zes gezonde chimpansees in het kader van dierproeven
Kamervragen van Terpstra over de besmetting van zes gezonde chimpansees in
het kader van dierproeven
De Voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
DBO-K-U-2344324
17 december 2002
Hierbij zend ik u, mede namens de minister van OCenW, de antwoorden op
de vragen van het Kamerlid Terpstra (VVD) over de besmetting van zes
gezonde chimpansees in het kader van dierproeven (2020304580).
De Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
drs. Clémence Ross-van Dorp
Kamervragen van Terpstra over de besmetting van zes gezonde
chimpansees in het kader van dierproeven 1. Kamervragen van Terpstra
over de besmetting van zes gezonde chimpansees in het kader van
dierproeven
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Terpstra over de besmetting van zes gezonde
chimpansees in het kader van dierproeven.
(2020304580)
---
Vraag 1.
Wilt u de Kamer per omgaande informeren over de resultaten van de tussentijdse evaluatie?
Vraag 2.
Wilt u de Kamer tevens inzicht geven in het oordeel van geraadpleegde onafhankelijke
deskundigen?
Antwoorden 1 en 2.
Ik heb, als verantwoordelijk bewindspersoon voor dierproeven- en proefdierenbeleid, een
wijzigingsvoorstel van de Wet op de Dierproeven bij de Tweede Kamer ingediend dat
verdere proeven op mensapen verbiedt. Er is één uitzondering gemaakt voor het afronden
van een vaccinonderzoek ter bestrijding van Hepatitis C. Vanwege het grote belang voor de
volksgezondheid dat hiermee gemoeid is, is dit onderzoek geïnitieerd door de Europese
Commissie. Hepatitis C is een belangrijke ziekte (wereldwijd 170 miljoen mensen zieken, in
Europa 9 miljoen) zonder vaccin of goede behandeling. Mensen ontwikkelen o.a. op termijn
een chronische leverontsteking met ernstige gevolgen. De chimpansee is het enige dier dat
gevoelig is voor de infectie (naast de mens), in vitro methoden zijn er niet. Dit is daarom de
enige manier om te testen als de mens nog niet zelf gebruikt kan worden. De dieren kunnen
na de infectie een normaal leven in een sociale groep leiden, omdat ze wel gevoelig voor de
infectie zijn, maar niet ziek worden en niet de ernstige leverafwijkingen ontwikkelen waar de
mens mee te kampen heeft. De ziekte heeft een veel milder verloop bij chimpansees. Eerder
zijn met behulp van chimpansees (die nu nog gezond en wel in leven zijn) succesvolle
vaccins tegen hepatitis A en B ontwikkeld.
De Europese Commissie heeft als opdrachtgever voor het vaccinonderzoek vooraf het gehele
onderzoeksprogramma, inclusief het afrondend onderzoek met chimpansees, ethisch,
wetenschappelijk en maatschappelijk getoetst. Daarnaast is iedere fase van het onderzoek
getoetst op door de Dier Experimenten Commissie (DEC) van het Biochemical Primate
Research Centre (BPRC). Op basis van de WOD dient de DEC bij het opstellen van het
advies onder meer expliciet de vraag aan de orde te stellen of er alternatieven beschikbaar
zijn voor het voorgenomen onderzoek. De DEC heeft recent het onderzoeksvoorstel voor het
afrondende onderzoek met 6 chimpansees getoetst. De DEC heeft twee eminente,
onafhankelijke, buitenlandse deskundigen gevraagd eveneens een oordeel over het
voorgenomen vervolgonderzoek te vellen. Deze deskundigen zijn van oordeel dat het een
wetenschappelijk en maatschappelijke relevant en noodzakelijk onderzoek is. Zij oordelen dat
alleen door middel van dit onderzoek met chimpansees de beschermende werking van het
kandidaat-vaccin kan worden getest en informatie kan worden verkregen die ondersteunend
is bij het verantwoord opzetten van klinische proeven bij de mens. De DEC heeft, mede op
basis van het oordeel van de beide buitenlandse deskundigen, een positief advies gegeven
over het onderzoeksvoorstel. Bij het opstellen van het advies zijn de resultaten betrokken
van het voorgaande onderzoek, waarvoor kleinere apen zijn gebruikt. De uitkomst van het
vooronderzoek was zodanig veelbelovend dat dit de inzet van chimpansees rechtvaardigt.
