De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van
uw kenmerk
ons kenmerk
DL. 2002/3427
datum
16-10-2002
onderwerp
Plan van aanpak reductie administratieve lasten LNV
TRC 2002/8737
bijlagen
1. Inleiding
De fors toegenomen administratieve lasten voor de sectoren op het terrein van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) hebben de ruimte voor goed ondernemerschap te zeer ingeperkt. Dat de sectoren een proces van verande-ringen en transitie doormaken is duidelijk. Over de wijze van sturen en handhaven daarvan door het Rijk ben ik van mening dat het positief stimuleren van verande-ringen meer effect heeft dan het toevoegen van weer nieuwe regels. Hierbij hanteer ik de volgende uitgangspunten: de ondernemer staat centraal met eigen initiatief en verantwoordelijkheid om verantwoord te produceren in plaats van alles in details van overheidswege te regelen. LNV vraagt alleen gegevens die we moeten weten (need to know en niet nice to know) en deze gegevens moeten onze relaties in beginsel ook maar één keer hoeven aan te leveren. De verwachting is dat noodzakelijk geachte regelgeving die vanuit deze benaderingswijze is opgesteld, een groter draagvlak en een lager irritatiegehalte bij de ondernemers zullen hebben. Bij de vormgeving van beleid zullen ook de risico's voor de uitvoering van beleid en handhaving van regelgeving in relatie tot het maatschappelijk belang goed af-gewogen moeten worden. Het is mijn inzet dat in de komende tijd ook bij de politieke discussie rond afzonderlijke beleidsdossiers deze afwegingen en het maken van keuzes hierover duidelijk geagendeerd zullen zijn. In dit plan van aanpak zal ik uiteenzetten hoe ik inhoud wil geven aan het terug-dringen van de administratieve lasten en het verminderen van de irritatie bij veel ondernemers. De acties zullen vorm krijgen binnen de taakstellingsoperatie van mijn departement. In dat kader zal ik het LNV-beleid doorlichten op nut en noodzaak: bestaat er voor LNV de need to act. Hierover heb ik de Tweede Kamer per brief geïnformeerd (Kamerstukken II, 2002-2003, 28600 XIV, nr. 3).
datum
16-10-2002
kenmerk
DL. 2002/3427
bijlage
2. Samenvattende beleidslijnen
De administratieve lasten voortvloeiend uit regelgeving van het
ministerie van LNV is in de periode 1994 - 2002 gestegen van rond
¤ 90 mln tot ongeveer ¤ 450 mln. Deze forse stijging is met
name voortgekomen uit implementatie van geïntensiveerde Brusselse
regelgeving voor het veterinaire en mestbeleid. Daardoor is echter de
ruimte voor het ondernemerschap ingeperkt en zijn de irritaties in de
sector hierover sterk toegenomen. De lasten dienen daarom waar
mogelijk substantieel te vermin-deren. Met name voor het mestbeleid
acht ik een forse reductie reëel. Maar ik verwacht dat bij andere
beleidsvelden ook perspectieven voor reductie van admini-stratieve
lasten bestaan. Ik zal deze beleidsvelden daartoe doorlichten. Mijn
ambitie is in de periode 2002 - 2006 de administratieve lasten ten
gevolge van LNV-regel-geving te verlagen met 25 %. Dit betekent voor
de ondernemers een reductie van ¤110 mln aan administratieve
lasten. Ik zal mij voor deze ambitie inzetten, maar ben mij terdege
bewust van de spanning met Brusselse beleid dat tendeert naar meer
gedetailleerde regelgeving en controleprotocollen, inclusief strikte
uitvoerings-richtlijnen voor de lidstaten. Deze ambitie van 25% is dus
groot. Daarnaast zal ik ook LNV-subsidies tegen het licht houden. Mijn
verwachting is dat ik ook hierbij een belangrijke verlichting van de
administratieve lasten kan bereiken.
