Bijgaand ontvangt U ter informatie -onder embargo tot het moment van uitspreken- de inbreng van de SP fractie bij het debat van vanavond (12-12) in provinciale staten van Utrecht over de mogelijke verkoop van de REMU aan Eneco. Het debat begint om 19.30 uur.
Extra vergadering Provinciale Staten Utrecht inzake verkoop REMU, 12 december 2002.
Eerste termijn SP-fractie.
MdV,
Een ezel stoot zich geen drie keer aan dezelfde steen.
Toen de vorige staten op 3 februari 1999 met een overweldigende meerderheid besloten om de UNA te verkopen aan Reliant alleen de SP stemde destijds tegen!- geloofde vrijwel iedereen in deze zaal nog in de mooi weer verhalen van de UNA-directie, die overigens ook de hartelijke steun had van de provinciale en gemeentelijke commissarissen en de ondernemingsraad. Ook toen waren Meryll Lynch en Loeff Claeys Verbeke onze adviseurs, die alle lichten op groen zetten.
UNA zou Reliant's springplank voor Europa worden. Het ging echt niet alleen om de harde pegels, maar om een strategische transactie ter bevordering van het economisch klimaat en de werkgelegenheid.
De heer Ijsbrandij riep destijds emotioneel uit: "Wij hebben toch ook nog andere belangen te verdedigen dan alleen de maximale opbrengst? Daar wil ik de heer Jansen heel duidelijk op wijzen. Het is niet alleen het geld dat bepaalt."
De notulen van dit agendapunt een transactie van vier miljard gulden- beslaan tien pagina's, minder dan de hoeveelheid woorden die onlangs werden uitgetrokken bij de bespreking van het statenvoorstel Burgerinitiatief (2sep2002).
Een jaar later was de UNA-directeur, die de verkoop er door had gejast en die de leiding zou krijgen van de Eurpese activiteiten, eruit gebonjourd.
Twee en een half jaar later, in oktober 2001, was het aantal personeelsleden bij UNA ruimschoots gehalveerd, van 1130 naar 538. De Europese sprinkplank bleek zich niet boven een tropisch zwembad, maar boven een peilloze afgrond te bevinden.
Leest U de notulen van 15 oktober 2001 nog maar eens op na!
Voorzitter,
Na de UNA kregen we in november 2000 het debat over de verkoop van de REMU. Klaarblijkelijk was bij een aantal fracties, door een afwisseling van de wacht of door voortschrijdend inzicht, inmiddels toch wat gaan knagen.
Daarbij speelde natuurlijk ook een rol dat de REMU niet alleen opereert in een strategische bedrijfstak, maar tevens eigenaar is van de kabels en leidingen, die een natuurlijk monopolie vormen. De ervaring leert dat het privatiseren van een natuurlijk monopolie de kat op het spek bindt.
Juist het privatiseren van het netwerk was voor een flink aantal fracties, waaronder de PvdA, reden om destijds tegen te stemmen.
Desondanks stootte een krappe meerderheid van deze staten, bestaande uit VVD, CDA en Christenunie zich ten tweede male aan dezelfde steen.
Gelukkig is de verkoop aan Endesa door de Tweede Kamer tegengehouden, waarbij met name de opstelling van PvdA en CDA doorslaggevend was. Deze fracties hadden naar mijn mening volkomen terecht!- onvoldoende vertrouwen in de wettelijke waarborgen tegen misbruik van monopoliepositie door een private partij. Daardoor is Endesa in juni jl. afgehaakt. Toch wil de directie van REMU door op de ingeslagen koers, met de blik op oneindig en het verstand op ...
En de provinciale commissarissen bij het bedrijf lijken meer op schoothondjes dan op waakhonden voor de stakeholders, zoals de maatschappelijk belanghebbenden tegenwoordig in goed Nederlands genoemd worden.
Er zal en moet verkocht worden, ook al zijn er binnen de huidige spelregels nauwelijks nog kopers te vinden.
Want U maar af: bij all-in verkoop mag er alleen maar verkocht worden aan een bedrijf dat nog volledig in Nederlandse overheidshanden is. Dat zijn alleen Essent, NUON, Eneco, Delta, TenneT en een paar kleintjes die een overname niet kunnen betalen.
NUON en Essent hebben ieder al 30% van de markt, dus een overname door deze partijen wordt waarschijnlijk teruggefloten door de NMA.
TenneT wil wel, is landelijk netbeheerder en daarom het enige bedrijf dat vrijwel zeker ook in de toekomst gegarandeerd in handen van de overheid blijft.
Ik zeg: vrijwel zeker, mijnheer Levering en mevrouw Raven, omdat de motie Crone van 20 november, die dit uitspreekt, weliswaar door de Kamer is aanvaard, maar nog niet in wetgeving is omgezet.
Staatssecretaris Wijn zei op 20 november letterlijk: " Het kabinet heeft aangegeven geen enkele behoefte of plan te hebben om TenneT op dit moment te vervreemden."
Bij dit soort dossiers is goed luisteren altijd vitaal en de woorden "op dit moment" zijn dus niet voor niets toegevoegd.
Een nieuw kabinet kan dus op basis van een nieuw regeerakkoord over een paar maanden besluiten Tennet wel op termijn te privatiseren.