Vraag 3.
Bent u bereid het advies van de Dieren-Experimenten Commissie over het voorziene
experiment met de 6 chimpansees openbaar te maken en zo nee, waarom niet?
Antwoord
Nee. Het is niet gebruikelijk dat adviezen van DEC's openbaar worden gemaakt. Overigens
kan dit ook niet juridisch worden afgedwongen. De Keuringsdienst van Waren heeft gebruik
gemaakt van de mogelijkheid die de Wet op de Dierproeven haar als toezichthouder biedt en
heeft de vergaderingen van de DEC bijgewoond. Hiermee is geborgd dat er een zorgvuldige
procedure is gevolgd.
Mede gelet op de maatschappelijke discussie rond het al dan niet openbaar maken van
adviezen van DEC's heb ik twee instanties gevraagd mij te nader te adviseren.
Bij de Centrale Commissie Dierproeven ligt een adviesaanvraag van de minister van VWS om
mij te adviseren over openheid en openbaarheid bij het functioneren van DEC's. Dit advies
wordt in het eerste kwartaal van 2003 verwacht. Ik heb Zon Mw gevraagd de Wet op de
Dierproeven te evalueren en hierbij het functioneren van DEC's onderdeel te laten zijn. De
uitkomsten van deze evaluatie worden in de tweede helft van 2003 tegemoet gezien.
Vraag 4.
Heeft u kennis genomen van de uitspraak van het Europees Parlement met betrekking tot
het mogelijk stopzetten van het (50%) meefinancieren van het vervolgproject? Wat zou dit
voor consequenties hebben voor het vervolgonderzoek na het voorziene experiment met de
6 chimpansees?
Antwoord
In een amendement van de leden Buitenweg en May-Weggen bij de begroting herinnert het
Europees Parlement aan zijn wens om het aantal experimenten met dieren te verminderen en
zo mogelijk te vervangen door alternatieve proeven; spreekt het zijn ernstige bezorgdheid en
afkeuring uit over de omstandigheden waarin primaten ten behoeve van dierproeven worden
gehouden in het primatencentrum (BPRC) in Rijswijk in Nederland en verzoekt het de
Commissie het Europees Centrum voor de Validering van Alternatieve Methoden (ECVAM)
de opdracht te geven te verifiëren of alle proeven die in het BPRC worden uitgevoerd
werkelijk noodzakelijk zijn en of er voor deze proeven geen alternatief voorhanden is.
Ieder onderzoeksvoorstel wordt door de DEC, alvorens het wordt uitgevoerd, conform de
EU-richtlijn en de Nederlandse wet- en regelgeving beoordeeld op wetenschappelijke
onderbouwing, de noodzaak van het experiment en de ethische toelaatbaarheid. Expliciet
wordt hierbij gekeken naar het al dan niet aanwezig zijn van alternatieven. Als er een
alternatief voorhanden is, mag, aldus de Wet op de Dierproeven, een dierproef niet worden
uitgevoerd. Toezicht op de uitvoering van wet- en regelgeving berust bij de Voedsel- en
Warenautoriteit.
Voorts is, aldus het amendement, het Europees Parlement vastbesloten om de Europese
financiering van het BPRC te beëindigen indien het ECVAM een negatief advies uitbrengt, en
verzoekt het alle nieuwe proeven met mensapen te schrappen in afwachting van dit advies.
Het amendement is ingediend bij en besproken in de begrotingscommissie van het Europees
Parlement en daarin goedgekeurd. Plenaire behandeling dient nog plaats te vinden.
Voor het vervolg onderzoek ná het voorziene experiment met de 6 chimpansees heeft dit
amendement géén consequenties, aangezien daarin géén experimenten met mensapen
worden voorzien.
Vraag 5.
Bent u bereid bovenstaande vragen per omgaande te beantwoorden?
Antwoord
Bij deze.