Administratieve lasten kunnen omlaag als LNV alleen die gegevens
vraagt die zij absoluut nodig heeft. Daarbij past dat ondernemers
zoveel als mogelijk gegevens maar één keer moeten leveren aan het
ministerie. In de werkprocessen van LNV moet de relatie, de
ondernemer, centraal staan. Behalve de doorlichting van de
regel-geving en subsidies zal ik daarom ook maatregelen nemen die op
zichzelf los daarvan structureel bijdragen aan het verminderen van de
administratieve lasten. Onderdelen hiervan zijn het beter gebruik
maken van de mogelijkheden van ICT, uitbouwen van het LNV-Loket, meer
centrale registratie van gegevens en benutten van basisregistraties,
optimale uniformering van definities en begrippen, maar ook
stroomlijnen van controles en toezicht. Daarnaast zal transparantie
van regelgeving en een adequate communicatie hierover allicht
bijdragen aan een vermindering van de irritatie.
Ondernemers hebben veel zicht op de kansen hoe ik de regelgeving kan
vereen-voudigen of hoe ik de irritaties kan verminderen zonder de
beleidsdoelen in de waagschaal te stellen. Door onderzoek hiernaar,
het instellen van klankbordgroepen en intensief overleg met de sector
wil ik die kennis optimaal gebruiken.
De oorzaak van de hoge administratieve lasten voor ondernemers is
divers. Ten dele ligt deze bij mijn ministerie, maar deels ligt deze
ook aan de zeer gespecificeerde eisen die Brussel stelt aan de
uitvoering van regelgeving en aan voorschriften van andere
overheidsinstanties. Daarnaast zijn regels soms door politieke keuzen
dan wel op verzoek van organisaties van ondernemers zeer
gespecificeerd. Het halen van mijn ambitie vraagt daarom minder beleid
en minder regels, maar wel beleid dat werkt.
Dit vergt politieke moed om keuzes te maken en vraagt ook om de nodige
zelf-beperking vanuit sectoren. Ook afweging van risico's voor de
uitvoering van beleid en handhaving van regelgeving in relatie tot het
maatschappelijk belang is een factor hierbij.
3. De ambitie gericht op regelgeving en subsidies
3.1 De kwantitatieve ambitie
Het kabinet heeft zich ten doel gesteld om de administratieve lasten
voortvloeiend uit wet- en regelgeving met 25% gereduceerd te hebben in
2006. Hierbij is als peiljaar 1994 genomen om reeds gerealiseerde
reducties bij departementen te honoreren. Het ministerie van LNV neemt
daarbij echter een bijzondere positie in vanwege de juist zeer sterke
stijging van de administratieve lasten in de periode 1994 - 2002. De
oorzaak hiervan ligt met name bij het EU-beleid. Dit leidde tot de
implementatie van een geïntensiveerde regelgeving voor het veterinaire
en mest-beleid.
Ik kies eveneens voor een reductie van 25% in 2006 voor de wetgeving
waar ik primair verantwoordelijk voor ben, maar met als peiljaar 2002.
Met name voor het mestbeleid acht ik vanaf 2002 een forse reductie
reëel, maar ik verwacht ook verdere reductie elders mogelijk als
resultaat van de in de aan de Tweede Kamer verstuurde
taakstellingsbrief (Kamerstukken II, 2002-2003, 28600 XIV, nr. 3)
genoemde inhoude-lijke door-lichting van verschillende beleidsvelden,
onder de noemer 'minder beleid, minder regels, minder inzet'.
Veel regelgeving is zeer gespecificeerd door politieke keuzen dan wel
op verzoek van organisaties van ondernemers.
De ambities zijn hoog. We moeten onze verwachtingen reëel houden.
