CULTUURNET
Hertogelijke restauratieopdracht middeleeuws boek
Twee Nederlandse restauratoren kregen van de Groothertog van Luxemburg
de vereerde opdracht om een 10e eeuws boek te restaureren.
Bij uitleningen voor tentoonstellingen ontstaan er wel eens problemen
over opgelopen schade. Om dit soort problemen te voorkomen werd het
restauratie atelier gevraagd om een schadecertificaat voor dit boek af
te geven.
Voor een grote tentoonstelling in Maagdenburg (D) werd het boek vorig
jaar zomer naar het atelier van Jan Sterken gebracht met het verzoek
het boek op schade te controleren. De lichtste schade werd hersteld en
daarbij werd door het atelier een toestandcertificaat afgegeven.
Bij het eerste contact met het boekwerk viel het de restauratoren op
dat er iets niet klopte aan het boek, de band, het binnenwerk en het
beslag pasten niet bij elkaar.
Tijdens het eerste bezoek aan het atelier werden aantekeningen gemaakt
van het boek. Voor de bandversieringen heeft het restauratie atelier
een beroep gedaan op Jos Houbraken uit Veldhoven, een zeer deskundig
restaurator van email, porselein en polychromie.
Restauratie atelier Sterken kreeg de vereerde opdracht om het boek te
restaureren.
Het Boekwerk
Het Luxemburger Envangelair is in eigendom van de Groothertog van
Luxemburg.
Het boekwerk bestaat uit 179 perkamenten bladen (28,5 x 21,0 cm) die
in 23 katernen geordend zijn.
Het schrift behoort tot het Karolingische schrift, een veel gebruikt
handschrift uit de 10e en 11e eeuw.
De bladversieringen beperken zich tot 3 vlechtbandinitialen in rode
inkt.
De Codex uit het Groothertogelijk Huis is een monument der
geschiedenis.
Het kon niet vastgesteld worden wanneer, door wie en in welke opdracht
de barokke sierband met gebruikmaking van de 10e eeuws ivoor plaquette
is gemaakt.
De restauratie
Omdat wij gebonden waren aan de 18e eeuws zilveren plaat met
bandversieringen is er voor gekozen om de band aan die tijd af te
stemmen en geen 10e eeuwse band te reconstrueren.
Het boek werd geheel uiteen genomen waarbij alle onderdelen los zijn
komen te liggen. Alle perkamenten bladen werden zorgvuldig
schoongemaakt.
Het boekwerk werd met oude bindtechnieken (2e kwart 18e eeuw)
herbonden in een nieuwe kalfsleren band.
De bandversiering waarvan vooral de 4 medaillons ernstig beschadigd
waren werd hersteld waarbij de zilveren plaat werd omgedraaid zodat de
zilveren rozetten weer rechts op de goede plaats kwamen te zitten.
Kalf uit 2002 beschermt nu een ex kudde geiten van ruim 1000 jaar
oud.
Een kudde van ca. 50 geiten, een kalf en een olifant zijn in het boek
verwerkt.
De 179 geitperkamenten bladen worden bijeen gehouden door een nieuwe
band gebonden in een huid kalfsleer en de olifant mocht een stukje
ivoor afstaan ter versiering van dit zeer bijzondere boekwerk.
Voor meer informatie over deze restauratie:
Jan Sterken, Papier & Perkament restaurator
De Cloese 7 - 9
7339 CM Ugchelen (Apeldoorn)
055-5423147
Jos Houbraken,
Email, Porselein & Polychromie restaurator
Berthastraat 1
5507 LT Veldhoven
040-2052341
22 nov 02 09:31