OPTA nieuws- en publicatieblad

OPTA

Oktober 2002 nr. 7 NIEUWE BESLISSING TOEREKENINGSSYSTEEM KOSTEN EN OPBRENGSTEN TPG 2 CONSULTATIE ELEKTRONISCHE HANDTEKENING 3 PRIJSBEPALING MEDEGEBRUIK MAST EN ANTENNESYSTEEM NOZEMA 4 EEN DEENSE TOEZICHTHOUDER IN DE POLDER 6 CONSULTATIE AANPASSING GESCHEIDEN BOEK- HOUDING KPN 8 OPTREDEN TEGEN IDENTIFICATIE GESPREKKEN TELEFOONCELLEN 10 AANSCHRIJVING ONTOELAATBAAR GEBRUIK GEOGRAFISCHE NUMMERS 10 RUIM 10.000 KLACHTEN 12

NIEUWS- EN PUBLICATIEBLAD VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT

IRG: Elk mobiel net-
werk is monopolie
terminating tarieven
De meerderheid van de leden van Independent Regulators

Group (IRG) heeft zich tijdens de laatstgehouden vergadering

in Helsinki uitgesproken voor het definiëren van markten

voor mobile-termination per netwerk. Daarmee loopt de IRG,

19 Europese telecommunicatietoezichthouders waaronder

OPTA, vooruit op de standpuntbepaling door de Europese

Commissie. Het is overigens waarschijnlijk dat het standpunt

van de IRG ook het standpunt van de Commissie wordt.

Het definiëren van de markt per netwerk is een eerste stap die het de sectortoezichthouders in de Europese mobiele netwerken, de zogenaamde `mobile-termination Unie mogelijk maakt om op meer actieve wijze de hoge markten'. De Europese Commissie zal later dit jaar een terminating tarieven van de mobiele aanbieders aan te aanbeveling uitvaardigen waarin de relevante markten pakken. Op dit moment kan OPTA dat slechts op verzoek zijn opgenomen die in beginsel in aanmerking komen doen via de weg van de geschillenbeslechting. voor regulering.

Op de agenda van de vergadering in Helsinki stond VOORDRACHT VOORZITTER ERG onder meer de afbakening van de markten voor het De Europese Commissie heeft in juli 2002 besloten tot de afwikkelen van inkomende telefoongesprekken naar oprichting van de European vervolg op pagina 3

Nieuwe beslissing toerekeningssysteem Eindredactie: kosten en opbrengsten TPG Redactie, onder andere: Jasper van Delft OPTA heeft in juli een nieuwe beslissing Gertrude Langedijk systeem dat TPG moet gebruiken bij Fotografie: postvervoer. Dit besluit was nodig besluit in maart 2002 heeft vernietigd. Illustraties: Arend van Dam Op 20 maart van dit jaar heeft de rechtbank enkele voorschriften die OPTA verbonden had aan de goedkeuring van het toerekenings- systeem van TPG vernietigd. De rechter bepaal- de dat OPTA een nieuwe beslissing op bezwaar moest nemen en daarbij rekening moest hou- den met de uitspraak van de rechter. In het 2509 LK Den Haag nieuwe besluit zijn de door de rechter vernie- tigde voorschriften herroepen en de niet ver- nietigde voorschriften zijn gehandhaafd. De rechter heeft alle voorschriften die betrek- king hebben op de wijze van toerekening van kosten en opbrengsten in stand gelaten. met deze uitgave onder meer berei- vreemd vermogen. De door de rechter niet vernietigde en door OPTA gehandhaafde voorschriften: in de beschrijving van het toerekeningssys- uitspraken en nieuwe ontwikkelingen teem moet een overzicht van veroorzakers van kosten (costdrivers) worden opgenomen; zijn van harte welkom. Connecties wordt met grote zorg- vuldigheid samengesteld. Om de leesbaarheid te bevorderen zijn juridische zinsneden vaak vereen- voudigd weergegeven. Soms betreft het ook delen van of uit- treksels uit wetteksten. In al deze gevallen is het verstandig de originele teksten te raad- plegen. Aan de artikelen in Connecties kunnen geen rechten worden ontleend. Missie OPTA OPTA stimuleert bestendige con- currentie in de telecommunicatie- en postmarkten. Dat wil zeggen: een duurzame situatie waarin particuliere en zakelijke eind- gebruikers een keuze kunnen maken tussen aanbieders en tussen diensten, zodanig dat het prijs- en kwaliteitsaanbod op de diverse deelmarkten tot- standkomt door effectieve markt- prikkels. Bij onvoldoende keuze beschermt OPTA eindgebruikers. Colofon
Toine Asselbergs op bezwaar genomen over de goedkeuring van het Rob van Eijl de toerekening van kosten en opbrengsten van het Stefan Wijers omdat de Rotterdamse rechtbank het oorspronkelijke Kelle Schouten (tenzij anders vermeld) TPG moet een systeem voor statistische Grafische productie: meting van de poststromen ontwikkelen en Herbschleb & Slebos gebruiken voor de toerekening van kosten Drukwerk: aan het voorbehouden, overig opgedragen Teunissen, Amsterdam en vrije postvervoer; Redactieadres, abonnementen bij verkoop van activiteiten die aanvankelijk en adreswijzigingen: tot de wettelijke opdracht aan TPG behoor- Postbus 90420, den moet de gemaakte winst ten goede Telefoon (070) 315 35 64 komen aan de opgedragen dienstverlening; Telefax (070) 315 35 01 bij toerekening van kosten die samenhangen E-mail: mail@opta.nl met het gebruik van gemeenschappelijk OPTA Connecties is het nieuwsblad gebruiksmiddelen moet ook rekening worden van de Onafhankelijke Post en Tele- gehouden met de kosten van eigen en communicatie Autoriteit. OPTA wil ken dat de organisaties in de markt voor telecommunicatie en post op gelijke voet geïnformeerd zijn over de ingenomen standpunten, gedane in verband met het werk van OPTA. Reacties op de inhoud van dit blad

