Antwoorden op kamervragen over Kwakzalverij
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA
DEN HAAG
DBO-K-U-2325851
15 november
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib
(PvdA) over Kwakzalverij (2020301840).
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
drs. Clémence Ross-van Drop
Vraag 1
Hebt u kennis genomen van het artikel in Trouw over de aanpak van
kwakzalverij? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Klopt het dat in Nederland sprake is van een wildgroei aan
alternatieve genezers, en dat Nederland het paradijs is in Europa voor
kwakzalverij? Zo ja, wat is de omvang hiervan?
Antwoord
Ten aanzien van de regelgeving betreffende de alternatieve zorg wijkt
Nederland niet sterk af van andere landen binnen de EU. Voorstanders
van alternatieve behandelmethoden zouden de Nederlandse situatie
waarschijnlijk niet karakteriseren als een paradijs, maar eerder als
een achterstandsituatie ten opzichte van andere Europese landen. In
Duitsland en Groot-Brittannië zijn bijvoorbeeld bepaalde
beroepsgroepen (die in Nederland als alternatief worden beschouwd)
wettelijk erkend en geregeld.
In Nederland is met de inwerkingtreding van de Wet op de Beroepen in
de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) besloten slechts een beperkt
aantal beroepen te regelen. Een groot gedeelte van de beoefenaars van
alternatieve behandelwijzen behoort niet tot de in de Wet BIG
geregelde beroepen. Als gevolg hiervan kunnen en hoeven deze
beroepsbeoefenaars zich niet te registreren. Ik kan u daarom niet
vertellen hoeveel mensen en hoeveel uur per persoon werkzaam zijn als
alternatief behandelaar en ook niet of er sprake is van een sterke
groei in het aantal alternatieve behandelaars.
Vraag 3
Wat is uw mening over alternatieve geneeswijze?
Antwoord
Waar het binnen de gezondheidszorg om draait is het effectief en
doelmatig behandelen van patiënten. Binnen mijn ministerie ga ik er
vanuit dat er een open mind is ten aanzien van wat werkt, ook wanneer
dat niet volgens algemeen bekende verklaringswijzen verklaard kan
worden. Dat wil niet zeggen dat ik dus ongeprotocolleerde zorg zonder
enig verantwoordingsregiem en toezicht toe zou willen staan als
verzekerde zorg.
Vraag 4
Klopt het dat Nederland de Europese regels overtreedt door
homeopathische middelen officieel te registreren? Zo ja, wat zijn
hiervan de redenen?
Antwoord
Neen, het klopt niet dat Nederland de Europese regels overtreedt door
homeopathische middelen officieel te registreren. De registratie van
homeopathica is gebaseerd op de Europese homeopathie richtlijn
92/73EEG uit 1992 (inmiddels gewijzigd in 2001/83/EEG). Het betreft
bij de registratie van homeopathische middelen ten opzichte van de
reguliere farmacie om een sterk vereenvoudigde procedure waarbij
kwaliteit en veiligheid worden getoetst. De werkzaamheid wordt buiten
beschouwing gelaten aangezien deze niet goed is aan te tonen volgens
de huidige wetenschappelijke methoden.
Tijdens een kort geding afgelopen jaar zijn de Europese regels ook op
een andere manier ter sprake gekomen. De Bond Farmabedrijven Nederland
(BFN) vindt dat de registratieplicht strijdig is met de Europese
regels inzake het vrije verkeer van handel en goederen. De president
van de rechtbank Den Haag heeft de BFN niet in het gelijk gesteld.
Vraag 5 (voormalig 4)
Hebt u controle op het circuit van alternatieve geneeswijze? Zo ja, op
welke wijze wordt toezicht hierop gehouden? Zo nee, welke rol heeft
het ministerie van VWS hierin te vervullen?
Vraag 6 (voormalig 5)
Kunt u aangeven welke risico's patiënten lopen bij het volgen van
alternatieve geneeswijze? Zo nee, bent u bereid hiernaar onderzoek te
laten doen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord op vraag 5 en 6
Voor de overheid is het moeilijk om normen te stellen aan
behandelwijzen waarvan het effect wetenschappelijk nog niet
(definitief) is vastgesteld. Bij het ontbreken van dergelijke normen
kan de overheid onmogelijk van tevoren zeggen waaraan de beoefenaren
precies dienen te voldoen. Wanneer wij burgers de vrijheid geven zich
door alternatieve behandelaars te laten helpen, volgt daaruit dat de
overheid dan alleen tijdens het behandelproces of achteraf kan
ingrijpen. Een beoefenaar van een niet wettelijk geregeld beroep komt
derhalve bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg in beeld wanneer er
sprake is van verboden titelgebruik, het onbevoegd verrichten van
voorbehouden handelingen of het toebrengen van (mogelijke) schade aan
iemands gezondheid. De taak van de Inspectie is in dat kader beperkt
tot signalering, voorbereidend onderzoek en relevante dossiervorming.
Vervolgens is het OM verantwoordelijk voor het al of niet vervolgen
van een strafbaar feit. Vooralsnog lijkt deze aanpak niet tot grote
problemen te hebben geleid. Sinds de invoering van de Wet BIG in 1997
is slechts enkele malen een zaak aanhangig gemaakt. In twee gevallen
(waarbij sprake was van een alternatief behandelaar) is het tot een
veroordeling gekomen.
1) Trouw d.d. 14 oktober