Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 90801 der Staten-Generaal 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Postbus 20018 Telefoon (070) 333 44 44 2500 AE Den Haag Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk EGI/02/76554
2 december 2002
Onderwerp
Vervolgrapportage IWI:
betrouwbaarheid samenloopapplicatie
Inlichtingenbureau
In deze brief informeer ik u over de IWI vervolgrapportage "Betrouwbaarheid
Samenloopapplicatie" bij het Inlichtingenbureau mede in het kader van het geplande Algemeen
Overleg over de 4e voortgangsrapportage Suwi op 4 december a.s.
Aanleiding onderzoek IWI
Begin juli 2002 had het Inlichtingenbureau nog een instabiel systeem voor de vergelijking van
gegevensbestanden in het kader van fraudebestrijding. Voor de 76 aangesloten gemeenten
betekende dit dat zij niet permanent over de diensten van het Inlichtingenbureau konden
beschikken. Vanwege de problemen met de samenloopapplicatie heeft het Inlichtingenbureau de
aansluiting van nieuwe gemeenten begin juli opgeschort tot 1 oktober 2002.
Mede op mijn verzoek heeft de Inspectie voor Werk en Inkomen (IWI) een onderzoek uitgevoerd
naar het functioneren van de samenloopapplicatie. Dit rapport, "Het functioneren van de
samenloopapplicatie. Een inventariserend onderzoek naar de betrouwbaarheid van de
samenloopapplicatie van het Inlichtingenbureau medio 2002", heb ik u doen toekomen bij mijn
brief van 1 augustus 2002 (EGI/02/57451).
Op basis van de IWI-bevindingen in juli 2002 en de problemen met de samenloopapplicatie was
er gerede twijfel over de betrouwbare werking van het systeem. De precieze oorzaak van de
geconstateerde problemen kon in het onderzoek niet achterhaald worden door het ontbreken van
de noodzakelijke documentatie. Met de hoogste prioriteit is toen het zogeheten
betrouwbaarheidsproject opgestart bij het Inlichtingenbureau om meer duidelijkheid te verkrijgen
over de betrouwbaarheid van het systeem en de problemen op te lossen. Doel van het project was
om de gestelde voorwaarden van de IWI te realiseren alvorens meer gemeenten aan te sluiten.
Het Inlichtingenbureau heeft onder strikte begeleiding en monitoring vanuit het departement het
betrouwbaarheidsproject op 1 oktober 2002 afgerond.
---
Vervolgrapportage IWI
Het IWI constateert dat het IB de in juli 2002 geconstateerde knelpunten voortvarend heeft
aangepakt. De Inspectie oordeelt op basis van de resultaten van het project dat er in voldoende
mate is voldaan aan de zes gestelde voorwaarden. De Inspectie concludeert dat de uitvoering van
de gegevensvergelijking door het IB en de uitrol op een verantwoorde wijze voortgezet kan
worden, mits aan een aantal aanvullende eisen wordt voldaan. Ten aanzien van de realisatie van de
6 eerder gestelde voorwaarden geeft de IWI samengevat het volgende oordeel:
1. De documentatie is toereikend voor het operationeel beheer van het systeem door het IB,
hoewel de documentatie niet op alle punten volledig is.
2. De stabiliteit en betrouwbaarheid van het systeem zijn toereikend binnen de volgende
voorwaarden: intensieve monitoring door het IB, beheerste vergroting van de belasting van
het systeem en geen uitbreiding of aanpassing van bestaande functionaliteit.
3. De schaalbaarheid van het systeem naar 496 gemeenten is toereikend, mits piekbelasting
van het systeem wordt voorkomen en er intensieve monitoring plaatsvindt.
4. De configuratie van ontwikkel-, test- en productieomgeving is eenduidig.
5. De gebrekenlijst is afgehandeld. De belangrijkste problemen zijn in de versie van het
systeem van 1 oktober opgelost.
6. De afgesloten overeenkomst met de leverancier biedt voldoende garanties in geval van
(technische) storingen, mits de technische beheerorganisatie bij IB gedurende de opschaling
van het systeem versterkt wordt.
Conclusie betrouwbaarheid samenloopapplicatie
Ik onderschrijf het oordeel van IWI en ben van mening dat de wijze waarop het Inlichtingenbureau
het project heeft aangepakt er mede toe heeft geleid dat het IB onder de genoemde voorwaarden
de handhavingstaak met de huidige applicatie goed kan uitvoeren.
Met het huidige systeem is het IB in staat om functioneel te doen wat het moet doen, namelijk
samenloopsignalen genereren op basis van gegevensvergelijking met de Informatie Beheer Groep
(IBG), het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Belastingdienst. Ik acht
het van groot belang dat gemeenten de beleidsdoelstellingen in het kader van handhaving kunnen
waarmaken. Hierdoor wordt misbruik van de bijstand sterk teruggedrongen en kunnen de
beoogde structurele besparingen op de bijstandsuitgaven worden gerealiseerd. Kortom het
Inlichtingenbureau kan de aansluiting van gemeenten op het systeem met voortvarendheid
hervatten.