vervolg van pagina 1 voorzitter van de ERG. Jens Arnbak wordt voor- gedragen als vice-voorzitter.

Regulators Group, de ERG. Taak van de ERG is om DE EUROPESE BREEDBANDMARKT de Europese Commissie te adviseren en te assiste- De IRG houdt de ontwikkelingen op het gebied van ren bij het versterken van de interne Europese breedband-internet in Europa scherp in de gaten. markt voor communicatienetwerken en -diensten. Mede met het oog daarop organiseert IRG later dit De IRG is tot de conclusie gekomen dat de ERG jaar een seminar over dit onderwerp. Tegelijk heeft voldoende mogelijkheden biedt om zich te ontwik- IRG onderzoek verricht naar de mate waarin de kelen tot een efficiënt en onafhankelijk advies- leden van IRG zich hebben geconformeerd aan orgaan van de Commissie. Aanvullend heeft IRG gezamenlijke `Principles of Implementation and besloten om haar werkzaamheden met versterkte Best Practice' (PIBs) over ontbundeling van de kracht voort te zetten. aansluitlijn die eerder door IRG zijn vastgesteld. Gebleken is dat IRG-leden in hoge mate deze PIBs In Helsinki is bovendien besloten om professor volgen, waardoor nu al sprake is van een Europa- Heinrich Otruba van de Oostenrijkse communica- brede gecoördineerde bevordering van concurrentie tietoezichthouder RTR voor te dragen als eerste op de markt van breedband-internet.

Consultatie elektronische handtekening

OPTA houdt de komende maanden een consultatie over de manier waarop zij dat deze AMvB voor het eind van het jaar in het Staatsblad wordt gepubli- bepaalde taken op het gebied van de elektronische handtekening wil vorm- ceerd en daarna in werking treedt. geven. Zo geeft OPTA in de consultatie aan welke gegevens bij een registratie De minister van Economische Zaken stelt een Ministeriële Regeling vast die zullen worden gevraagd. Naar aanleiding van de reacties van marktpartijen zal ook voor het eind van het jaar moet OPTA een beslissing nemen over de uiteindelijke aard en omvang van de worden gepubliceerd, ditmaal in de Staatscourant. gegevens die bij de registratie moeten worden opgegeven.

Eind 1999 heeft de Europese Unie een tekening. De aanbieder van een dergelijke richtlijn aangenomen over elektronische document geniet het vertrouwen van handtekeningen. Deze handtekeningen beide zakenpartners. moeten er voor zorgen dat via de elektro- Het wetsvoorstel ligt ter behandeling in nische snelweg betrouwbaar zaken kan de Eerste Kamer. Naar verwachting zal er worden gedaan. Een elektronische trans- binnenkort over gestemd worden zodat actie kan dan worden voorzien van een de wet eind 2002 in het Staatsblad kan gewaarmerkte, erkende handtekening. worden gepubliceerd en op 1 januari In Nederland is die EU-richtlijn verwerkt van het nieuwe jaar in werking treed. in het wetsvoorstel Wet elektronische De verdere gang van zaken rond het handtekeningen. Het wetsvoorstel voor- wetsvoorstel is naar verwachting als ziet in een rol voor OPTA. OPTA gaat aan- volgt: bieders van zogeheten gekwalificeerde Op korte termijn wordt de Algemene certificaten met een vestiging in Neder- Maatregel van Bestuur met nadere land registreren en toezien op hun activi- regels over de elektronische handteke- teiten. Een gekwalificeerd certificaat is ning voor advies voorgelegd aan de verbonden aan een elektronische hand- Raad van State. Het is de bedoeling