Immers, aan veel administratieve lasten ligt een inhoudelijke
overweging ten grondslag die nog steeds legitiem is. Ook is het van
belang bij de vormgeving van regelgeving de risico's voor de
uitvoering van beleid en de handhaving van regelgeving af te wegen met
het maatschappelijk belang dat zij dienen en de administratieve lasten
die hiermee gepaard gaan. Ik zal bij de uitwerking van de dossiers
helder maken welke reducties mogelijk zijn binnen bestaande politieke
kaders en welke reducties alleen mogelijk zijn na een uitgebreide
politiek-bestuurlijke afweging. Aanpassen van de regels zal derhalve
de politiek en bedrijfsleven voor lastige keuzen kunnen plaatsen voor
het realiseren van de beleidsambities, de naleving en handhaving van
de regelgeving. Daarnaast vraagt het veranderen van wetten en regels
en de te volgen procedures de nodige tijd.
In totaal wordt de administratieve last vanuit LNV-wetgeving geraamd
op rond de ¤ 450 mln. Dit bedrag is een sommatie van de hoogte
van reeds uitgevoerde nulmetingen en een indicatie van nog lopende
nulmetingen. Een reductie van 25% komt neer op ongeveer ¤ 110 mln
vermindering administratieve lasten binnen de LNV-wetgeving.
3.2. De nulmetingen van de administratieve lasten per 1-1-2002
Om de doelstelling te halen en te kunnen meten, en prioriteit bij de
acties te leggen is een nulmeting naar de hoogte van administratieve
lasten essentieel. Om de kosten van administratieve lasten bij de
ondernemer te berekenen is een kostenstandaardmodel ingericht. De
stand van zaken van de nulmetingen is als volgt:
* wetgevingsdomeinen 'mest' en 'veterinair'
In het kader van het onderzoek 'Lastige Lasten' dat onder leiding
van mevrouw Sorgdrager is uitgevoerd, is ook een tussenrapportage
over de hoogte van de administratieve lasten 'mest en veterinair'
voor alleen de primaire sector opgeleverd (april 2002). Over dit
onderzoek is de Kamer reeds geïnfor-meerd (brief TRCDL/2001/1360
d.d. 16 april 2001). Inmiddels zijn deze nul-metingen afgerond.
Het betreft het totaal aan administratieve lasten voor de primaire
sector en het overige bedrijfsleven. De administratieve lasten
bedragen rond de ¤ 400 mln.
* De nulmetingen voor de overige LNV-wetgevingsdomeinen zijn deels
al afgerond of momenteel in onderzoek. Geraamd wordt dat de
daaruit voort-vloeiende administratieve lasten op ongeveer ¤
50 mln zullen neerkomen.
Ik verwacht dat ik eind 2002/begin 2003 een goed overzicht heb van
de hoogte van de administratieve lasten voortvloeiend uit de
belangrijkste LNV-wetgevingsdomeinen.
* De uitvoering van nulmetingen naar de hoogte van administratieve
lasten van de subsidies van LNV zal in 2003 starten.
3.3. Uitwerking van de ambitie
De ambitie gericht op regelgeving zal ik uitwerken langs de volgende
sporen:
3.3.1. Spoor 1: Opschonen bestaande LNV-wet- en regelgeving
Ik geef prioriteit aan regelingen die hoge administratieve lasten
geven in zowel geld als beleving, en die snel en met weinig inspanning
tot resultaat leiden.
Naar aanleiding van het rapport Sorgdrager heeft mijn ambtsvoorganger
u reeds de acties gemeld die dit jaar kunnen worden gerealiseerd met
betrekking tot mest en veterinaire regels. Deze acties leiden tot een
vermindering van de administratieve lasten van ¤ 38 mln. De
reducties hebben betrekking op:
Mestwetgeving:
Kwartaaloverzichten vervallen ¤ 9,0 mln
Meerpartijenbewijs/ grondgebruiksmutatie ¤ 4,0 mln
Minder mestnummers ¤ 21,0 mln
Veterinaire wetgeving:
Eenvoudiger bezoekersregistratie ¤ 4,0 mln
De staatssecretaris en ik gaan ervan uit dat op korte termijn nog een
verdere reductie tot de mogelijkheden behoort van ongeveer ¤ 28
mln binnen het mest- en veterinaire dossier en de overige
wetgevingsdossiers. Dit is gebaseerd op de uit-gevoerde nulmetingen
voor mest en veterinair met daarin opgenomen verbeter-punten en op een
taxatie van mogelijke verbeterpunten uit de lopende nulmetingen voor
de overige domeinen. In totaal leidt dit tot een reductie op korte
termijn van ¤ 38 mln + ¤ 28 mln = ¤ 66 mln (15% van
¤ 450 mln).
