Datum uitgave: 28-10-2002
Onderwerp: Burgerzaken
"Het is een stad met een rijke geschiedenis, met Zwols blauw en plaats
voor herinterpretatie"
Anekdotes en stadsverhalen. Borrelpraat of een bron van informatie? En
wat doe je ermee als je een symbool voor de gemeente moet bedenken?
We vroegen het aan Paul Oram van het bureau Total Identity, ontwerper
van de huisstijl van Zwolle.
Paul: 'Je hebt heel veel aan historische verhalen, want je bent
op zoek naar de eigenheid van de stad. Steden zijn altijd in beweging,
kennen roerige tijden. Zwolle is een oude stad, een Hanzestad. Ze
maakte onderdeel uit van een grote handelsroute, helemaal tot in
Hamburg. In het begin van het project hebben we deze verhalen
verzameld. Verder zoek je beelden en symbolen in de stad en bestudeer
je alle input over de organisatie, het gemeentebestuur. Je hebt
natuurlijk te maken met de stad zoals die nu is, daar moet je een
eigentijds, passend gezicht aan geven. Je vraagt je af: wat is een
symbool dat iedereen in Zwolle aanspreekt. Iedereen die trots is op
zijn stad, op de plek waar hij vandaan komt; iedereen die zich een
echte Zwollenaar mag noemen.
Zwolle is niet voor één gat te vangen
De vaarten zijn niet langer doorvoerroutes, maar vormen nu een groene
strook, een unieke ecologische zone door Zwolle heen: het Zwarte
water. Het water heeft een nieuwe functie gekregen en Zwolle noemt
zich nu 'de groene stad'. Uit deze specifieke Zwolse praktijk hebben
we uiteindelijk een algemeen principe gehaald: de herinterpretatie. In
de dynamiek van de stad is Zwolle altijd in staat geweest nieuwe
functies te geven aan bestaande zones, gebouwen en begrippen. Zwolle
is niet star, Zwolle is veerkrachtig, en in staat om nieuwe
mogelijkheden te ontdekken: de stad is niet voor één gat te vangen. Zo
is het idee ontstaan van de blauwe hand die een dialoog aangaat, die
verschillende dingen zegt, die herinterpreteert, dan weer informeert
of activeert. De gemeente Zwolle kan inspelen op elke situatie, omdat
de hand steeds iets anders 'zegt'.
De hand is het gebaar van de dialoog
Een gebaar van een hand ondersteunt de communicatie van de spreker.
Een opgeheven hand geeft bijvoorbeeld een open, onbevangen groet aan.
De hand geeft de gemeente dan ook een opening voor de dialoog; de hand
'spreekt mensen aan'. Natuurlijk is de tekst van de hand een steeds
wisselend element in de huisstijl: het gesprek moet doorgaan en zich
ontwikkelen. De spreker, de gemeente Zwolle zelf, staat in een blauw
blok vermeld. Dit is de afzender, de gesprekspartner. Op de
verschillende communicatiemiddelen kom je de dialoog tegen. De woorden
moeten altijd intrigeren, een reactie uitlokken. Anders is de dialoog
te eenzijdig, meer een monoloog en dat is niet de bedoeling.
We hebben een systeem gemaakt om de gemeente zo veel mogelijk te
helpen met het voeren van deze dialoog. Het systeem onderscheidt
verschillende dialoogprincipes: informeren, intrigeren en activeren.
Zo staat op het briefpapier van de gemeente een actuele kopregel over
de ontwikkelingen in de stad. De prikkel is de onverwachte plaats en
het veranderende briefpapier: wat zal er deze keer op staan? Voor de
interessante invalshoek is de 'herinterpretatie' de leidraad; je
bekijkt een beeld met andere ogen doordat er een onverwacht woord bij
staat. Op een foto van kabels die uit een computer komen, zetten we de
hand met het woord 'snelweg'. De kabels worden dan ineens
informatiestromen en je ziet de data erdoor vliegen. Een ander
voorbeeld van herinterpretatie staat al op het dak van het nieuwe
kantoor: door de bureaulamp wordt ons gebouw ineens een gigantische
werktafel. De derde variant is de activerende instructie: op een
rapportomslag staat 'lees' en als je het rapport uit hebt zie je
'weet'. Dat verrast de lezer. De mogelijkheden zijn eindeloos. We
hebben dan ook niet een serie uitspraken voorgebakken, dat zou ook
niet kunnen. Nee, elke keer voert de gemeente zelf het woord en staat
dus zelf even stil bij de uitspraak.
"Wat we voor Zwolle hebben gemaakt gaat veel verder dan een logo, het
is een houding."
Ik denk dat deze nieuwe huisstijl een mooie bijdrage kan leveren aan
Zwolle. Nou ja, huisstijl, het is veel méér dan een huisstijl; het is
een houding, een stem. Een logo is niet genoeg. Zwolle heeft geen
stempel nodig, dat overal wordt gereproduceerd. Dat is star en
ouderwets, het past niet bij Zwolle. Doordat we de gedachten achter
het ontwerp direct uit de unieke geschiedenis en de eigenheid van
Zwolle gehaald hebben, raakt de vormgeving het hart van Zwolle, hoort
het bij elkaar. Een 'corporate identity', zoals wij dat noemen, kan
veel méér doen dan een ouderwetse huisstijl. Het betrekt mensen bij de
organisatie. Het zegt 'in Zwolle werken wij allemaal samen aan onze
stad; de gemeente én de mensen die er wonen'. Samen maken zij de stad,
dus zijn zij in gesprek en in ontwikkeling. Zo wordt Zwolle dus steeds
mooier, als je het mij vraagt!
Bron: Afdeling Communicatie
Datum van 28-10-2002 tot 10-11-2002