---

Prijsbepaling medegebruik mast en antennesysteem Nozema OPTA heeft regels vastgesteld voor rische kostprijs. Voor de mast moet Nozema een afschrijvingstermijn van de prijsbepaling van het medegebruik 30 jaar te hanteren en voor het anten- door Broadcast Newco Two BV (BNT) nesysteem een termijn van 15 jaar. Bij de prijsbepaling mag Nozema voorlopig van de mast en het FM-antenne- een rendement rekenen van 5,06%. Bin- systeem van NV Nozema in Hilversum. nen drie maanden zal een voorlopig ren- dementspercentage worden vastgesteld. Zowel Nozema als BNT zijn als exploitan- De verdeling van de kosten bij gedeeld ten van omroepzendernetwerken betrok- gebruik van het antennesysteem moet ken bij de uitvoering van het zogeheten gebaseerd zijn op het uitgezonden ver- zero base beleid. Dit beleid is gericht op mogen en het aantal gebruikte anten- een nieuwe indeling van de FM-omroep- nes. Bij de verdeling van de kosten van band gebaseerd op de bestaande antenne- de mast moeten de kostenelementen die opstelpunten. Het is namelijk praktisch geen relatie hebben met de windlast onmogelijk om voor nieuwe antenne- verrekend worden op basis van gebruikte opstelpunten voor uitzendingen in de meters mast. FM-band vergunningen te krijgen van- wege de benodigde hoogte voor de mast (minimaal 100 meter) en vanwege het hoge zendvermogen (100 kW of meer). Om die reden hebben beide bedrijven, die elkaars concurrenten zijn op de markt van netwerkdiensten voor omroep- zenders, onder regie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat, een samen- werkingsovereenkomst gesloten. Maar 10-laags FM-antenne- over de berekening van de prijs voor systeem op een hoogte medegebruik van antennes en masten van 175 meter. Daar- konden ze het ook na verschillende boven bevindt zich een
8-laags antennesys- bemiddelingspogingen niet eens teem van Digitenne worden. Uiteindelijk vroeg BNT OPTA herkenbaar aan de om regels hiervoor vast te stellen. witte domes.
(foto Bert Hilberts)
De regels komen er onder meer op neer dat Nozema voor de prijsbepaling bij de afschrijving uit moet gaan van de histo-

Straalverbindingstoren van KPN bij het Media- park in Hilversum. Boven op de toren staat de antennemast van Nozema. (foto Bert Hilberts)

OPTA is here to stay

Het is iedere OPTA-medewerker met de paplepel ingebracht: Steeds meer wordt OPTA's aandacht gevraagd door nieuwe OPTA is een tijdelijke organisatie. OPTA zou snel kunnen typen van problemen. In een netwerksector kunnen concur- verdwijnen zodra de overgangsfase van monopolie naar renten elkaar en hun klanten dwars zitten met andere marktwerking is doorlopen. Deze stelling heeft gewerkt als middelen dan in een gewone markt. Door diensten van de smeerolie bij de oprichting van OPTA. In 1997 waren toezicht concurrent niet aankiesbaar te maken op het eigen net. en handhaving niet zo populair als vandaag de dag, en het Door hoge vergoedingen te vragen voor de afwikkeling van vooruitzicht dat OPTA slechts korte tijd zou bestaan hielp de gesprekken die van je concurrent komen. Door het stelen beleidsmakers en besluitvormers om de oprichting van OPTA van abonnees. Door met behulp van de technologie, voor zichzelf en/of anderen acceptabel te maken. Sindsdien consumenten voor ongevraagde diensten te laten betalen. is nog vaak geschermd met de tijdelijkheid van OPTA, en Spelletjes waarbij de klanten gijzelaar kunnen worden van OPTA-medewerkers hebben geleerd beleefd te knikken als de het concurrentiespel. Daarmee komt het toezicht in het tijdelijkheidskwestie weer eens wordt aangeroerd. Maar van domein van het bredere maatschappelijke belang van consu- binnen vragen ze zich af, wie er nu eigenlijk wie voor de gek mentenbescherming. De erkenning is nog maar pril dat de houdt. In de werkelijkheid waarin de OPTA medewerkers consument als klant van communicatienetwerken en -dien- dagelijks verkeren, neemt het werk alleen maar toe. Wordt sten aan méér risico's bloot staat dan in normale markten. het geen tijd om de mythe van OPTA's tijdelijkheid eens Naarmate zich méér maatschappelijke interacties verplaat- tegen het licht te houden? sen van de echte naar de virtuele wereld, wordt de vraag In het werk van OPTA vindt voortdurend een verschuiving urgenter hoe burgers worden beschermd tegen de mogelijk- plaats. In het begin ging het vooral om het afbreken van heden om via toegangs- en distributiesoftware transacties oude erfenissen uit het monopolietijdperk. Het afbouwen van te vervormen of toegang tot informatie te sturen. Nog kruissubsidies. Het slechten van toegangsdrempels tot het ingrijpender is het maatschappelijke risico bij het omvallen net. Het ontbundelen van koppelverkoop. Het afbouwen van van marktspelers of onvoldoende investeringen in de bovenmatige rendementen op captive customers. Het open- kwaliteit van netten. Het toezicht richt zich dan op het breken van informatiemonopolies. Deze regulatorsklassiekers verzekeren van bereikbaarheid, en van het beginsel van zijn in het toezicht op KPN nu wel grotendeels afgerond, al `any to any' communicatie. blijft `onderhoud' voortdurend nodig. De vraag laat zich stellen of de nieuwe aandachtsgebieden De aandacht in het toezicht op de telefoniemarkt is en wordt voor het telecommunicatietoezicht van tijdelijke aard zijn. verlegd naar andere terreinen. Voorkoming van prijssqueeze. Mijn stellige overtuiging is dat in de communicatiesector Voorkoming van discriminatoire aanbiedingen. Ook komen altijd een aantal bijzondere spelregels nodig zal blijven. nieuwere, complexere mededingingsvraagstukken op ons af: Regels, die een tegenwicht bieden aan de specifieke moge- van `joint dominance' en van het exporteren van machts- lijkheden van netwerkspelers om klanten, concurrenten en posities van de ene naar de andere markt, van content naar de maatschappij bovenmatige schade aan te doen. Boven- distributie bijvoorbeeld en vice versa. In andere markten dan dien zal de naleving van die regels snel en doeltreffend die van telefonie is het proces van `ontmonopoliseren' nog moeten kunnen worden afgedwongen. De bezwerings- lang niet afgerond, zoals in het geval van de postmarkt. formule, dat OPTA tijdelijk is, mag wat mij betreft nu dan Of staat nog te beginnen, zoals in de kabelsector en bij ook wel worden doorgeprikt. Het kan zijn met andere Nozema. Daar heersen nog volop de vele kleine en grote regels dan vandaag, het kan zijn als kamer van de NMa: anomalieën, en de vooringenomenheden van monopolisten OPTA is here to stay. tegenover hun omgeving. Het werk moet daar nog beginnen. Hans Bakker, directeur OPTA

