De moleculaire motor
'Jonge Doctor' Richard van Delden maakte deel uit van het
onderzoeksteam dat in 1999 voor het eerst het principe aantoonde van
een moleculaire motor die op licht werkt. Slim gebruik maken van de
chiraliteit (spiegelbeeldstructuur) van moleculen is de rode draad in
zijn proefschrift. Sommige moleculen komen in twee spiegelbeeldvormen
voor, vergelijkbaar met een linker- en rechterhand. Chiraliteit kan
onder andere worden toegepast in moleculaire schakelaars die om te
zetten zijn met licht, de zogenaamde chiroptische moleculaire
schakelaars. Van Delden heeft dit systeem eerst verbeterd en daarna
getest in een omgeving van vloeibare kristallen. Het bleek dat de
chiraliteit van de moleculaire schakelaars wordt overgedragen aan de
omgeving: niet-chirale vloeibare kristallen worden chiraal als er
chiroptische schakelaars aan worden toegevoegd. Een belangrijk gevolg
daarvan is dat de kleur van de vloeibare kristallen verandert,
bijvoorbeeld van groen naar oranje. Hier ligt, aldus de onderzoeker,
een basis voor toekomstige toepassingen.
In een moleculaire schakelaar draait één helft van een molecuul
ongeveer 100 graden ten opzichte van de andere helft. In 1999 kwam de
groep waarin Van Delden werkt in het nieuws toen men er in slaagde de
schakelaar in vier stappen 360 graden rond te laten draaien. Schakelen
wordt dan roteren. Ook deze 'motor' werd door Van Delden in een
vloeibaar kristal getest. Hij toonde aan dat de motor dan nog steeds
draait en dus in een praktische omgeving kan werken.
Dr. Richard van Delden (Stadskanaal, 1974) studeerde scheikunde in Groningen. Hij verrichtte het promotieonderzoek bij de afdeling Organische en Moleculaire Anorganische Chemie van het Stratingh Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen. Na zijn promotie - op 26 april 2002 - is hij niet van werkkring veranderd.
Datum en tijd
woensdag 30 oktober 2002, 16.30 - 17.30 uur
Spreker
dr. Richard van Delden
Titel
De moleculaire motor
Serie
Jonge Doctors
Plaats
Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Informatie
Studium Generale Groningen, tel. (050)363 55 94,
www.rug.nl/studium
Lezing