Anderzijds kreeg TenneT van het demissionaire kabinet uiteindelijk geen ruimte om haar bod op REMU gestand te doen. Dat kan over enkele maanden, afhankelijk van de uitslag van de verkiezingen, ook geheel anders liggen.
Bij hetzelfde Kamerdebat op 20 november zei minister Hoogervorst over de motie Crone: "Ik kan mijn handelen niet baseren op een motie die hier wordt aangenomen, die nog niet tot wetgeving heeft geleid en die ook nog niet door de Tweede Kamer is bezegeld." En iets later zegt hij: "De heer Crone mag deze motie best indienen. Ik zeg alleen dat ik daarvan kennis moet nemen en mijn beslissing daarop niet kan baseren, omdat ik te maken heb met een wet die uitdrukkelijk de weg van privatisering openhoudt. Zolang die niet is veranderd, heb ik daarmee rekening te houden." Einde citaat.
Zo goed is het publieke eigendom van de netwerken dus op dit moment geregeld, mijnheer Levering en mevrouw Knaven!
Zo veilig kunt U op dit moment verkopen, zonder het publieke belang te verkwanselen.
Hoe dan ook: Tennet valt dus op dit moment af als gegadigde. Houden we over Delta en Eneco.
Delta is kleiner dan REMU, dus ook geen voor de hand liggende kandidaat.
Er is dus feitelijk maar een echte kandidaat voor de overname van REMU.
En wie met wie adviseren onze peperdure adviseurs ons na maandenlange intensieve onderhandelingen in zee te gaan?
Eneco!
Een echt nutsbedrijf zegt de gedeputeerde er in het statenvoorstel trots bij.
Voorzitter, is dit nu naief of hypocriet?
Iedereen in deze zaal weet toch dat de directie van Eneco al sinds jaar en dag verkondigt dat ze bij de eerste gelegenheid de markt op willen?
De Europese markt wel te verstaan!
Verkoop aan Eneco verschilt alleen in cosmetisch opzicht van die aan Endesa.
Voorzitter,
Vorige week was er een enorme elektriciteitsstoring in Rotterdam, middenin het werkgebied van Eneco. Het hele openbare leven lag uren stil, eenderde van de treinen in de Randstad viel die dag uit. De economische schade bedroeg tientallen miljoenen Euro's.
De oorzaak van de storing was botte pech, maar geldt dat ook voor de omvang en de duur van de stroomuitval?
Eneco heeft de laatste jaren buitengewoon weinig geinvesteerd in haar netwerk, om daarmee de winst op te poetsen.
Eneco staat daarin trouwens niet alleen, want volgens een overzicht van het Financieel Dagblad, is de gemiddelde stroomuitval per Nederlandse klant sinds 1994 verdubbeld tot ca. een half uur per jaar.
Is het toeval dat in dat jaar Paars-I van start ging en de liberalisering van de energiemarkt in een stroomversnelling kwam?
Voorzitter, ik kom tot mijn conclusies, waarbij ik ook nog een motie wil indienen.
Het is waar dat een meerderheid van de Staten twee jaar geleden het principebesluit heeft genomen om de REMU te verkopen of te laten fuseren, waarbij de uitwerking is gedelegeerd aan GS.
Het is ook waar dat deze Staten, op grond van voortschrijdend inzicht en/of gewijzigde omstandigheden kunnen besluiten om voorlopig niet te verkopen.
Dat heeft gedeputeerde Kallen maandag tijdens de commissiebehandeling ook erkend.
De SP-fractie is er voorstander om nu niet te verkopen, om de volgende reden:
- er is geen enkele zekerheid dat het midden- en laagspanningsnetwerk door de verkoop aan Eneco in publieke handen blijft.
- Tennet, de enige potentiele koper die perspectief biedt als duurzame publieke eigenaar van het elektriciteitsnetwerk, kan op dit moment niet meebieden omdat demissionair minister Hoogervorst dwars ligt.
- Als we nu verkopen voor veel geld, zal dit altijd terugverdiend moeten worden over de ruggen van het personeel en via de portemonnee van de klanten; en dat zijn onze kiezers!; op jaarbasis betekent dat per Utrechts huishouden een paar honderd Euro extra woonlasten;
- Er zijn een aantal alternatieven voor verkoop, die meer garanties bieden voor de borging van het publieke belang; ik noem: intensieve samenwerking met andere nutsbedrijven, via een Hydron-constructie; fusie en tenslotte: verkoop aan een duurzaam publieke netwerkbeheerder als TenneT, zodra dit wettelijk verankerd is.
Ik wil daarom de volgende motie indienen
(motie)
Voorzitter, zoals de heer Ijsbrandij destijds zei: "Wij hebben toch ook nog andere belangen te verdedigen dan alleen de maximale opbrengst?"
Als U dat vindt, handel er dan ook naar, stoot U niet drie keer aan dezelfde steen!
En tot de PvdA fractie zou ik willen zeggen: als U dit voorstel steunt, beklaag U er dan niet over dat straks uw hele aanhang verkast naar een partij die nog wel een paar principes heeft.
1425 woorden (12 minuten).
Met vriendelijke groeten,
Paulus Jansen/SP/06-51844755.