---

Een Deense toezichthouder in de polder
Om een lang verhaal kort te maken: er was eens een directie Toezicht Netwerken en Diensten bij het ministerie van

Verkeer en Waterstaat en er was eens een parlement dat aandrong op verzelfstandiging van dat toezicht. Aldus geschiedde

en op 1 augustus 1997 was OPTA een feit. Toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Jorritsma benoemde Jens Arnbak

tot voorzitter van het College. Met zijn grote staat van dienst in Nederland een voor de hand liggende keuze. Naast hoog-

leraarschappen in Eindhoven en nu in Delft was hij lid van tal van adviescommissies op het gebied van (tele)communicatie,

post en ICT. Zo adviseerde hij het kabinet Lubbers I in 1984 en 1985 onder meer het Staatsbedrijf der PTT te verzelf-

standigen. Voor al dat werk werd hij vorig jaar benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Een eer die

slechts weinig buitenlanders gegund is.

WAPENFEITEN stelligen van werkzame concurrentie in de never a dull moment. Door de snelle Heeft vijf jaar toezicht op de post- en markt voor vaste telefonie. De wetgever ontwikkelingen in de markt krijg ik vaak telecommarkt van hem een tevreden man heeft ons op dat gebied wel een goede onverwachte dingen op mijn bord. Daarbij gemaakt? gereedschapskist meegegeven. In augus- heb ik het voordeel dat ik kan werken in Jens Arnbak: "Tevreden in de betekenis tus 1997 begonnen we aan een traject een professionele omgeving met jonge, van zelfgenoegzaam in ieder geval niet dat in hoge mate was voorgeschreven enthousiaste mensen". en het moment om achterover te leunen door de wet. We hadden duidelijk de is ook nog niet aangebroken. Ik vind wel regiefunctie voor de diverse markten, VAST NAAR MOBIEL dat we de beperkte toezichtsinstrumenten we volgden de dienstregeling van de Minder tevreden is Jens Arnbak over wat die we hebben gekregen de afgelopen vijf wetgever. Dat is nu veel minder. Het is OPTA tot nu toe heeft kunnen bereiken jaar op hoofdlijnen goed hebben kunnen vooral de markt die ons aanstuurt, die op het gebied van bellen van vast naar inzetten. Grote wapenfeiten liggen wat zaken aankaart in de vorm van geschillen, mobiel, de toegang tot de kabel en op de mij betreft op het gebied van het bewerk- klachten en tips. Wat dat betreft is er postmarkt. "De problematiek rond de té hoge tarieven voor bellen van vast naar mobiel hebben we nog niet tot een goed einde gebracht. Benchmarks tonen aan dat die tarieven hier hoger zijn dan in de rest van Europa. Ik kan geen enkele reden bedenken waarom het in Nederland duur- der zou moeten zijn, we hebben hier geen bergen en dalen, het is geen dun- bevolkt land. En wat de toegang tot de kabel betreft, moet nog veel werk worden verzet. In de huidige situatie zijn noch de consumenten, noch de programma- aanbieders tevreden. We komen hier in de klassieke discussie terecht over net- werksectoren. Zo lang we niet via andere breedbandnetten televisiebeelden kunnen krijgen is ook een klein kabelbedrijf monopolist in zijn gebied. Door herbalan- cering van de eindgebruikerstarieven kun- nen programma-aanbieders betere toe- Jens Arnbak onthulde vijf jaar geleden het bord met het logo van OPTA bij de ingang van het eerste gang en consumenten meer keuze krijgen. onderkomen in de Daendelsstraat in Den Haag. (foto Tjapko de Heus) Zolang ze niet kunnen kiezen tussen

