17-10-2002
College wil terugkeercentrum voor asielzoekers zonder recht op voorzieningen
Het college stelt de raad voor akkoord te gaan met het laten uitvoeren
van een tijdelijke basale opvangvoorziening (zgn. terugkeercentrum)
voor asielzoekers zonder recht op voorzieningen. Het college wil
hiervoor in twee jaar in totaal een subsidie van 376.700 beschikbaar
te stellen. Dit voorstel hangt samen met tekortkomingen, die het
college onderkent in het Rijksbeleid voor asielzoekers. In reactie
hierop wil het college, uit oogpunt van humaniteit en openbare orde,
de volgende actie ondernemen:
1. het bieden van tijdelijke opvang aan mensen die wel in Nederland
mogen verblijven, maar geen recht op voorzieningen hebben en
aangewezen zijn op een leven op straat én aan mensen die ons land
moeten gaan verlaten en die ook op straat leven;
2. het daadwerkelijk steunen van een streng getoetste groep mensen,
die willen en kunnen vertrekken uit ons land.
Het effect van de tekortkomingen in het Rijksbeleid is dat mensen op
een verblijf op straat zijn aangewezen. Hierbij staat "overleven"
centraal en zullen mensen niet toekomen aan inspanningen gericht op
daadwerkelijke terugkeer. Bepaalde asielzoekers komen hierdoor in een
uiterst moeilijke situatie terecht, een positie die ook risico's
inhoudt voor de lokale samenleving.
's-Hertogenbosch staat niet alleen in haar opvatting dat er voor
asielzoekers zonder recht op voorzieningen iets moet gebeuren. Vele
gemeenten hebben al directe of indirecte voorzieningen getroffen voor
deze mensen, zo blijkt uit een landelijk onderzoek. Samen met de
Brabantse steden Breda, Helmond, Eindhoven en Tilburg (B-5) met steun
van de provincie en in lijn met de VNG, heeft 's-Hertogenbosch onlangs
het Kabinet opgeroepen om een einde maken aan enkele navrante
uitkomsten van het vreemdelingenbeleid.
Basale voorziening
Het terugkeercentrum wordt de verantwoordelijkheid van een
onafhankelijke stichting en staat onder leiding van een professionele
coördinator, die werkt met een team van vrijwilligers. De gemeente
heeft uitsluitend een faciliterende rol. In het centrum worden
bed-bad-brood aangeboden: maaltijden-in-natura, een slaapplaats en een
mogelijkheid om te baden. Tevens wordt gezorgd voor een sobere, maar
zinvolle dagbesteding. Ook wordt een programma aangeboden waarin
actief aan terugkeer wordt gewerkt. Daarnaast wordt er basale
juridische begeleiding geboden bij òf vertrek uit Nederland òf het
verkrijgen van een verblijfsvergunning. Ook wordt gezorgd voor medisch
noodzakelijke zorg. In het terugkeercentrum is plaats voor maximaal 25
personen.
Voorwaarden
Het terugkeercentrum moet volgens het college voldoen aan de volgende
eisen en voorwaarden:
- Het terugkeercentrum is uitsluitend bedoeld voor asielzoekers zonder
recht op voorzieningen met perspectief op, hetzij een
verblijfsvergunning, hetzij vertrek uit Nederland. Dit geldt voor
asielzoekers die eerder verbleven in een AZC in Vught, Schijndel,
Rosmalen en 's-Hertogenbosch of een uitkering van de gemeente
's-Hertogenbosch ontvingen (hiermee wordt een aanzuigende werking
voorkomen);
- Het bestuur van de opvang stelt een van het bestuur onafhankelijk
opererende toetsingscommissie in. Deze beoordeelt of asielzoekers die
tot de opvang willen worden toegelaten, voldoen aan de gestelde eisen.
En na toelating checkt de commissie, in samenwerking met het IOM,
periodiek of zij nog steeds daaraan voldoen. De commissie vertaalt
haar bevindingen in een advies tot toelating, voortzetting van
verblijf dan wel verwijdering. De adviezen van de toetsingscommissie
zijn bindend;
- Opvang wordt geboden zolang de klanten behoren tot de doelgroep, met
een maximum van zes maanden. Daarna moeten zij het terugkeercentrum
verlaten, bij voorkeur vrijwillig, zonodig onder dwang;
- Het terugkeercentrum wordt gehuisvest in de St. Jorisstraat 13. Dit
pand is gemeentelijk eigendom en is geschikt voor de het opvangen van
groepen mensen;
-De gemeente subsidieert het terugkeercentrum voor maximaal twee
jaar;-Het bestuur van het terugkeercentrum is verantwoordelijk voor
een goede communicatie met de buurt. Het instellen van een
klankbordgroep van omwonenden en een aanspreekpunt voor vragen,
opmerkingen en meldingen, zijn hiervan onderdeel;
-Het bestuur van het terugkeercentrum moet contacten leggen en
onderhouden met de partijen in en buiten de stad die voor haar
functioneren van belang kunnen zijn.
Consequenties voor uitgeprocedeerden
Het college heeft eerder dit jaar besloten om op kosten van de
gemeente te voorzien in het levensonderhoud van een aantal reeds
volledig uitgeprocedeerde asielzoekers, die eerder onder de door de
gemeente uitgevoerde Zorgwet VVTV vielen (ex-VVTV-ers). Dit tot het
moment waarop de raad zich uitspreekt over het meewerken aan het
oprichten van een basale opvang voor asielzoekers zonder recht op
voorzieningen. Als de raad akkoord gaat met het terugkeercentrum,
moet kort daarna een einde komen aan de zorg op kosten van de gemeente
voor uitgeprocedeerde ex-VVTV-ers en asielzoekers, die de gemeente
heeft opgevangen onder het regime van de Regeling Opvang Asielzoekers
(ROA-asielzoekers). Het volgende scenario staat voor ogen. Zodra het
terugkeercentrum is geopend, krijgen uitgeprocedeerde ex-VVTV-ers en
ROA-asielzoekers vier weken de tijd om te kiezen tussen òf meewerken
aan hun vertrek uit Nederland via deelname aan terugkeer in het
terugkeercentrum òf niet meewerken aan vertrek uit Nederland. Kiezen
zij voor het laatste, dan worden na die vier weken hun toelage en
verzekering met onmiddellijke ingang stopgezet en worden maatregelen
genomen om tot woninguitzetting over te gaan.
Open Leercentrum voor Asielzoekers en Vluchtelingen
De gemeente vangt ook ex-VVTV-ers en ROA-asielzoekers op die nog in
procedure zijn. Het gaat om mensen die al langer dan vijf jaar in
Nederland verblijven in afwachting van een verblijfsstatus. Dikwijls
zijn deze mensen ingeburgerd in de Nederlandse samenleving. Het
Kabinet heeft deze groep geen pardon gegeven. Het college vindt het
belangrijk dat deze mensen actief werk maken van hun toekomst. Hetzij
vertrek uit Nederland, hetzij vestiging in Nederland. Om dit te
stimuleren worden zij op korte termijn attent worden gemaakt op de
mogelijkheden die het Open Leercentrum voor Asielzoekers en
Vluchtelingen (OLC) hen daarbij te bieden heeft.