Om de verdere ambitie (¤ 44 mln reductie of meer) te kunnen
waarmaken zullen voor verschillende dossiers, maar in het bijzonder
voor het mestdossier, nadere politiek-bestuurlijke afwegingen
noodzakelijk zijn. Daarna worden de feitelijke reductiemogelijkheden
operationeel gemaakt. Over diverse voorstellen en keuzes zal de Kamer
in de komende tijd nader geïnformeerd worden.
3.3.2. Spoor 2: Nieuwe wet- en regelgeving
Ik zal mijn inspanningen ook richten op het voorkomen van nieuwe
admini-stratieve lasten bij het vormgeven van nieuw beleid. De ambitie
van 25% reductie is in principe een netto reductiedoelstelling. Het
EU-beleid voor de sectoren van LNV tendeert naar meer gedetailleerdere
regelgeving en uitvoeringsbesluiten. Deze sturing middels stringente
regelgeving en verantwoordingsplicht werkt ook door in nationale
regelgeving. Dit EU-beleid zal daarom spanning geven met het beleid
gericht op reductie van administratieve lasten. Ik wil er
desalniettemin naar streven de netto-ambitie van 25% reductie zoveel
mogelijk gestand te doen.
Mijn inzet met betrekking tot nieuwe regelgeving zal daarbij gericht
zijn op:
* Het versterkt en actief aankaarten van de administratieve lasten
problematiek in Brussel.
* Een andere inrichting van de voorwaarden voor regelgeving. Te
denken valt aan het sterker betrekken van risicoprofielen bij
handhaving en uitvoering van beleid.
* De samenhang met andere regelgeving zoeken en gebruik maken van
gegevens die reeds bij LNV of de ondernemer beschikbaar is.
* Een cultuur versterken om bij het vormgeven van beleid niet
automatisch naar het juridische instrumentarium te grijpen en te
bezien of het middel met bijkomende administratieve lasten wel het
doel heiligt.
* Het stringent monitoren en meten van de ontwikkeling in de
administratieve lasten van nieuwe wetgeving en van bijgestelde
bestaande wetgeving. Het Adviescollege toetsing administratieve
lasten (Actal) zal de wetgeving hierop ook stringent toetsen.
3.3.3. Spoor 3: Subsidies
Voor subsidies zal ik in 2003 nulmetingen starten ten behoeve van een
plan van aanpak voor reductie van administratieve lasten bij
subsidies. Na afronding van de nulmetingen zal ik de Kamer daarover
nader informeren.
4. De ambitie gericht op werkprocessen, gegevensuitwisseling en
communicatie
Om de doelstelling van 25% reductie in 2006 te kunnen waarmaken zal
het ook nodig zijn om vernieuwingen bij werkprocessen,
gegevensuitwisseling en communicatie goed vorm te geven.
De voornaamste aangrijpingspunten daarvoor zijn:
4.1. ICT
De administratieve lasten en de irritaties daarover kunnen omlaag
indien LNV beter gebruik maakt van ICT en de
bedrijfsmanagementsystemen van haar relaties. Veel relaties van LNV
hebben dergelijke systemen (bij de grotere bedrijven in de
veehou-derijsectoren 50-90%). De eerste stappen naar interactieve
gegevensuit-wisseling vinden momenteel plaats. Binnen rijksbrede
initiatieven onder leiding van de minister van EZ als coördinerend
minister stel ik mij actief op. Wel moet hierbij bedacht worden dat de
kost voor de baat uitgaat.