Binnen de kaders van de Telecomwet heeft OPTA haar taak goed uitgevoerd. Er is nu inderdaad marktwerking. Consumenten kunnen kiezen tussen verschillende aanbie- ders, zowel op het vaste als op het mobiele net. OPTA heeft oog voor de positie van de consument, voor zover de huidige wet dat toestaat; nummerportabiliteit is mogelijk gemaakt en de situatie voor consumenten rond de simlock is enigszins verbeterd. De Consumentenbond vindt echter dat de telecomwet OPTA onvoldoende ruimte biedt om noodzakelijke maatregelen te nemen om marktwerking te bevorderen. De bond wil graag dat OPTA meer bevoegdheden krijgt om in te kunnen grijpen als bedrijven zich schuldig maken aan oneerlijke handel. OPTA moet overstapbelemme- ringen kunnen opheffen en heldere informatie over prijs en kwaliteit kunnen afdwingen. Felix Cohen, algemeen directeur Consumentenbond

verschillende netten moet ook de prijs daar heeft OPTA de instrumenten nu niet af. Juli volgend jaar gaan die ook voor gereguleerd kunnen worden". voor. Nu gaat een deel van de monopolie- Nederland gelden. De Europese Unie ver- winst naar de aandeelhouders en het bui- wacht van ons wel dat we minder gaan POSTMARKT tenland en een ander deel kan worden reguleren en meer gaan voorlichten, consu- De situatie op de postmarkt is een verhaal gebruikt voor het subsidiëren van dienst- menten informeren over de mogelijkheden apart. Daar heerst nog een klassiek net- verlening op het gedeelte van de nationale die de markt biedt. De transparantie bevor- werkmonopolie voor briefpost onder 100 markt dat al wel geliberaliseerd is. Als dat deren, de consumenten toerusten om hun gram. "Daar liggen politieke motieven aan te ver gaat is dat ongeoorloofde kruissub- marktmacht uit te kunnen oefenen. Deze ten grondslag: Zo lang TPG de concurrentie sidie". kant van de marktwerking is onder Paars in het buitenland niet mag aangaan, onderbelicht gebleven." mogen andere bedrijven niet de concurren- EUROPESE UNIE tie met TPG beginnen. Het monopolie is er Op deze en vele andere gebieden ligt er APPELSCHA dus voor de bescherming van TPG. Dat volgens Jens Arnbak nog volop werk voor De weduwe uit Appelscha is een term die betekent volgens het college dat ook de OPTA. "Ik denk niet dat we gauw klaar zijn Jens Arnbak in 1987 heeft bedacht. Zij consument moet worden beschermd, die met ons werk. Voor consumenten mag er staat voor hem model voor de kleine con- heeft immers geen keuze. De Nederlandse dan weliswaar op een gegeven moment sument, de eindgebruiker in OPTA-jargon. politiek heeft daar tot op heden echter genoeg keuze zijn, concurrenten zullen "Zij staat voor mij voor de universele niet voor gekozen. Er is geen deugdelijk altijd problemen blijven houden. Denk dienstverlening, het verzorgingsniveau. tariefbeheersingssysteem. Juist omdat TPG maar eens aan het onderlinge gesteggel Hoe ver is het dichtstbijzijnde postkantoor zo'n buitengewoon efficiënt bedrijf is zou over de interconnectietarieven. Marktver- voor de weduwe of hoe goed en hoe snel er in de sfeer van de tariefstelling meer storingen zullen we door geschilbeslech- gaat de reparatie van de telefooncentrale voor consumenten en het midden- en ting moeten blijven oplossen. En er komen in Appelscha na een blikseminslag. Vroeger kleinbedrijf kunnen worden gedaan. Maar weer veel nieuwe regels uit Brussel op ons noemden we dat nutsdiensten. Wat een universele dienst is, is een politieke keuze en als pas die is gemaakt komt OPTA in Laat ik om te beginnen zeggen dat het zonder de OPTA niet was gelukt om de beeld. Wij zien er op toe dat de aanbieder marktwerking te realiseren zoals we die tegenwoordig kennen. Het meest recente van de universele dienst geen misbruik voorbeeld is toch wel het openbreken van de lokale markt door middel van de maakt van zijn unieke positie én dat de invoering van lokale carrier preselectie (CPS). Ik wil er echter aan toevoegen dat de afgesproken dienstverlening in stand bevoegdheden wat ons betreft nog wel verder mogen gaan. Er moet nog steeds veel blijft." veranderd worden (ook overstappen met je abonnement bijvoorbeeld) om een volle- Als de politiek een dienst die als univer- dige vrije markt te bereiken. Met de huidige bevoegdheden kan dat nog wel eens seel beschouwd kan worden niet als zoda- lang duren... nig aanwijst, dan is Leiden in last. "Een Günther Vogelpoel, Senior Product Manager Tele2 sprekend voorbeeld was de kerktelefoon die ver onder de kostprijs werd aangebo-

---

OPTA bestaat vijf jaar. En wat voor vijf jaar. Een periode waarin bomen tot de hemel groeiden en waarin bomen ook weer verschrompelden. Doe het dan maar eens goed als toezichthouder. Kritiek is dan ook gemakkelijk het lot van OPTA. OPTA heeft zich echter een levende toezichthouder getoond en past zich aan. De fusie met NMa betekent de vlucht naar voren. Dat is te prijzen. Het is ook te prijzen dat OPTA de discussie over de toekomst van de kabelsector recentelijk constructief heeft aange- zwengeld. Wij hopen dat die discussie de komende tijd zijn beslag zal krijgen. Daar- om wensen we OPTA én NMa alle wijsheid toe die er in toezichtland te vinden is. Rob van Esch, directeur VECAI

den. KPN moest daar geld bij leggen. Een andere aanbieder wilde die dienst ook gaan leveren, maar kon dat uiteraard niet rendabel doen voor die lage prijs. Die aan- bieder diende een klacht in bij OPTA en wij konden omdat de kerktelefoon niet was aangewezen als universele dienst niet anders dan de algemene regels toepassen op deze klacht. Dat betekende uiteindelijk dat het tarief met een factor zes omhoog moest. Vervolgens daalde de toorn der

