Ministerie van Justitie
http://www.justitie.nl
MIN JUST:Uitbreiding detentiecapaciteit maximaal 5000 plaatsen mogelijk
Ivo Hommes/Annette Dijkstra
070 370 6126/070 370 4888
4232
16.10.02
De detentiecapaciteit kan de komende jaren worden uitgebreid met 5000
plaatsen als er een pakket aan maatregelen wordt genomen om het aanbod
te vergroten en de vraag te verminderen. Deze uitbreiding is
noodzakelijk om te kunnen voorzien in de huidige behoefte en de
effecten van het veiligheidsplan van het kabinet. De bestaande
nieuwbouwplannen worden voortgezet. De rest kan worden gerealiseerd
door maatregelen als het onderbrengen van twee gedetineerden in één
cel, het creëren van eenvoudiger cellen bij een kort verblijf in een
huis van bewaring, het invoeren van voorwaardelijke invrijheidstelling
en meer gebruik van electronisch toezicht. Het kabinet heeft 549
miljoen euro beschikbaar tot 2007 voor deze maatregelen. Minister
Donner van Justitie schrijft dit in de brief Modernisering
Sanctietoepassing waarmee de ministerraad onlangs akkoord is gegaan.
De brief is vandaag gelijk met de notitie .Naar een veiliger
samenleving. naar de Tweede Kamer gestuurd.
Het aantal gedetineerden is inmiddels fors toegenomen, waaronder het
aantal vrouwen en de drugskoeriers. Het aantal te detineren personen
is ook groter dan in eerdere prognoses was voorzien. Vanwege de
huidige problematiek zijn er dit jaar al ruim 3500 gedetineerden met
een beperkt strafrestant vervroegd ontslagen. Ook is tot nu toe aan
zo.n 3000 personen strafonderbreking verleend. De behoefte aan cellen
neemt ook de komende jaren fors toe.
De tekorten zijn niet alleen op te lossen door bij te bouwen. Het
middel van vervroegd ontslag of strafonderbreking is naar de mening
van de minister evenmin de juiste oplossing om tekorten te verminderen
omdat daardoor de sanctietoepassing als sluitstuk van een
geloofwaardige strafrechtspleging wordt aangetast. Minister Donner is
van mening dat de door de rechter opgelegde sanctie onverwijld en
onbelemmerd moet worden uitgevoerd, tenzij de vervroegde terugkeer in
de samenleving gepaard gaat met bijzondere inspanningen om herhaling
te voorkomen. Verder geldt als uitgangspunt dat de toepassing van een
sanctie doelgericht moet zijn; dat betekent bijvoorbeeld dat kort
gestraften worden opgevangen in minder dure detentiefaciliteiten. Door
het treffen van verschillende maatregelen verwacht minister Donner de
beschikbare capaciteit beter te kunnen benutten.
Maatregelen
Minister Donner stelt voor om vaker twee of meer gedetineerden op één
cel te plaatsen gedurende de eerste maanden van hun detentie. Daarvoor
laat de minister een analyse maken van de veiligheids- en
beheersrisico.s. Psychisch gestoorden en minderjarigen komen in ieder
geval niet voor het delen van een cel in aanmerking. Deze maatregel
leidt tot een verruiming van in eerste instantie 1000 plaatsen.
Voor bepaalde groepen gedetineerden kan worden volstaan met
eenvoudiger plaatsen met een ander regime. Hierbij gaat het om mensen
die over het algemeen kort in een gevangenis verblijven en die geen
groot vlucht- of beheersgevaar opleveren. Goedkopere exploitatie kan
door het voeren van een beperkt basisregime met weinig activiteiten
voor de eerste maanden van de gevangenhouding.