Start aansluiting gemeenten
Het Inlichtingenbureau heeft een aangepaste planning gemaakt voor de aansluiting van de overige
420 gemeenten die doorloopt in het eerste kwartaal van 2003. Door de opgelopen vertraging en
de noodzaak om de resterende gemeenten gefaseerd aan te sluiten, is het niet mogelijk om alle
gemeenten nog voor 1 januari 2003 aan te sluiten. Op basis van de planning van het
Inlichtingenbureau zal ik artikel 6.7 van de Regeling SUWI inclusief de bijlage zodanig herzien dat
alle gemeenten uiterlijk vanaf 1 april 2003 verplicht zijn om het Inlichtingenbureau te gebruiken.
De vertraging en uitloop van de aansluiting naar 2003 heeft verder geen consequenties voor het
tijdig afhandelen van de samenloopsignalen door gemeenten. Ook gemeenten die in het eerste
---
kwartaal 2003 pas aangesloten worden, zullen via het Inlichtingenbureau in staat zijn om
samenloopsignalen vanaf het belastingjaar 1999 nog te verwerken.
Conclusie toekomstvastheid samenloopapplicatie
Het systeem is bruikbaar voor de huidige taken van het IB en alle gemeenten kunnen worden
aangesloten. Evenwel geeft het IWI risico's aan met betrekking tot de onderhoudbaarheid,
toekomstvastheid en uitbreidbaarheid van het systeem.
Al bij de bouw van het IB-systeem was bekend dat een aanpassing van het systeem noodzakelijk
zou zijn voor nieuwe vormen van gegevensuitwisseling. Omdat de specificaties voor deze nieuwe
taken toen niet bekend waren, is het systeem ontwikkeld als specifieke applicatie voor het
detecteren van witte fraude en niet als knooppunt voor alle elektronische gegevensuitwisseling
tussen gemeenten en andere partijen. Naar nu blijkt is de uitbreiding van bronnen in het kader van
de fraudebestrijding een fors risico voor het gebruiken van de huidige applicatie. Dit betekent dat
de applicatie voor de uitbreiding van fraudebronnen aangepast moet worden. Uitgangspunt voor
mij is dat de structurele verbetering van de samenloopapplicatie (onderhoudbaar en uitbreidbaar) in
één keer zal worden gerealiseerd met de noodzakelijke aanpassingen voor de andere vormen van
gegevensuitwisseling als sectorloket. Hoe sneller dit gebeurt, hoe beter het is: de structurele
besparingen op de bijstandskosten overtreffen de kosten voor de ontwikkeling bij het
Inlichtingenbureau.
Kosten en opbrengsten van het Inlichtingenbureau
De structurele opbrengsten van de bijstandsuitgaven worden niet beïnvloed door de vertraging van
het Inlichtingenbureau. Door de vertraging van de aansluiting op het Inlichtingenbureau zullen de
geraamde besparingen op de bijstandsuitgaven voor 2002 * 9,9 mln. lager uitvallen. Deze
tegenvaller is in de najaarsnota al meegenomen. De structurele opbrengsten in het kader van
handhaving voor het Inlichtingenbureau zijn geraamd op * 31,6 mln. per jaar. Omdat de
samenloopapplicatie nu stabiel werkt en alle gemeenten op korte termijn aangesloten zullen zijn ga
ik er vanuit dat deze besparingen vanaf 2003 gerealiseerd zullen worden.
De kosten van het betrouwbaarheidsproject bij het Inlichtingenbureau en de extra inspanning voor
de komende periode bij de uitrol worden geschat op ruim * 1,1 mln. De dekking van deze kosten
is gevonden door een herschikking binnen het beschikbare budget voor het Inlichtingenbureau in
2002.
Maatregelen
Het Inlichtingenbureau zal op mijn verzoek in het kader van het jaarplan en de vaststelling van het
budget voor 2003 met een plan van aanpak komen voor de verdere ontwikkeling van de
toekomstvastheid van de applicatie. Ik acht het van groot belang dat de door de IWI genoemde
risico's voor de uitvoering van de samenloopdetectie door het IB goed zullen worden
ondervangen.
De uitvoering van de nadere voorwaarden voor de huidige applicatie door het Inlichtingenbureau
als mede de aanpak van nieuwe taken zal ik nauwgezet volgen.
De Staatssecretaris van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
4
(M. Rutte)
Bijlage: IWI rapport Betrouwbaarheid samenloopapplicatie (november 2002).
Zie het origineel http://docs.szw.nl/pdf/34/2002/34_2002_3_3105.pdf .