Ondertekening van het overdrachtsprotocol. Van links naar rechts aan tafel: Lilian Gonçalves, Jens Arnbak (beiden lid College van OPTA), Jef Diris (hoofddirec- teur van de Hoofddirectie Telecommunicatie en Post) en Hans Bakker directeur van OPTA. Op de achter- grond Rémon Dantuma (toen nog van het ministerie van Verkeer en Waterstaat). (foto Tjapko de Heus)

Consultatie over aanpassing van gescheiden boek

OPTA consulteert marktpartijen over aanpassing van de gescheiden document. Op 18 oktober boekhoudkundige scheiding vindt er om 10.00 uur een worden aangebracht tussen (scheiding tussen wholesale- en retaildiensten) boekhouding van hoorzitting plaats in het de dienstverlening op het KPN. Deze aanpassing moet leiden tot een andere manier van finan- gebouw van OPTA. gebied van interconnectie, huurlijnen en vaste openba- ciële rapportage over de gereguleerde dienstverlening van KPN. Dat Telecomaanbieders die over re telefonie. Met behulp van zijn de diensten waarvoor wettelijk is bepaald dat OPTA daar vooraf aanmerkelijke macht op de deze informatie kan worden markt voor vaste telefonie vastgesteld of aan bepaalde toezicht op moet houden. Het gaat om diensten waarvoor KPN aan- beschikken moeten jaarlijks wettelijke verplichtingen merkelijke marktmacht heeft zoals vast telefonie en huurlijnen. financiële informatie publi- wordt voldaan. De gehanteer- ceren over hun gereguleer- de tarieven moeten kostenge- Belanghebbenden kunnen reageren op de standpun- de activiteiten. Er moet oriënteerd zijn, discriminatie tot uiterlijk 16 oktober ten in het consultatie- een wettelijk opgelegde tussen afnemers is verboden

Bij gelegenheid van de oprichting heeft (toen nog) PTT Post aan OPTA een schilderij gegeven. Er is sindsdien veel veranderd; het `toen nog' markeert dat nadrukkelijk. Nu, bij gelegenheid van OPTA's eerste lustrum, zou ons cadeau niet meer `vlak' zijn, zoals het schilderij van toen. Onze relatie met OPTA heeft inmiddels zoveel reliëf gekregen, dat een ruimtelijk werk beter past. Een landschappelijk werk, in drie dimensies. Met pieken en dalen. Met fraaie vergezichten, maar ook diepe kloven. Er is in vijf jaar veel gebeurd. TPG Post verandert, OPTA verandert ook. Peter Bakker, voorzitter van de Raad van Bestuur van TPG

gelovigen neer op OPTA. Dat heeft mij in niet te veel vragen van verschillende toe- land ietsje scherper kan zien dan de Neder- deze zaak flink gestoken. Die boosheid was zichthouders op het zelfde moment. We landers zelf. "De Nederlandse democratie eigenlijk bestemd voor de politiek. Die willen die doublures er uit halen." lijkt op de Deense, maar er zijn ook duide- heeft er nooit voor gekozen de kerktele- lijke verschillen. Hier wordt relatief minder foon aan te wijzen als universele dienst." HEEL BIJZONDER overgelaten aan de burgers, er is minder Jens Arnbak heeft het als "heel bijzonder" direct zelfbestuur. Dit land is in de kern FUSIE ervaren dat dit "ruimhartige land" hem als eigenlijk verbluffend centralistisch geble- Over de voorgestelde fusie tussen de NMa niet-Nederlander heeft benoemd tot voor- ven. Kijk naar de benoemingen die van en OPTA is de afgelopen maanden al het zitter van OPTA. "Vooral als ik in het bui- bovenaf neerdalen op de provincies en de nodige geschreven en gezegd. Ook door tenland ben klinkt de verwondering door in gemeenten". hemzelf. "Het grote voordeel zit hem in de vragen die ik daarover krijg. Het is nog Op de vraag hoe Jens Arnbak zijn eigen het samengaan van het algemene toezicht steeds bijzonder in de Europese Unie. positie ziet na de fusie met de NMa volgt op kartel- en monopolievorming en de Eigenlijk zou dat niet zo moeten zijn als je het enige juiste en zeer diplomatieke ant- sectorspecifieke instrumenten die OPTA tot aan de EU denkt als een grote familie. Dan woord: "Dat is aan de minister van Econo- zijn beschikking heeft. Tot nu toe is dat in moeten benoemingen over en weer gewoon mische Zaken, die is daar eerstverantwoor- dit land op een dogmatische wijze geschei- gevonden worden." delijk voor." den.... Bundeling van toezicht is ook waar Zijn Deense vorming in zijn jonge jaren de markt om vraagt. Niet te veel overheid, maakt dat hij de verhoudingen in Neder-