De categorie veelplegers verdient bijzondere aandacht. Op korte
termijn wordt nagegaan hoe een meer algemene voorziening getroffen kan
worden waarin veelplegers gedurende langere tijd gedetineerd en/of
onder toezicht kunnen worden geplaatst. Naar verwachting betreft het
hier enkele honderden plaatsen. Voor jongeren worden voorzieningen
gecreëerd met een groepsgerichte aanpak zoals Glen Mills en Den Engh.
Een doelmatiger inzet van de capaciteit wordt ook verkregen door de
landelijke invoering van nachtdetentie voor een bepaalde categorie
jeugdigen. Binnenkort wordt over de aanpak van de jeugdcriminaliteit
een actieplan verstuurd aan de Tweede Kamer.
Voor de terugkeer van uitgeprocedeerde vreemdelingen en illegalen
worden, naast de bestaande vreemdelingenbewaring, uitzetcentra
ingericht.
Verder stelt minister Donner voor om taakstraffen in beginsel zonder
begeleiding uit te voeren. Ongeveer 40% van de taakgestraften kan deze
straf goed vervullen zonder extra begeleiding. Door bij goed gedrag
van de taakgestraften 20% van zijn straf niet ten uitvoer te leggen
kan op zeer korte termijn meer capaciteit worden gecreëerd voor
taakstraffen. Het voorstel heeft een tijdelijk karakter en is
uitsluitend bedoeld om dreigende termijnoverschrijdingen te
voorkomen
Voorgesteld wordt om een maximale taakstraf vaker te combineren met
een (deels) voorwaardelijke vrijheidsstraf waarbij de veroordeelde
(maximaal 6 maanden) onder elektronisch toezicht komt te staan. De
maatregel is een verzwaring van de bestaande taakstraf om meer mensen
hiervoor in aanmerking te laten komen. Tevens wordt voorgesteld om
geselecteerde kort gestraften een deel van hun detentie onder
elektronisch huisarrest te plaatsen.
De VI is op dit moment een onvoorwaardelijk vervroegde
invrijheidstelling bij langere straffen na 2/3 van de opgelegde
vrijheidsstraf. Daarnaast kunnen bepaalde gedetineerden vanaf de helft
van de straf een penitentiair programma volgen buiten de inrichting.
De minister is voornemens het penitentiair programma op te laten gaan
in de nieuwe voorwaardelijke invrijheidstelling en deze mogelijk te
maken op de helft van de opgelegde straf. De invrijheidsstelling wordt
nadrukkelijk verbonden aan de bereidheid van de gedetineerde om
verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen toekomst. Bij de Tweede
Kamer ligt al een wetsvoorstel om het penitentiair programma mogelijk
te maken bij een gevangenisstraf van zes maanden, nu is dat nog een
jaar.
De nu aangekondigde koerswijziging kan niet geheel binnen de bestaande
wetgeving worden gerealiseerd. Voor de versobering in het
gevangeniswezen en het plaatsen van meerdere gedetineerden in een
verblijfsruimte moet de penitentiaire beginselenwet worden aangepast.
Ook voor de ruimere toepassing van elektronisch toezicht en de
herziening van de VI is wetgeving noodzakelijk. Bij de nieuwe
behoefteprognose van de detentiecapaciteit, die mei volgend jaar
verschijnt, wordt duidelijk wat de exacte effecten zullen zijn van de
afzonderlijke maatregelen op de capaciteit.
Minister Donner geeft in zijn plan aan dat het ambitieniveau hoog
ligt. Het overtreden van de norm, zoals vastgelegd in het wetboek van
Strafrecht, moet gevolgd worden door een consequente en doelgerichte
interventie. Dit bevestigt de norm en biedt perspectief voor het
terugdringen van de recidive. Dit is alleen realiseerbaar wanneer de
inzet van de beschikbare middelen voor capaciteitsuitbreiding wordt
gecombineerd met een ingrijpende modernisering van de
sanctietoepassing. De situatie vergt dat er gekozen wordt. Niet kiezen
is geen keuze.
---
17 okt 02 16:11