouders is gebleken dat zij te maken krijgen met een veelheid aan regels. Ik zal mij erop beraden hoe de ondernemer meer transparantie te geven is welke regels voor hem of haar van belang zijn.
Mede op basis van deze inventarisaties zal ik mij inspannen dat voor regels en subsidies van decentrale overheden en productschappen, de direct verantwoorde-lijken het aspect administratieve lasten meenemen bij de uitvoering van de regel-geving, met een herkenbare aandacht voor de positie van de ondernemer hierin.

4.5. Communicatie en interactie met de omgeving van LNV

Kennis, transparantie, wederzijds begrip en vertrouwen kweken vraagt een actieve communicatie in het traject van verminderen van de administratieve lasten-verlichting. Dit vraagt dat LNV goed luistert naar zijn relaties over hun wensen en de mogelijkheden die zij zien in de vermindering van administratieve lasten. Hiertoe zal LNV op de werkvloer met toetsgroepen gaan werken, de inbreng van bedrijfsleven op beleidsontwikkelingniveau versterken en gaan investeren in een duidelijker inbreng vanuit de ondernemers. De deskundigheid van de ondernemers in de verschillende sectoren of branches wil ik graag benutten voor de vormgeving van beleid en beleidsinstrumentatie. Zo zal de staatssecretaris aansluitend bij de evaluatie mestbeleid in het komende half jaar met maatschappelijke organisaties in gesprek gaan over vereenvoudiging van het mestinstrumentarium. Daarnaast is goede communicatie en voorlichting over regelgeving ook nodig. Handzame en laagdrempelige toegang wil ik daartoe stimuleren.

4.7. Monitoring en evaluatie

Het is belangrijk dat LNV vanaf de start peilt en volgt of de doelstelling wordt bereikt van minder administratieve lastendruk: minder kosten in geld en tijd, minder irri-taties en meer begrip bij de ondernemers. Ik zal de Tweede Kamer jaarlijks in mei in het kader van de LNV-jaarverslaglegging informeren over de vorderingen.

De minister van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij,

dr. C.P. Veerman


---