houding KPN

en de interne relaties delsbedrijf en een retailbe- financiële rapportage moet moeten transparant zijn. drijf (voornamelijk diensten dit tot uitdrukking komen. De aanpassing van de aan consumenten). Met de De jaarlijkse rapportage financiële rapportage is introductie van het inkoop- geeft OPTA en andere nodig omdat OPTA het model zal het prijsklem- marktpartijen inzicht in de inkoopmodel dat de Euro- probleem tot het verleden mate waarin is voldaan aan pese Commissie heeft voor- behoren. Het groothandels- de verplichtingen. De wijze gesteld binnen de telecom- bedrijf levert diensten aan van rapporteren en de sector beter tot uiting wil zowel het eigen retailbe- aspecten waarmee rekening laten komen. Het inkoop- drijf als aan andere markt- moet worden gehouden zijn model houdt in dat KPN partijen tegen dezelfde uitgewerkt in aanbeveling administratief wordt tarieven en voorwaarden. 98/322/EG van de Europese gesplitst in een groothan- In de boekhouding en de Commissie.

Optreden tegen identificatie gesprekken telefoo

OPTA heeft KPN laten weten op te zullen treden tegen een bepaalde

vorm van identificatie van telefoongesprekken vanuit telefooncel-

len. KPN maakt deze gesprekken voor het ontvangende netwerk of

platform herkenbaar door het abonneenummer van de telefooncel

waar deze gesprekken ontstaan altijd te laten beginnen met de

cijfers 138. Deze nummers worden gebruikt zonder toekenning wat

in strijd is met de Telecommunicatiewet. Het nummerplan voorziet

sowieso niet in het toekennen van deze nummers. OPTA wil KPN

een dwangsom opleggen voor het geval het bedrijf niet stopt met

deze vorm van gespreksidentificatie.

Enige tijd geleden heeft het bedrijf dat een dergelij- OPTA er mee ingestemd dat ke oproep aflevert bij de KPN een toeslag zou gaan gebruiker van een 0800- berekenen voor het bellen nummer. OPTA heeft aan de vanuit telefooncellen. Bel- toeslag enkele voorwaarden len naar 0800-nummers is verbonden, onder andere voor de beller gratis, de dat het ontvangende net- gebelde partij betaalt de werk de herkomst van het voor nu geografische num- begint. Omdat andere tele- gesprekskosten. KPN brengt gesprek moet kunnen her- mers waarvan het abonnee- comaanbieders hun dienst- de toeslag in rekening bij kennen. KPN gebruikt hier- nummer met de cijfers 138 verlening afstemmen op het

Aanschrijving ontoelaatbaar gebruik geografische OPTA heeft aanbieders van telefonie op vaste netwerken schrifte- abonnee zich bevindt. Het is mogelijk binnen een dergelijk gebied te bellen met weglating van het netnummer. Verder lijk informatie gevraagd over afwijkende vormen van het gebruik is het bellen binnen een netnummergebied en naar aan- van geografische nummers op hun netwerk en het beëindigen van grenzende netnummergebieden goedkoper dan het bellen naar andere gebieden. dat gebruik. Op basis van de hierdoor verkregen informatie zal

OPTA bekijken of nog nadere actie tegen ontoelaatbaar gebruik van Technisch is het voor aanbieders van vaste telefonie geen probleem om gesprekken voor een nummer in het ene net- deze nummers noodzakelijk is. Bepaalde toepassingen van geogra- nummergebied in een heel ander gebied af te leveren. Zo fische nummers zijn sinds 1 januari van dit jaar verboden. kan een gesprek van het ene 010-nummer naar het andere heel eenvoudig worden afgeleverd in Heerlen bijvoorbeeld. Geografische nummers vervullen een belangrijke functie Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft aangege- bij het bereiken van abonnees op de vaste netwerken voor ven dat de relatie tussen locatie en netnummer in stand telefonie. Het grootste deel van de Nederlandse nummer- moet blijven. OPTA ziet daar op grond van telecommunica- ruimte is bestemd voor geografische nummers. Nederland tieregelgeving op toe. is verdeeld in 141 netnummergebieden. Aan het netnum- mer kan iemand zien in welk (netnummer)gebied een In eerdere correspondentie met aanbieders heeft OPTA