4.2 Het LNV-Loket
Het streven van LNV is dat relaties van LNV in hun contacten met LNV
te maken hebben met slechts één loket waarbij zij hetzelfde gegeven in
beginsel ook maar één keer hoeven aan te leveren. Voor de activiteiten
van het bureau Heffingen en Laser is hiermee een begin gemaakt met de
installatie van het LNV Loket dit jaar. In enkele pilots is een begin
gemaakt met digitale transacties. Het is de bedoeling deze in 2003 en
2004 uit te bouwen naar een groter aantal regelingen. Daarbij hebben
de regelingen met een groot aantal deelnemers en een hoge
administratieve last voor-rang. Voor de overige uitvoerende diensten
van LNV (plantenziektenkundige dienst, dienst landelijk gebied,
visserij) zal LNV dit in 2003 (algemene informatievoor-ziening) en
2004/2005 (transacties) realiseren.
4.3. Datadictionary (uniforme definities van begrippen)
Een grote en terechte ergernis van relaties van LNV is dat zij informatie verschillende keren aan LNV door moet geven, soms met voor de ondernemer onbegrijpelijke marginale verschillen in definities. Het streven is dat onze relaties de gevraagde gegevens slechts één keer leveren. Dit vraagt dat definities voor begrippen als perceel, varken, gebouw etc zoveel mogelijk uniform zijn. Ook voor het toepassen van ICT is dit een eis. Derhalve ben ik inmiddels gestart met het opstellen van een datadictionary. Hierover zal ook een nauwe afstemming met door het bedrijfsleven gehanteerde begrippen plaatsvinden. De eerste resultaten verwacht ik in 2003. Daarna start het traject van aanpassing van wetgeving (2004-2006).
4.4. De ondernemer centraal
De relaties van LNV hebben niet alleen te maken met LNV regelingen en
subsidies, maar ook met regelingen van andere overheden (Rijk,
provincie, kaderwetgebieden, gemeenten, waterschappen) en organisaties
(productschappen). Bij een onderzoek onder melkveehouders is gebleken
dat zij te maken krijgen met een veelheid aan regels. Ik zal mij erop
beraden hoe de ondernemer meer transparantie te geven is welke regels
voor hem of haar van belang zijn.
Mede op basis van deze inventarisaties zal ik mij inspannen dat voor
regels en subsidies van decentrale overheden en productschappen, de
direct verantwoorde-lijken het aspect administratieve lasten meenemen
bij de uitvoering van de regel-geving, met een herkenbare aandacht
voor de positie van de ondernemer hierin.
4.5. Communicatie en interactie met de omgeving van LNV
Kennis, transparantie, wederzijds begrip en vertrouwen kweken vraagt een actieve communicatie in het traject van verminderen van de administratieve lasten-verlichting. Dit vraagt dat LNV goed luistert naar zijn relaties over hun wensen en de mogelijkheden die zij zien in de vermindering van administratieve lasten. Hiertoe zal LNV op de werkvloer met toetsgroepen gaan werken, de inbreng van bedrijfsleven op beleidsontwikkelingniveau versterken en gaan investeren in een duidelijker inbreng vanuit de ondernemers. De deskundigheid van de ondernemers in de verschillende sectoren of branches wil ik graag benutten voor de vormgeving van beleid en beleidsinstrumentatie. Zo zal de staatssecretaris aansluitend bij de evaluatie mestbeleid in het komende half jaar met maatschappelijke organisaties in gesprek gaan over vereenvoudiging van het mestinstrumentarium. Daarnaast is goede communicatie en voorlichting over regelgeving ook nodig. Handzame en laagdrempelige toegang wil ik daartoe stimuleren.
4.7. Monitoring en evaluatie
Het is belangrijk dat LNV vanaf de start peilt en volgt of de
doelstelling wordt bereikt van minder administratieve lastendruk:
minder kosten in geld en tijd, minder irri-taties en meer begrip bij
de ondernemers. Ik zal de Tweede Kamer jaarlijks in mei in het kader
van de LNV-jaarverslaglegging informeren over de vorderingen.
De minister van Landbouw, Natuurbeheer
en Visserij,
dr. C.P. Veerman
---