ncellen Beoordeling referentie- aanbod ontbundelde toegang voorwaarden in dit besluit goed naleeft. Duidelijkheid OPTA beoordeelt voor 1 december van dit jaar nog een aantal over het afhandelen van onderwerpen uit het referentieaanbod van KPN dat betrek- telefoonverkeer uit tele- fooncellen en het afdragen king heeft op ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk van de toeslag is belangrijk en de bijbehorende faciliteiten kortweg RA ULL. Aanbie- voor de instandhouding van bepaalde diensten. Hierbij ders hebben daarover half augustus een brief gekregen. kan worden gedacht aan de dienst die het mogelijk De volgende onderwerpen zullen nog worden behandeld: maakt om via bepaalde factuurgegevens 0800-nummers naar het informatievoorziening buitenland te bellen. lijntesten Voor KPN zijn er andere (beoordeling van tarieven) nieuwe aansluitlijnen mogelijkheden om gesprek- ontbundeling van de sub-loop ken vanuit telefooncellen serviceniveau-overeenkomst (SNO) voor service en de instand- herkenbaar te maken die houding daarvan geen strijd opleveren met de Telecommunicatiewet. De SNO service en instandhouding zal in nauw overleg tussen KPN Het is voor alle betrokke- en andere aanbieders tot stand komen. Op deze manier is eerder nen belangrijk dat snel een dit jaar de SNO voor ordering en levering opgesteld. De andere van deze mogelijkheden onderwerpen zullen formeel worden beoordeeld. Dat kan uitmon- wordt ingevoerd. den in een oordeel waarin KPN wordt opgedragen om wijzigingen besluit dat OPTA over de in het aanbod aan te brengen. toeslag heeft genomen, is OPTA zal wensen van en knelpunten aangedragen door telecom- het van belang dat KPN de aanbieders nader onderzoeken. Aanbieders is gevraagd relevante informatie en documentatie te leveren over de hierboven genoem- de onderwerpen. Ook zullen medewerkers van OPTA hierover gesprekken voeren met aanbieders. De evaluatie van de SNO voor ordering en levering zal niet door nummers OPTA in gang worden gezet. KPN en andere aanbieders zullen in onderling overleg deze overeenkomst evalueren. Als na de evalu- laten weten dat het gebruik van veelal identieke atie blijkt dat er nog punten zijn waarover beide partijen geen nummers in alle netnummergebieden om één lande- overeenstemming kunnen bereiken, kunnen deze via de taskforce lijke bestemming te bereiken niet is toegestaan. Main Distribution Frame (MDF) van het Forum voor Interconnectie Voor inbellen op internet geldt wat dit betreft onder en Bijzondere Toegang (FIST) worden voorgelegd aan OPTA. bepaalde voorwaarden een uitzondering. Ook het
binnen het netwerk doorschakelen van een gesprek naar een ander netnummergebied dan het gebied
waar het nummer bij hoort is niet toegestaan.

Tegen het eind dit jaar zal nog een algemeen onder- zoek volgen naar de stand van het gebruik van
geografische nummers en de ontwikkelingen in het gebruik van deze nummers. Ook dan zal OPTA infor- matie inwinnen bij de aanbieders.

---

Ruim 10.000 klachten

Omdat OPTA in de loop van de tijd steeds vaker werd benaderd met vragen om informatie en

klachten over telecom en post werd in september 1999 consumenten en bedrijven structureel

de mogelijkheid geboden om telefonisch, schriftelijk en via e-mail informatie in te winnen

of klachten in te dienen.

Sinds dat tijdstip zijn er via deze kanalen 10.753 klachten en naast kwamen er klachten over de hoogte van het tarief voor vragen bij OPTA binnen gekomen. De laatste jaren is er vooral de kerktelefoon. Op grond van wettelijke regels moest OPTA in een sterke toename zichtbaar van het aantal e-mails. De dit dossier een beslissing nemen die leidde tot hogere tarie- meeste klachten en vragen zijn afkomstig van particulieren. ven voor de abonnees van deze dienst. Dat werd OPTA niet in Ook startende telecombedrijven, studenten en consultants dank afgenomen. Ook het omleiden uitkoppeling van benaderen OPTA langs deze weg. internetverkeer via het het 06760-nummer en het feit dat dit Nadat een klacht is binnen gekomen wordt gekeken naar de nummer niet als voordeelnummer kan worden ingesteld en bevoegdheden van OPTA. Is die bevoegdheid er niet dan niet kan worden aangekozen via cps, leidde tot klachten. Dit wordt doorverwezen naar de organisatie die wel iets aan de jaar hadden de klachten betrekking op de tariefswijzigingen klacht kan doen. Inventarisatie van de klachten levert OPTA van KPN en werd informatie gevraagd over de speciale pagina een aardig beeld op van de knelpunten op de post- en tele- op internet www.optanieuws.nl. Op deze pagina staat infor- communicatiemarkten. Dat kan aanleiding zijn voor een hand- matie over carrier-preselectie en staan de tarieven van een havingsactie van OPTA. aantal aanbieders van deze dienst.

In 1999 werden vooral veel klachten ingediend over mobiele aanbieders waarbij de zogeheten nummerportabiliteit de boventoon voerde. Nummerportabiliteit is het meenemen van het telefoonnummer van de ene naar de andere mobiele aan- bieder. Aanbieders zijn wettelijk verplicht hun medewerking te verlenen aan nummerportabiliteit. Mede naar aanleiding van deze klachten heeft OPTA de mobiele aanbieders via een last onder dwangsom gedwongen zich aan redelijke termijnen te houden. Dat is uiteindelijk zeer succesvol gebleken, al lijkt nummerportabiliteit de laatste tijd weer moeizamer te verlo- pen. OPTA beraadt zich momenteel op nieuwe stappen rich- ting mobiele aanbieders om ervoor te zorgen dat het mee- nemen van telefoonnummers goed verloopt.
Daarnaast werden in die periode klachten genoteerd over carrier-select aanbieders (bellen via het vaste telefoonnet via een andere aanbieder dan KPN).
De carrier-select bedrijven bleven ook in 2000 zorgen voor klachten, met name over de rekening en de algemene voor- waarden. Dat laatste was ook aanleiding voor klachten over mobiele aanbieders. Nieuw waren klachten over het wachten op de levering van ADSL en andere breedbandlijnen. Daar-

maandag 21 oktober 2002